Κείμενο που μοιράστηκε στη Χαλκίδα στις 8 Απριλίου 2006 με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ενάντια στα «μεταλλαγμένα», από τη συλλογικότητα «Μαύρο Πιπέρι του Ευβοϊκού».
Δεν υπάρχει καμιά ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην εγκληματικότητα της χιτλερικής ή της σταλινικής επιστήμης και σε εκείνη των ερευνητικών εργαστηρίων της Novartis, της Nestle, της Aventis ή της Monsanto ( ή της Bayer ή της Rhone – Poulenc…) τα οποία διαχειρίζονται άνθρωποι σαν εκείνους τους καλούς οικογενειάρχες, που η Χ. Άρεντ ονομάζει «Φιλισταίους». Serge Latouche
Εδώ και δεκαετίες με πλάγιο και ψευδοεπιστημονικό τρόπο μεγάλες εταιρίες του αγροχημικού και του φαρμακευτικού τομέα διενεργούν ένα παγκόσμιο ανοιχτό πείραμα διοχετεύοντας στην αγορά γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και προϊόντα, παρακάμπτοντας τις νομοθεσίες και την αρνητική στάση της κοινής γνώμης και έχοντας γνώση ότι οι κίνδυνοι για το περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων είναι μεγάλοι. Οι έρευνες που γίνονται γύρω από την ασφάλεια τέτοιων προϊόντων είναι λίγες, αφού δε χρηματοδοτούνται ή σαμποτάρονται, όμως τα αποτελέσματά τους είναι ανησυχητικά, προειδοποιώντας κυρίως για τον κίνδυνο αύξησης των ασθενειών και προσβολής της άμυνας του ανοσοποιητικού συστήματος. Δεν κινδυνολογούμε, εικάζονται πολύ περισσότερα, πολλά από τα πειράματα που το αποδεικνύουν έχουν ξεκινήσει με πρωτοβουλία κυβερνητικών οργανισμών ή των ίδιων των εταιριών. Όταν τα αποτελέσματα δεν ήταν αυτά που περίμεναν προσπάθησαν να τα κρύψουν.
Παράδειγμα η έρευνα που έγινε για λογαριασμό της αγγλικής κυβέρνησης από τον μικροβιολόγο Arpad Pusztai ( έναν υπέρμαχο των γενετικών επεμβάσεων στα τρόφιμα), γύρω από τις ενδεχόμενες επιδράσεις στην υγεία που μπορεί να έχει η διατροφή με μεταλλαγμένες πατάτες. Όταν οι έρευνές του απέδειξαν ότι σε ποντίκια που είχαν τραφεί με αυτές τις πατάτες μειώνονταν οι αντιστάσεις του ανοσοποιητικού τους συστήματος ενώ παράλληλα εμφανίστηκαν σημαντικές αλλοιώσεις σε ζωτικά όργανα όπως το συκώτι, η εργασία του Arpad Pusztai διακόπηκε και τα αποτελέσματά της δε δημοσιοποιήθηκαν επίσημα, μέχρι που η είδηση διέρρευσε στον τύπο.
Οι κυρίαρχοι δε θα ήταν κυρίαρχοι αν δεν κυριαρχούσαν και στα μυαλά
Στην ουσία βρισκόμαστε μπροστά σε μια εντεινόμενη και μεθοδευμένη προσπάθεια επιβολής – ασυζητητί – των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών. Η δράση των εταιριών είναι μελετημένη και αφορά σε έναν ευρύ τομέα παρέμβασης. Κυρίαρχος πια είναι ο ρόλος που δίνουν στην προπαγάνδα, στη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, με σκοπό να καμφθεί η αντίσταση στα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, ώστε να γίνουν εν τέλει αποδεκτά και επιθυμητά. Η προπαγάνδα σε όλα τα μέσα και με όλα τα μέσα παγκοσμίως (εκλαϊκευτικά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά που προσπαθούν να πείσουν τον καταναλωτή, συνεχείς «επιστημονικές» καταχωρήσεις στον ειδικό επιστημονικό τύπο, επιστημονικά συνέδρια χρηματοδοτούμενα και κατευθυνόμενα από αυτούς τους ίδιους, δημιουργία οργανισμών για την προώθηση της βιοτεχνολογίας, διοχέτευση ειδήσεων «θαυματουργών» ανακαλύψεων, διαφήμιση καινοφανών προϊόντων).
Προσπαθούν να προλάβουν τη γενίκευση της συζήτησης, πείθοντας εκ των προτέρων και φιμώνοντας τον αντίλογο. Το μεγάλο ψέμα των φαρμακευτικών εταιριών είναι ότι στοχεύουν στην υγεία ενώ ο βασικός τους στόχος είναι οι επενδύσεις και το κέρδος. Γι’ αυτό οι τακτικές που ακολουθούν, εφαρμόζουν τις πετυχημένες μεθόδους των διαφημιστών και του μάρκετινγκ στην προβολή και την προπαγάνδιση καταναλωτικών προϊόντων. Εξέχον παράδειγμα η συνεργασία ανάμεσα στην EuropaBio, τον οργανισμό που αντιπροσωπεύει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τις βιοτεχνολογικές βιομηχανίες και την εταιρία Burston Marsteller, μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες συμβούλων δημοσίων σχέσεων. Η συνεργασία αυτή αποσκοπούσε στο σχεδιασμό μιας πολύμορφης και πολυδάπανης στρατηγικής επηρεασμού της κοινής γνώμης, με βασικό στόχο να εξωραϊστούν στη φαντασία των ευρωπαίων καταναλωτών τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα και να δημιουργηθεί θετική στάση για την κατανάλωσή τους.
Ιδού ένα απόσπασμα, όπως αποκαλύφθηκε στον τύπο, της πολιτικής που χάραξαν: «…Πρέπει να αποφεύγονται ανοικτά ντιμπέιτ στα ΜΜΕ σχετικά με τους κινδύνους των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών γιατί είναι μάχες που εύκολα θα χαθούν…Χρησιμοποιήστε πολιτικά πρόσωπα και έγκυρους δημοσιογράφους για να μεταφέρουν το μήνυμα και αποφεύγετε επίσης κατ’ ιδίαν εμφανίσεις. Αυτό κάνει πιο έγκυρο το μήνυμα και δε συνδέει την αξιοπιστία της πληροφορίας με τον χώρο των βιομηχανιών βιοτεχνολογίας και την επιδίωξη κέρδους…Μέσω των ΜΜΕ πρέπει να παρέχουν υλικό με θετικά, ανθρώπινα μηνύματα που γεννούν ελπίδα, ικανοποίηση, φροντίδα…».
Ενώ δεν υπάρχει μια ανάγκη (η μεταλλαγμένη τροφή), δημιουργείται, καλλιεργείται στο φαντασιακό, με στόχο την κοινωνική ανοχή και εν τέλει τη συναίνεση. Η ανάγκη συναίνεσης τους είναι απαραίτητη γιατί οι αλλαγές που οραματίζονται είναι τερατώδεις. Από πολλές απόψεις βρισκόμαστε μπροστά σε ένα κατώφλι. Ήδη μιλάνε για τον αιώνα του γονιδίου, τη χρυσή εποχή όπου ο άνθρωπος θα εξελίξει τη φύση του («μετα-άνθρωπο» το ονομάζουν) ώστε να μπορέσει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Όμως, αυτά τα νέα δεδομένα είναι που αρνούμαστε και τη νέα ανθρώπινη «φύση» που προσπαθούν να μας επιβάλλουν. Το ζήτημα λοιπόν, δεν είναι απλά επιστημονικό, είναι ριζικά πολιτικό. Δηλαδή κατά πόσο η συγκεκριμένη τεχνολογία αποτελεί απόφαση της κοινωνίας; Ποιος αποφασίζει τελικά για τη ζωή μας; Ποιος αποφάσισε ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε τα φυσικά τρόφιμα και να τρώμε «μεταλλαγμένα»;
- Λέμε όχι στη βιοτεχνολογία, επειδή είναι διαποτισμένη από το καπιταλιστικό φαντασιακό, είναι η αιχμή της εμπορευματικής κοινωνίας. Η ίδια η ζωή ακόμη και στα στοιχειώδη της μετατρέπεται σε εμπόρευμα. Το γονίδιο γίνεται αντικείμενο αγοραπωλησίας κατοχυρωμένο από πατέντες. Στο βωμό του κέρδους όλα διακυβεύονται.
- Λέμε όχι στη βιοτεχνολογία, γιατί θεωρούμε ότι η μόνη λύση από την πλευρά του οικολογικού προβλήματος είναι η αρμονική συμβίωση μέσα στη φύση και όχι η υποκατάστασή της, δεν το επιδιώκουμε, είναι ο καταστρεπτικός δρόμος που χαράσσει η καπιταλιστική ύβρις. Δεν είμαστε κατά της επιστήμης, η επιστήμη όμως σε μια οικολογική κοινωνία θα έχει διαφορετικές βλέψεις. Πραγματικά αυτόνομη κοινωνία δεν είναι η ασύδοτη κοινωνία αλλά εκείνη που θέτει η ίδια τα όριά της. Που δεν ετεροκαθορίζεται, αλλά που αυτοπεριορίζεται συνειδητά και αυτόβουλα.
- Λέμε όχι στη βιοτεχνολογία, επειδή εναντιωνόμαστε στην κυριαρχία της σύγχρονης τεχνοεπιστήμης και στο φαντασιακό που την προάγει. Στο φαντασιακό της απεριόριστης ανάπτυξης, της θρησκευτικής προσκόλλησης στην έννοια της προόδου, της ορθολογικής κυριαρχίας επί παντός επιστητού, της μεσσιανικής αποστολής της τεχνοεπιστήμης. Η βιοτεχνολογία είναι η έσχατη λύση μιας κοινωνίας η οποία έχει αποχωριστεί από τη φύση, αλλά και της καπιταλιστικής κοινωνίας ιδιαίτερα η οποία προάγει μια συγκεκριμένη τεχνολογία.
- Λέμε όχι στη βιοτεχνολογία, ως ιδεολογία και όραμα. Είναι η θρησκεία του σύγχρονου καπιταλισμού. Υπόσχεται έναν παράδεισο που θα έρθει στο άμεσο μέλλον τελειοποιώντας το ανθρώπινο γένος και διορθώνοντας τη φύση. Πάνω σε αυτό το παραμύθι χτίζει την επιβολή της εδώ και τώρα.
- Λέμε όχι στη βιοτεχνολογία, επειδή αρνούμαστε την ετερόνομη, καταστρεπτική καπιταλιστική θέσμιση της κοινωνίας στην οποία ζούμε και επειδή θεωρούμε ότι η οικοδόμηση μιας οικολογικής και αυτόνομης κοινωνίας είναι εφικτή.
Αν δεν αντιδράσουμε, δεν αντισταθούμε και δεν αφοσιωθούμε στη δημιουργία νέων σχέσεων και νέων σημασιών, η κοινωνία που θα ζήσουμε εμείς και σίγουρα οι επόμενες γενιές, θα μοιάζει περισσότερο με ταινία αρνητικής επιστημονικής φαντασίας. Ας βγούμε από την απάθεια κι ας σπείρουμε τους σπόρους της αντίστασης ενάντια στο ζοφερό βιοτεχνολογικό μέλλον που σχεδιάζουν στις πλάτες μας.
Χαλκίδα, Απρίλιος 2006
Μαύρο Πιπέρι