Των Martin Smith και Tash Shifrin
Η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στη θέση του Προέδρου των ΗΠΑ έχει σοκάρει πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αλλά η νίκη του Τραμπ δεν είναι κάτι αφύσικο: είναι μέρος μιας ευρύτερης αναβίωσης των ακροδεξιών ρατσιστικών λαϊκιστικών κομμάτων και πολιτικών, που έχει επίσης διαφανεί στην Ευρώπη.
Πηγάζει από μια βαθιά πικρία κατά του πολιτικού συστήματος και κατά των κεντρώων κομμάτων που ακολούθησαν νεοφιλελεύθερη πολιτική λιτότητας, κάνοντας τους φτωχούς ανθρώπους να πληρώσουν για την οικονομική κρίση.
Ρατσιστής
Η ρατσιστική ακροδεξιά έχει διοχετεύσει αυτόν το θυμό, δημιουργώντας αποδιοπομπαίους τράγους, κατά των μειονοτικών ομάδων και των μεταναστών. Και ο Τραμπ είναι όντως σκληρός ρατσιστής. Στη διάρκεια της εκστρατείας του για το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, μια δημοσκόπηση του Reuters Ipsos αποκάλυψε ότι οι υποστηρικτές του Τραμπ περιέγραφαν τους αφροαμερικανούς ως «εγκληματίες», «κουτούς», «τεμπέληδες» και «βίαιους» πολύ περισσότερο απ’ ό,τι οι άλλοι ρεπουμπλικάνοι.
Η εκστρατεία του Τραμπ ήταν τοξική και προσβλητική σε όλη της διάρκεια της, προκαλώντας διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες έξω από τις συγκεντρώσεις του.
Η επιλογή της Χίλαρι Κλίντον ως υποψήφιας των δημοκρατικών – αντί του σοσιαλιστή Μπέρνι Σάντερς – βοήθησε τον Τραμπ να ισχυρίζεται ότι είναι το αντισυστημικό αουτσάιντερ. Όλη σχεδόν η ζωή της Κλίντον έχει περάσει μέσα στο πολιτικό σύστημα της Ουάσιγκτον. Υπήρξε Υπουργός εξωτερικών αλλά και σύζυγος του Μπιλ Κλίντον. Δεν μπορείς να είσαι πιο συστημικός απ’ αυτό. Και η Κλίντον είναι νεοφιλελεύθερη και πολεμοχαρής, πέρα ως πέρα.
Υπήρξε ευρύτατη δυσπιστία για την Κλίντον, ακόμα και ανάμεσα στους ψηφοφόρους της. Όπως έγραψε στον Guardian ο δημοσιογράφος Gary Younge, που συνάντησε ψηφοφόρους του Τραμπ στην παρηκμασμένη πρώην βιομηχανική πόλη του Rust Belt: «Δεν πιστεύουν μόνο ότι είναι ανέντιμη, πιστεύουν πως είναι εγκληματίας, δολοπλόκος, απατεώνισσα υπερόπτης, που θα πουλήσει την Αμερική στον υψηλότερο μειοδότη και θα τσεπώσει τα έσοδα.»
Ο Τραμπ μπορούσε να οργανώσει τεράστιες συγκεντρώσεις. Το μόνο πράγμα που τους αντιπαραβαλλόταν ήταν το μεγάλο διογκούμενο κύμα στήριξης και οι μαζικές συγκεντρώσεις υπέρ του Μπένι Σάντερς. Πριν επικυρωθεί η υποψηφιότητα της Κλίντον, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν πως ο Σάντερς μπορούσε να χτυπήσει τον Τραμπ καλύτερα από εκείνη. Ο Σάντερς ήταν ικανός και να εκφράσει την πικρία για τη λιτότητα και να προσφέρει κάποιες λύσεις. Μπορούσε να σπρώξει το θυμό προς τα αριστερά.
Ο Τραμπ, του οποίου οι πολιτικές τον κατέταξαν στη θέση του πιο δεξιού Προέδρου των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1920, είναι κατάφορα ρατσιστής και σεξιστής, με έναν τρόπο που εδώ και πολύ καιρό ήταν μη αποδεκτός στη δημόσια ζωή.
Λαϊκιστής
Κατάφερε να χτίσει πάνω στην παραδοσιακή βάση των ρεπουμπλικάνων – πλούσιοι, λευκοί, οπλοφορούντες, ευαγγελιστές χριστιανοί. Αλλά αυτό που τον έκανε να έλξει ένα νέο τμήμα ψηφοφόρων στο στρατόπεδο του, ήταν η λαϊκιστική του εστίαση στο θυμό της πιο φτωχής εργατικής τάξης για την αυξανόμενη μιζέρια της.
Ο Τραμπ ξέρει ακριβώς πώς να παίξει με τους φόβους της εργατικής τάξης – και πώς να διοχετεύσει το θυμό της σε ρατσισμό και εθνικισμό. «Φτιάχναμε αυτοκίνητα στο Φλιντ και δεν μπορούσαμε να πιούμε το νερό του Μεξικού, ενώ τώρα φτιάχνουν αυτοκίνητα στο Μεξικό και δεν πίνεται το νερό του Φλιντ», έλεγε στην εκστρατεία του.
Τα γραφήματα που ακολουθούν, που βασίζονται σε δεδομένα του exit poll, αποδεικνύουν πως ο Τραμπ κέρδισε δυσαρεστημένους ψηφοφόρους από την εργατική τάξη. Δείχνουν ότι οι ρεπουμπλικανικές ψήφοι (κόκκινο) ήταν παραδοσιακά ισχυρότερες μεταξύ των πλούσιων τμημάτων, αλλά ενώ το 2004, 2008 και 2012 οι δημοκρατικοί (μπλε) κέρδιζαν με διαφορά το μεγαλύτερο μερίδιο των φτωχότερων ψηφοφόρων, ο Τραμπ κατάφερε να πάρει μεγάλο κομμάτι τους από την Κλίντον. Το μερίδιο της στα χαμηλότερα εισοδήματα είναι πολύ κάτω από αυτά των προηγούμενων υποψήφιων των δημοκρατικών.
Φυσικά, τα αποτελέσματα των exit poll δεν είναι απολύτως αξιόπιστα, αλλά φαίνεται πως η επιρροή του Τραμπ είχε υποτιμηθεί. Επίσης οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι η ψήφος στον Τραμπ ήταν συντριπτικά ισχυρότερη ανάμεσα σε εκείνους που πίστευαν πως η οικονομία είναι σε κακή κατάσταση, που ένιωθαν πως η καθημερινότητα της οικογένειας τους χειροτερεύει, και που ήθελαν αλλαγή.
Στη διάρκεια της εκστρατείας του, ο Τραμπ δεν έκανε καθόλου παραχωρήσεις προς τις κεντρώες πολιτικές ή mainstream απόψεις, ενισχύοντας την εικόνα του υποτιθέμενου αουτσάιντερ. Χάραξε τη θέση του και τράβηξε ένα τμήμα συνηθισμένων ανθρώπων μέσα σ’ αυτή τη θέση.
Ο Τραμπ είναι δισεκατομμυριούχος – είναι εντυπωσιακό πώς κατάφερε να εκπροσωπήσει τα συμφέροντα των φτωχών και της εργατικής τάξης. Αλλά η Κλίντον είναι ο καθεστωτικός πολιτικός, και οι ψηφοφόροι ήξεραν ήδη ότι δεν θα τους βοηθήσει. «Η Αμερική είναι ήδη μεγάλη», έλεγε.
Φυσικά, πολλοί ψηφοφόροι από την εργατική τάξη – κυρίως στις αφροαμερικάνικες και τις ισπανικές κοινότητες – γνωρίζοντας πως ο Τραμπ είναι καταστροφή ψήφισαν την Κλίντον, παρά τις επιφυλάξεις τους. Και επίσης, όλοι όσοι ψήφισαν τον Τραμπ δεν τον συμπαθούν τόσο ή διαφωνούν με τις πιο εξτρεμιστικές θέσεις του. Αυτές οι εκλογές σφραγίστηκαν με τον αριθμό των ψηφοφόρων που δήλωσαν ότι δεν εκτιμούν αυτόν που ψήφισαν.
Ευρώπη
Η νίκη του Τραμπ θα δώσει ώθηση στις ακροδεξιές ρατσιστικές και φασιστικές οργανώσεις τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη. Ο ίδιος ο Τραμπ δεν είναι φασίστας – είναι ένας δισεκατομμυριούχος μεγιστάνας, μέρος της ελίτ των ΗΠΑ. Όμως η νίκη του έδωσε αυτοπεποίθηση στις ομάδες του Tea Party και σε επικίνδυνες οργανώσεις όπως η Κου Κλουξ Κλαν.
Στην Ευρώπη,η Μαρί Λε Πεν, ηγέτης του φασιστικού Εθνικού Μετώπου που ήδη κάνει την εκστρατεία της για τις προεδρικές γαλλικές εκλογές του 2017, έσπευσε να συγχαρεί τον Τραμπ ως πηγή έμπνευσης για την ευρωπαϊκή ακροδεξιά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ακροδεξιός Nigel Farage του UKIP επίσης καυχήθηκε για το αποτέλεσμα και προειδοποίησε τον κόσμο “να ετοιμαστεί για περαιτέρω πολιτικά σοκ”.
Η εκλογή του Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ – της νούμερο ένα υπερδύναμης – μας δείχνει πόσο μακριά μπορεί να πάει η ρατσιστική ακροδεξιά. Κανείς δεν έχει πια την πολυτέλεια να εφησυχάζει.”
Πηγή: http://www.dreamdeferred.org.uk/2016/11/some-thoughts-on-donald-trumps-victory-race-and-class/
Μετάφραση: Γεωργία Κανελλοπούλου