Οταν κατατέθηκε το αντεργατικό νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της παραβατικότητας στο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, οι γνωστοί-άγνωστοι εξτρεμιστές του κοινωνικού κινήματος επισήμαναν έγκαιρα ότι η ακροδεξιά συνιστώσα της τρικομματικής μνημονιακής κυβέρνησης επιδιώκει, μεταξύ άλλων, να νομιμοποιήσει και να διευκολύνει την εξάπλωση της νεοναζιστικής ιδεολογίας στους χώρους δουλειάς. Αυτές τις ημέρες, ακριβώς δύο μήνες μετά την δημοσίευση του νόμου 4144/2013 (18/04/2013), αυτές οι «ακραίες» υποθέσεις δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν με τον πλέον κατηγορηματικό και δραματικό τρόπο.

Στις 19 Ιουνίου το αρχηγείο της ελληνικής αστυνομίας εκδίδει δελτίο τύπου1, με το οποίο ανακοινώνει ότι αστυνομικές δυνάμεις εισέβαλαν εν ώρα εργασίας σε Νοσοκομείο της Αθήνας και συνέλαβαν 16 γυναίκες, όλως συμπτωματικώς αλλοδαπές, με το πρόσχημα της εργασίας τους ως αποκλειστικές νοσοκόμες δίχως την κατοχή του προβλεπόμενου πτυχίου και της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος.

Ακριβώς την επομένη ημέρα, η νεοναζιστική οργάνωση Χρυσή Αυγή σε ανακοίνωσή της2, χωρίς καν να κρατήσει τα προσχήματα, πανηγυρίζει για αυτήν την επιτυχία της με ένα προκλητικό τίτλο «Ε ρε τι κάνει η Χρυσή Αυγή… συνελήφθησαν 16 μαϊμού αποκλειστικές νοσοκόμες και μαντέψτε… ήταν όλες αλλοδαπές…!!!». Τι ακριβώς συμβαίνει;

Στο όνομα της αδήλωτης εργασίας

Στις αρχές Ιουνίου οι υπουργοί Εργασίας και Δημοσίας Τάξης ανακοινώνουν με κάθε επισημότητα την έναρξη εφαρμογής του σχεδίου «Άρτεμις», το οποίο αφορά στη στενή συνεργασία των δύο υπουργείων για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας. Παρουσία πολλών στελεχών, συμπεριλαμβανομένου και του νέου ΔΗΜΑΡίτη ειδικού γραμματέα του ΣΕΠΕ, οι Βρούτσης και Δένδιας αναπτύσσουν τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες του δικτύου συνεργασίας των αστυνομικών αρχών και των αρμοδίων ελεγκτικών μηχανισμών, με στόχο την πάταξη του φαινομένου.

Ειδικότερα, τίθεται σε εφαρμογή το τρίτο κεφάλαιο του νόμου 4144/2013 και τα άρθρα 14-16, σύμφωνα με τα οποία η Υπηρεσία της Οικονομικής Αστυνομίας και Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (ΥΠ.Ο.Α.Δ.Η.Ε.) καθίσταται εκ παραλλήλου αρμόδια για τους ελέγχους που διενεργούνται από τα ελεγκτικά όργανα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και το ΣΕΠΕ. Ειδικότερα, στο αντικείμενο της Οικονομικής Αστυνομίας εντάσσεται πλέον και «… η έρευνα, πρόληψη και καταστολή της αδήλωτης και της ανασφάλιστης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής, ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν συνιστούν αξιόποινες πράξεις».

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι η οικονομική αστυνομία μπορεί να ενεργεί αυτοτελώς και ιδία πρωτοβουλία, έχοντας βέβαια την υποχρέωση να κοινοποιεί τα πορίσματα των παρεμβάσεών της στις (συναρμόδιες πλέον) υπηρεσίες του υπουργείου Εργασίας. Μάλιστα, το πεδίο ευθύνης της διευρύνεται ανεξέλεγκτα, εφόσον στα καθήκοντά της εμπίπτει, πλέον, η αντιμετώπιση εγκλημάτων που τελούνται σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων του Δημοσίου και της εθνικής οικονομίας γενικότερα.

Είναι προφανές ότι η πρόσφατη σύλληψη των 16 μεταναστριών εν ώρα εργασίας, εκ των οποίων οι 4 χωρίς άδεια διαμονής, αποτελεί την πρώτη πιλοτική παρέμβαση της ΥΠ.Ο.Α.Δ.Η.Ε. με βάση το νέο θεσμικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία της και την αρμοδιότητά της σε θέματα ελέγχου της εισφοροδιαφυγής και της ανασφάλιστης εργασίας.

Σχεδόν αντανακλαστικά ορισμένα στελέχη της αριστεράς, όπως ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Καραγιαννίδης3, τοποθετήθηκαν σε καίρια ζητήματα αναφορικά με το σχέδιο «Άρτεμις», όπως ενδεικτικά στην πρόταση του δεξιού βουλευτή και πρώην προέδρου της ΠΟΑΣΥ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Αστυνομικών Υπαλλήλων) Κυριαζίδη να αμείβονται με επιπλέον χρήματα οι εμπλεκόμενοι αστυνομικοί υπάλληλοι.

Αδήλωτη εργασία και οικονομική κρίση

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύει η ΕΥΠΕΑ του ΙΚΑ και το ΣΕΠΕ συνάγεται το συμπέρασμα ότι η καταγεγραμμένη πλήρως αδήλωτη-ανασφάλιστη απασχόληση (και όχι όλη έκταση της αδήλωτης εργασίας) εκτινάσσεται από το 29% το 2009 στο 40% το 2013. Την ίδια περίοδο, ο βασικός παράγοντας για τη διόγκωση του φαινομένου, σύμφωνα πάντα με την αστική οικονομική διανόηση, δηλαδή το εργασιακό κόστος, έχει μειωθεί σε πρωτοφανή επίπεδα μέσα από αναρίθμητες μνημονιακές παρεμβάσεις που συρρικνώνουν ευθέως του μισθούς ή απορρυθμίζουν την συλλογική εργατική νομοθεσία.

Η θέσπιση ολοκληρωμένων και στοχευμένων κινήτρων και αντικινήτρων για την προσφυγή σε μορφές αδήλωτης εργασίας αποτελεί, παρόλα αυτά, μια εξαιρετικά σημαντική παράμετρος, η οποία, σε συνδυασμό με μια γενικότερη κουλτούρα προάσπισης των κοινωνικών δικαιωμάτων, μπορεί να συμβάλλει μεσοπρόθεσμα στον περιορισμό του φαινομένου. Την τελευταία τριετία το σύνολο των νομοθετικών παρεμβάσεων στο πεδίο οδηγούν στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα.

Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθούν η οριστική απομάκρυνση της προοπτικής για αξιοπρεπή συνταξιοδότηση στο τέλος ενός μαρτυρικού εργασιακού βίου, η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους και των δημόσιων δομών υγείας-πρόνοιας, τα δυσβάσταχτα χαράτσια και φόροι στην βάση των δηλωθέντων εισοδημάτων, τα πολύ χαμηλά πρόστιμα για την εισφοροδιαφυγή, η θεσμική συρρίκνωση και η υπό-στελέχωση των αρμόδιων ελεγκτικών μηχανισμών. Μάλιστα, με τον ίδιο νόμο 4144/2013 οι υπάλληλοι των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης και του υπουργείου Εργασίας θεωρούνται ως οιονεί επίορκοι, εφόσον η μνημονιακή κυβέρνηση επέλεξε – όχι τυχαία- να ξεκινήσει την περαιτέρω αυταρχικοποίηση του πειθαρχικού δικαίου των δημοσίων υπαλλήλων από τους φορείς με τα χαμηλότερα επίσημα επίπεδα διαφθοράς.

Κατά τη διάρκεια, μάλιστα, της μνημονιακής βαρβαρότητας στην χώρα μας τα θεσμικά μέτρα αντιμετώπισης της αδήλωτης εργασίας έχουν ξεπεράσει επιστημονικά τα όρια της γελοιότητας. Το «εργόσημο», πολύ περιορισμένης εφαρμογής, αποτελεί μέσο νόμιμης εισφοροδιαφυγής και παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας. Η «κάρτα εργασίας», η οποία έχει νομοθετηθεί δύο φορές (!), παραμένει ακόμη και σήμερα ανεφάρμοστη, αν και καταδικασμένη εκ των προτέρων σε παταγώδη αποτυχία. Την καλύτερη απάντηση στο δυσεπίλυτο αίνιγμα της ραγδαίας αύξησης της αδήλωτης εργασίας, αλλά και στο ερώτημα για τα προσδοκώμενα αποτελέσματα από την εφαρμογή των μέτρων δήθεν καταπολέμησής της, δίνει η ίδια η τρόικα.

Πρώτον, σε πολύ πρόσφατη ειδική μελέτη του ΔΝΤ σημειώνεται ότι4 «Η πληρωμή των προστίμων για την απασχόληση ανασφάλιστων εργαζόμενων είναι πιο συμφέρουσα σε σχέση με την πληρωμή των εισφορών για τους εργαζομένους. Η επιχείρηση που απασχολεί ανασφάλιστους κατά μέσο όρο ελέγχεται από την Επιθεώρηση Εργασίας μία φορά κάθε 10 χρόνια και, εφόσον εντοπιστεί ανασφάλιστη εργασία, τότε της επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ για κάθε ανασφάλιστο εργαζόμενο».

Δεύτερον, όπως φαίνεται και στον πίνακα που ακολουθεί, στο Μεσοπρόθεσμο ΠΔΣ (2011-2016) στα πλαίσια του Μνημονίου ΙΙΙ, οι αποδόσεις των παρεμβάσεων στο πεδίο της αντιμετώπισης της αδήλωτης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής για τα έτη 2011-2013 αποτιμώνται σε 0 ευρώ! Για την τριετία 2014-2016 προβλέπονται σε κάτι λιγότερο από ένα δισ. την στιγμή που λόγω της αδήλωτης εργασίας, οι απώλειες μόνο για το ΙΚΑ εκτιμώνται σε 6 δισ. ευρώ για το 2012.

Ο απολογισμός του σχεδίου «Άρτεμις», αυτής της καινοτόμου και εφευρετικής απάτης, θα είναι εξίσου αποκαρδιωτικός με αυτόν όλων των προηγούμενων, εφόσον πιθανολογείται βάσιμα ότι η αδήλωτη εργασία θα συνεχίσει να εκτινάσσεται στους επόμενους μήνες, ως συνέπεια των αντεργατικών και αντικοινωνικών πολιτικών που εξακολουθούν να υιοθετούνται.

Αντιφασιστική εργατική αυτοάμυνα

Η μοναδικής έμπνευσης ελληνική πατέντα της ενσημοκεντρικής εξάρτησης της πρόσβασης σε θεμελιώδη δικαιώματα, εκτός από άδικη και παράνομη, αποδεικνύεται εν τέλει και εκδικητική σε συνθήκες ύφεσης απέναντι σε εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες εργαζόμενους. Το δημοκρατικό καθεστώς, εφόσον υποχρεώθηκε να αναστείλει προσωρινώς τις εκκαθαρίσεις των νεοναζιστικών ελεγκτικών συμμοριών σε πανηγύρια και χώρους δουλειάς, φρόντισε να αναθέσει τα ίδια ακριβώς καθήκοντα στο ένστολο τμήμα του ακροδεξιού κόμματος. Η αστυνομία θα διεκπεραιώνει νόμιμα και κατά παραγγελία της Χρυσής Αυγής συμβολικές δράσεις πάταξης της παρανομίας στην αγορά εργασίας προς πολιτική και επικοινωνιακή αξιοποίηση, εφόσον προσδοκά να κατοχυρωθεί ως μηχανισμός εκκαθάρισης των εργασιακών χώρων από μετανάστες και ως γραφείο ευρέσεως εργασίας για άνεργους και εξαθλιωμένους έλληνες.

Ο χώρος της υγείας είναι προνομιακός και η επιλογή του ακροδεξιού Άδωνη στο αρμόδιο υπουργείο πολύ καλά μελετημένη. Εν όψει δημοτικών εκλογών η καμουφλαρισμένη ακροδεξιά πτέρυγα της ΝΔ και οι δεδηλωμένοι νεοναζί της ΧΑ θα υποβληθούν σε ένα ανταγωνιστικό αγώνα δρόμου …. ή μήπως σε μια συμπληρωματική και συνεργατική μορφή δράσης, στη βάση μιας άτυπης προγραμματικής συμφωνίας «χτυπάμε μαζί, βαδίζουμε χωριστά» στο πλαίσιο της συγκρότησης ενός διακριτού κοινωνικού και κινηματικού πόλου ριζοσπαστικής δεξιάς;

Πώς θα υλοποιηθεί από Σεπτέμβρη στο χώρο της παιδείας η αρμοδιότητα της οικονομικής αστυνομίας για την πάταξη ζημιογόνων συμπεριφορών, σε βάρος του δημοσίου και της εθνικής οικονομίας; Όπως υποδεικνύει από καιρό ο Παναγιώταρος, δηλαδή πετώντας τα παιδιά των μεταναστών έξω από τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και συλλαμβάνοντας τους γονείς στην είσοδο του σχολείου;

Σήμερα, οι ίδιοι κινδυνολόγοι εξτρεμιστές, που αναφέρθηκαν στην αρχή, απευθύνουν ύστατη έκκληση ευαισθητοποίησης και επαγρύπνησης απέναντι στην επέλαση και εδραίωση νεοναζιστικών αντιλήψεων στους χώρους εργασίας. Τονίζουν, μάλιστα, ότι η λαίλαπα αυτή δεν αντιμετωπίζεται με εύστοχες μεν, πλην όμως άκρως ακίνδυνες συνδικαλιστικές ανακοινώσεις5 διαπίστωσης ή έστω καταγγελίας του προβλήματος, αλλά με την κατεπείγουσα κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου πολιτικής δράσης και κινηματικής περιφρούρησης των εργασιακών χώρων και των (μεταναστών κατ’ αρχήν) εργαζομένων από το μίσος των σύγχρονων ένστολων και μη ταγμάτων ασφαλείας.