Η συνέντευξη του Ελένο Σάνια που ακολουθεί έχει δοθεί στον Αντρέου Χερέθ, για την επιθεώρηση El pollo urbano, τεύχος146, με αφορμή την κυκλοφορία στα καστιγιάνικα του βιβλίου του “Η ελευθεριακή επανάσταση”.
Αναδημοσιεύουμε προκειμένου να γίνει γνωστότερη η οπτική του συγγραφέα με αφορμή την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ευχαριστούμε τον Μιχάλη Τ. για τη μετάφραση. (εκδόσεις Στάσει Εκπίπτοντες)

– Το βιβλίο σου, Η ελευθεριακή επανάσταση εκδόθηκε το 2001 στην Γερμανία και τώρα (Σ.τ.ε: 2010) μεταφράστηκε στα καστιλλιάνικα και εκδόθηκε στην Ισπανία: τι σε οδήγησε λοιπόν στο να ρίξεις το βλέμμα προς τα πίσω, στην ισπανική επανάσταση της δεκαετίας του ’30;
– Το κίνητρο το οποίο πριν από δώδεκα χρόνια τώρα με οδήγησε στην απάφαση να γράψω το βιβλίο, υπάκουε σε μια αυθόρμητη απόκριση, όχι σε ένα εκ των προτέρων σχεδιασμένο έργο. Συνέβη το ακόλουθο: καλεσμένος από το Πανεπιστήμιο του Μαρβούργου για να δώσω μια διάλλεξη πάνω στον απολίτιστο1 πόλεμό μας, διαπίστωσα ότι το ακροατήριο είχε μια εντελώς στρεβλή ιδέα γι’ αυτόν· μέχρις σημείου ορισμένοι από τους παρευρισκόμενους στη συνάντηση να θεωρούν δεδομένο ότι ο -ηγέτης του POUM2 ο οποίος δολοφονήθηκε από Ισπανούς ή Ρώσους σταλινιστές- Αντρές Νιν ήταν πράκτορας στην υπηρεσία του Φράνκο και του φασισμού. Αγανακτισμένος και χωρίς στιγμή να το σκεφτώ, τηλεφώνησα το επόμενο πρωί στις εκδόσεις Nautilus στο Αμβούργο για να τους προτείνω να κάνουν βιβλίο την εισήγησή μου. Ενάμιση χρόνο αργότερα θα παρουσιαζόταν το DIE LIBERTÄRE REVOLUTION- Die Anarchisten im spanischen Bürgerkrieg.[Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – Οι Αναρχικοί στον ισπανικό εμφύλιο].

– Πόσο επιστημονικό, πόσο δοκιμιακό ή/και προσωπικο είναι το έργο; Ποιες είναι οι κύριες πηγές που χρησιμοποίησες στην έρευνα σου;
– Σε ποιό βαθμό ή όχι είναι «επιστημονικό» το έργο μου, το αφήνω στην κρίση των ειδικών και των αναγνωστών μου. Τούτου λεχθέντος, θα προσθέσω ότι η έννοια του «επιστημονικου» ως συνώνυμου της αντικειμενικότητας και της επαγγελματικής αυστηρότητας, έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένως για να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να εξυπηρετήσει νόθα ιδεολογικά συμφέροντα, όπως συνέβη και με ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο κομμάτι της βιβλιογραφίας σχετικά με την αδερφοκτόνο διένεξη στη χώρα μας. Το έργο μου είναι, κατά πρώτο λόγο, ένα κλασικής κοπής αφηγηματικό έργο, όπου η εξιστόρηση κι η ερμηνεία γίνεται συγχρόνως από την ελευθεριακή μου οπτική. Οι 400 σελίδες του βιβλίου περιέχουν ένα εκτεταμένο βιβλιογραφικό επίμετρο με περίπου 700 παραθέματα στα καστιλλιάνικα, γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, καταλανικά και ιταλικά. Συμβουλεύτηκα επίσης τα αρχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Κοινωνικής Ιστορίας του Άμστερνταμ και άλλες γραπτές πηγές. Ωστόσο, η πολυτιμότερη πηγή πληροφοριών ως insider και γνωρίζοντας από πρώτο χερι, όντας από την παιδική μου ηλικία στα ενδότερα του Ελευθεριακού Κινήματος και λόγω προσωπικών δεσμών ή φιλίας μου με τους πλέον εξέχοντες αγωνιστές της CNT και της FAI3, ήταν όσα έμαθα απ’ αυτούς, ξεκινώντας από τον πατέρα μου, σύντροφο και φίλο των Σαλβαδόρ Σεγκί, Χοάν Πεϊρό και Άνχελ Πεστάνια.

– Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, έχω όμως διαβάσει και ακούσει κάποιες συνεντεύξεις σου. Σε αυτές ισχυρίζεσαι ότι -αντίθετα με όσα σημειώνει ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ- η ελευθεριακή επανάσταση στην Ισπανία δεν ήταν ένα σύντομο καλοκαίρι, παρά ξεκίνησε με τον πόλεμο και με τον πόλεμο τελείωσε. Πότε θεωρείς ότι αρχίζει να σφυρηλατείται το ισχυρό ιβηρικό αναρχικό κίνημα το οποίο έφτασε στο μέγιστο σημείο του το 1936-1937;
– Στο βιβλίο του, Το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας, ο Χανς Μάγκνους Εντσενσμπέργκερ σκιαγραφεί ένα πλαίσιο κατ’ ουσίαν θετικό για την δράση του ισπανικού αναρχοσυνδικαλισμού. Η επιλογή αυτού του περισσότερο συμβολικού παρά πραγματικού τίτλου δεν μου φαίνεται σημαντική, αν και εγώ στο βιβλίο μου, πράγματι, αναφέρομαι σ’ αυτόν. Ως οργανικό κίνημα, ο αναρχισμός αρχίζει να αποκτά συγκεκριμένη μορφή μετά το 1864 και την ίδρυση της Διεθνούς Ένωσης Εργατών [1ης Διεθνούς] στο Λονδίνο, ως μαζικό κίνημα όμως εδραιώνεται από τις αρχές του 20ού αιώνα, όπως συμπεραίνεται από την ίδρυση της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας το 1910.

– Σχολίασες κατά την τηλεφωνική μας κουβέντα ότι το βιβλίο σου είναι ένα ιστορικό έργο το οποίο προσέφερε μιαν αρκετά κριτική ματιά στο ρόλο του PCE4 υπέρ (ή κατά) της ελευθεριακής επανάστασης: ποιο θεωρείς ότι ήταν το μεγαλύτερο ανόμημα των Ισπανών κομμουνιστών; Υπάρχουν ορισμένες φωνές που φτάνουν στο σημείο να κατηγορούν τους κομμουνιστές ότι διέταξαν την δολοφονία του Ντουρρούτι, ως προϋπόθεση που τέθηκε από την Μόσχα για να εξακολουθήσει να στηρίζει στρατιωτικά την Δημοκρατία.
– Οι κομμουνιστές του PCE και του PSUC5 πολέμησαν με φωτιά και τσεκούρι όχι μόνο τις ελευθεριακές συλλογικότητες, αλλά και όποιον εναντιωνόταν στις ολέθριες επιταγές του Στάλιν, κάτι που έπραξαν και με τους αγωνιστές του POUM ή με τον Λάργο Καμπαγιέρο ο οποίος, σε αντίθεση με τον Νεγκρίν, είχε την γενναιότητα να τους αντιταχθεί και να πετάξει έξω από το γραφείο του τον Ρώσο πρέσβη. Ποτέ δεν αναρωτήθηκα ποιο ήταν το μεγαλύτερο ανόμημα που διέπραξαν οι Ισπανοί κομμουνιστές, αφού πάντοτε τους θεωρούσα, συνολικά, ως παράγοντα ανάσχεσης και ξένο σώμα μέσα στην εργατική παράδοση της χώρας μας. Όσον αφορά στο θάνατο του Ντουρρούτι και τα βαθύτερα αίτια του, στερούμαι επαρκούς κι αξιόπιστης πληροφόρησης, ώστε θα παραθέσω εικοτολογίες ή θα χαθώ σε εικασίες σχετικά με το τι συνέβη.

– Παρ’ όλα αυτά, αρκετοί έχουν τη γνώμη ότι ο υπέρμετρος ουτοπισμός της CNT ήταν η αιτία για την ήττα της δημοκρατίας στον πόλεμο κατά του Φράνκο. Ποια είναι η γνώμη σου αναφορικά;
-Η επίρριψη στο Ελευθεριακό Κίνημα της ευθύνης για την στρατιωτική ήττα της Δημοκρατίας, λόγω του ότι ήθελε να κάνει ταυτοχρόνως πόλεμο και επανάσταση, υποδηλώνει ταύτιση με τη θέση που διέχυσε από την πρώτη στιγμή ο Στάλιν με τους τραμπούκους και συνεργούς του στην Ισπανία -θέμα με το οποίο ασχολούμαι εκτεταμένα στο βιβλίο μου. Η δημοκρατική πλευρά έχασε τον πόλεμο διότι δεν είχε επαρκή οπλισμό και διότι ο Στάλιν επέβαλε μιαν επιμελητεία η οποία σκοπό δεν είχε να καταστήσει δυνατή τη νίκη, αλλά να παρατείνει τον πόλεμο κάνοντας τον Χίτλερ να αναβάλλει την επικείμενη επίθεσή του στη Σοβιετική Ένωση -μια ακόμη κρίσιμη πτυχή την οποία αναλύω εις βάθος στο βιβλίο μου. Ο Λάργο Καμπαγιέρο αποπέμφθηκε επειδή ακριβώς επιθυμούσε να επιλέξει μια πολεμική στρατηγική εντελώς αντίθετη απ’ αυτήν που επέβαλλε η Μόσχα.

– Ποια πιστεύεις ότι υπήρξαν τα μεγαλύτερα λάθη του ισπανικού αναρχισμού; Υπάρχουν φωνές που τον υποδεικνύουν ως τον κύριο υπεύθυνο για την αδιάκριτη χρήση βίας και την καταστολή εντός της δημοκρατικής περιοχής: Συμφωνείς;
– Το πρώτο μεγάλο λάθος στο οποίο υπέπεσαν οι αναρχοσυδικαλιστές ηγέτες έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη και συνίστατο στο ότι έδειξαν, αφελώς, εμπιστοσύνη στην αλληλεγγύη και την αφοσίωση εχθρικών πολιτικών ομάδων και χώρων, οι οποίοι μέσα σε λίγο καιρό κατάφεραν να εξουδετερώσουν την ελευθεριακή ηγεμονία και να επιβάλλουν τα δικά τους συμφέροντα και σκοπούς. Το δεύτερο μεγάλο λάθος τους ήταν ο γραφειοκρατισμός και η εμμονή στους κανονισμούς των αναρίθμητων Επιτροπών που αναδύθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά κι η απομάκρυνσή τους από τις μάζες της συνομοσπονδίας. Εξίσου μοιραίο ήταν και το ότι ένα πρόσωπο τόσο αδίστακτο και αποφασισμένο σαν τον Μαριανέτ6, τον οποίο στήριζε δεόντως η Φεδερίκα Μοντσένυ, θα διεύθυνε κατά τη διάρκεια του πολέμου την Εθνική Επιτροπή της CNT, για να μην μιλήσουμε για άλλες ανθρώπινες μικρότητες. Σε ό,τι αφορά τη βία και τα εγκλήματα που τελέστηκαν στην δημοκρατική πλευρά, ένα από τα κομμουνιστικά στρατηγήματα ήταν να καταστήσει υπεύθυνη την CNT-FAI για όλες τις ενέργειες που συνιστούσαν κατάχρηση εξουσίας, τις υπερβολικές ποινές και τις πράξεις εκδίκησης που διεπράχθησαν στην πλευρά αυτή. Δεν έλειψαν, αναμφίβολα, τα τυχάρπαστα στοιχεία κι οι ψευτοαναρχικοί οι οποίοι, εκμεταλλευόμενοι την συνομοσπονδιακή τους ταυτότητα και παραβαίνοντας τις ρητές οδηγίες που επανειλημμένως είχαν δώσει τα ελευθεριακά όργανα, επιδόθηκαν σε λεηλασίες και βιαιότητες, έβαλαν φωτιά σε εκκλησίες και σκότωσαν άμοιρους μοναχούς και ιερείς. Αυτό που η αντιελευθεριακή προπαγάνδα αποσιωπά είναι το ότι οι αληθινοί αναρχικοί όχι μόνο δεν συμμετείχαν σε τέτοια αιματηρά γεγονότα, αλλά έσωσαν ανθρώπους των οποίων η ζωή απειλείτο, όπως έκαναν ο Χοάν Πεϊρό κι ο πατέρας μου στο Ματαρό και τη Βαρκελώνη ή ο Ζοσέπ Αλομά στην Ταραγόνα, για να μην αναφέρω παρά μόνο παραδείγματα που γνωρίζω από πρώτο χέρι. Αυτό που δεν έκανε ούτε η CNT ούτε η FAI κατά τη διάρκεια του πολέμου, ήταν να οργανώσουν μυστικές αστυνομίες και φυλακές για να βασανίζουν και να δολοφονούν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, όπως έκανε το κομμουνιστικό κόμμα το οποίο κατηγορούσε τους αναρχικούς ότι υπέθαλπαν την αναταραχή και το χάος.

– Συγγραφείς, όπως ο Νόαμ Τσόμσκυ φρονούν ότι η ισπανική ελευθεριακή επανάσταση υπήρξε μοναδική: πιθανότατα η τελευταία αυθεντική επανάσταση με ισχυρές ηθικές και ουτοπιστικές βάσεις. Κατά τη γνώμη σου, ποια στοιχεία έκαναν δυνατή αυτή την επανάσταση και παράλληλα έφτασαν το ισπανικό αναρχικό κίνημα σ’ αυτό το επίπεδο κοινωνικής συναρμογής και οργάνωσης;
– Ο Νόαμ Τσόμσκυ είχε δίκιο. Σε αντίθεση με τον καθαρά ολοκληρωτικό και καταναγκαστικό χαρακτήρα της επανάστασης των μπολσεβίκων του 1917 και αυτής που θεμελίωσε ο Μάο Τσε Τουνγκ στην Κίνα, η κοινωνική επανάσταση που έφεραν εις πέρας οι Ισπανοί ελευθεριακοί βασίστηκε στην αρχή της οικειοθελούς ένωσης και αυτοδιάθεσης. Αν αυτός ο άθλος έγινε πραγματικότητα, τούτο οφείλεται πάνω απ’ όλα στην σημασία την οποία απέδιδαν οι Ισπανοί αναρχικοί, από την πρώτη στιγμή, στην ηθική μόρφωση και την κουλτούρα, αλλά και στην αγάπη τους για την ελευθερία· στην έμφυτή αίσθηση της ισότητας και την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Είναι σ’ αυτό το ηθικό υπόβαθρο όπου θα πρέπει να αναζητήσουμε το κλειδί των ελευθεριακών συλλογικοτήτων και του υψηλού επιπέδου οργάνωσής τους. Όλες αυτές οι παραδοχές, όμως, θα έμεναν αρκετά ατελείς αν δεν επισημαίναμε ότι η κολεκτιβιστική εποποιία των Ισπανών αναρχικών ήταν η σύγχρονη ενσάρκωση των ανθρωπιστικών αξιών που οι σπουδαίοι κλασικοί του Χρυσού Αιώνα της Ισπανίας εξέφρασαν στα έργα τους, με επικεφαλής τον Θερβάντες, όπως έχω υπογραμμίσει στο βιβλίο μου· όσο κι αν αυτό δεν αρέσει καθόλου σε ορισμένους αμβλύνοες και μνησίκακους κομμουνιστές που πιστεύουν ότι η συμπαντική γνώση ήταν δημιούργημα του Καρλ Μαρξ.

– Συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ίδρυση της CNT και πολλές εκδόσεις επανεξετάζουν το αναρχικό κίνημα. Ωστόσο, δίνεται η αίσθηση ότι το κάνουν από συμπάθεια προς ένα κίνημα ή ιδεολογία που ανήκει στο παρελθόν, που δεν έχει πλέον ισχύ ως κοινωνικό πρότυπο. Αν παρατηρήσουμε την μικρή σημασία που έχει σήμερα η CNT ως συνδικάτο (σχεδόν υπολειμματική), το ελευθεριακό κίνημα μοιάζει να αποτελεί οριστικά υπόθεση του παρελθόντος. Σε μια εποχή όπως η σημερινή, στην οποία η κρίση του καπιταλιστικού συστήματος είναι κάτι παραπάνω από εμφανής και όπου η καταστροφή του παρόντος οικονομικού συστήματος απαιτεί βιώσιμες εναλλακτικές, πόσα πιστεύεις ότι μπορούμε να αξιοποιήσουμε απ’ αυτά που μας προσφέρει η ελευθεριακή ιδεολογία; Θεωρείς ότι η αυτοδιεύθυνση ως αξία έχει μέλλον;
– Υπάρχουν αξίες όπως το καλό, η δικαιοσύνη, η φιλία ή η αλληλεγγύη που πάντοτε θα διατηρούν την εγγενή νομιμότητά τους, ακόμα και σε ιστορικές περιόδους ή κοινωνίες στις οποίες σε ποσοτικό επίπεδο θα διαδραματίζουν περιθωριακό ρόλο, πράγμα που δυστυχώς συμβαίνει στην σημερινή υστεροκαπιταλιστική κοινωνία. Αυτό είναι το μεγάλο ηθικό δίδαγμα που μας μετέδωσαν οι μεγάλοι Έλληνες διδάσκαλοι, εκ των οποίων, από ουσιαστικής άποψης, τρέφεται ο αναρχισμός. Η απόρριψη των αιώνιων αυτών αξιών συνεπάγεται ολίσθηση στον σχετικισμό, τον ιστορικισμό, τον φορμαλισμό, τον οπορτουνισμό και το «όλα επιτρέπονται» του Ιβάν Καραμαζώφ. Το βιομηχανικό και γεωργικό εργατικό δυναμικό παρελθόντων εποχών έχει αντικατασταθεί, σε μεγάλο βαθμό, από τον τριτογενή τομέα των υπηρεσιών και της δουλειάς στο γραφείο· ωστόσο, αυτή η επαγγελματική και εργασιακή διαφοροποίηση δεν σημαίνει με κανέναν τρόπο ότι η αρχή της αυτοδιεύθυνσης έχει χάσει την πρωταρχική της έννοια, όπως προσπάθησα να αποδείξω πριν χρόνια στο βιβλίο μου Συνδικαλισμός και αυτοδιαχείριση, και αργότερα σε περισσότερα από ένα βιβλία μου στην γερμανική γλώσσα. Κατά τα άλλα, ο αναρχοσυνδικαλισμός δεν είναι η μοναδική ιδεολογία ή κίνημα το οποίο έχει χάσει την δύναμη που είχε στην Ισπανία κατά τη δεκαετία του τριάντα. Διόλου μικρότερη ή ακόμη και πιο ραγδαία ήταν η ιστορική πτώση του ευρωπαϊκού κομμουνισμού και σοσιαλισμού, εκτός και αν, -είναι προφανές- θεωρούμε ως σοσιαλιστές το PSOE7 του Θαπατέρο, τον αγγλικό εργατισμό ή την γερμανική σοσιαλδημοκρατία· όλοι τους πιστοί και αφοσιωμένοι υπηρέτες της αστικής τάξης και του ιμπεριαλισμού. Επιπρόσθετα, ο συνδικαλισμός έχει καταλήξει να είναι μια ξεθωριασμένη σκιά του παρελθόντος, και τούτο ξεκινώντας από τους χαμηλούς δείκτες συμμετοχής, όχι μόνο στη Βόρειο Αμερική, αλλά και στη χώρα μας όπου τα αποκαλούμενα πλειοψηφικά συνδικάτα CCOO και UGT8 είναι στην πραγματικότητα άκρως μειοψηφικά σε σχέση με το σύνολο του ενεργού πληθυσμού.

– Έχεις 50 χρόνια που ζεις στην Γερμανία, γεγονός που ορισμένοι χαρακτηρίζουν ως εκούσια εξορία: Πώς βλέπεις εξ αποστάσεως την τωρινή Ισπανία; Πιστεύεις ότι μένει κάτι από εκείνον τον απλό και αγωνιστή άνθρωπο που περιγράφει ο Τζώρτζ Όργουελ στο βιβλίο του, Φόρος τιμής στην Καταλονία ή, αντιθέτως, είσαι της γνώμης ότι τα λεφτά κι η (πλαστή) ευμάρεια, η στηριζόμενη στον πιο ανούσιο καταναλωτισμό που έχει υποφέρει η ισπανική κοινωνία από το θάνατο του Φράνκο, εξάλειψε αυτές τις αξίες;
– Η Ισπανία που τόσο αγάπησα και για την οποία τόσο έχω αγωνιστεί στα γερμανόγλωσσα βιβλία μου και στις δημόσιες συζητήσεις της χώρας που με υποδέχθηκε, μού προκαλεί θλίψη. Τούτο ισχύει και για την πολιτική κάστα που κυβερνά τη χώρα από το τέλος της δικτατορίας και μετά, είτε πρόκειται για την δεξιά -τύπου Αθνάρ- είτε για τους οπαδούς του Φελίπε Γκονσάλες είτε για τον τωρινό ένοικο του παλατιού της Μονκλόα9. Αντί να επιλύουν τα ενδημικά προβλήματα της χώρας -έλλειψη στέρεης οικονομίας και διανεμητικής δικαιοσύνης- αφιερώνουν τις δυνάμεις τους σε αμοιβαίες προσβολές και στην κατασκευή της δημόσιας εικόνας τους. Σε επιχειρηματικό επίπεδο, η Ισπανία εξακολουθεί ως χώρα να μην έχει μια αστική τάξη άξια του ονόματος αυτού και με συναίσθηση των καθηκόντων της. Αποβλέπει μάλλον στην κερδοσκοπία παρά στη δημιουργία, γεγονός που εξηγεί γιατί σε τεχνολογικό επίπεδο εξακολουθούμε να αποτελούμε αποικία των μεγάλων ξένων ομίλων. Υπάρχει άραγε μεγαλύτερος παραλογισμός από το να πιστεύει κανείς πως το μέλλον της Ισπανίας εξαρτάται από τον τουρισμό και την βιομηχανία τούβλων; Παντού ανικανότητα, διαφθορά, ερασιτεχνισμός, στείρες κοκορομαχίες, ανεκπλήρωτες υποσχέσεις. Υπάρχουν, αναμφίβολα, μειοψηφίες που δεν έχουν χάσει εντελώς το αίσθημα της ντροπής και παλεύουν για μια Ισπανία καλύτερη απ’ αυτή που έχουμε τώρα, όμως ο τύπος του αγωνιστή ή του Ισπανού που τόσο εντυπωσίασε τον Όργουελ έχει μετατραπεί σε μια όμορφη ανάμνηση του παρελθόντος. Ό,τι εν γένει έχει επικρατήσει είναι η θλιβερή Ισπανία του ντεφιού10 η οποία αναδύθηκε στους, γεμάτους δυστυχία, αιώνες της παρακμής.

– Η ανεργία στην Ισπανία έχει ήδη ξεπεράσει το 20 τοις εκατό του ενεργού πληθυσμού και φαίνεται ότι η οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα είναι δομική και θα προκαλέσει τριγμούς στα θεμέλια ενός οικονομικού προτύπου το οποίο πριν από πέντε χρόνια φάνταζε αδιαφιλονίκητο, παρά την τεράστια ζημιά που προκαλούσε στο κοινωνικό περιβάλλον και, κυρίως, στην ικανότητα οργάνωσης της εργατικής τάξης. Πιστεύεις ότι αυτή η κρίση μπορεί να προκαλέσει τον στοχασμό του εργαζόμενου, να τον κάνει να ανακτήσει την ταξική του συνείδηση και την ικανότητά του για αυτοοργάνωση;
– Προς το παρόν, ο υψηλός δείκτης ανεργίας, η αυξανόμενη εργατική ανασφάλεια κι οι μισθολογικές περικοπές που εισήγαγε η κυβέρνηση Θαπατέρο, αποτέλεσαν ένα σοκ για τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστικούς φορείς που πίστευαν ότι η ανάπτυξη του άγριου καπιταλισμού δεν ήταν ασύμβατη με την συνέχιση της υλικής ευμάρειας των μισθωτών. Η απεργία στα τέλη του Σεπτέμβρη ήταν το πρώτο ορατό σημάδι ότι άρχισαν να ανοίγουν τα μάτια τους και να αφυπνίζονται από τις αφελείς τους ψευδαισθήσεις. Από το σημείο αυτό όμως, μέχρι την ανάκτηση της ταξικής συνείδησης με την κλασική έννοια της λέξης, υπάρχει ακόμα μεγάλη απόσταση. Για να φτάσει εκείνη η στιγμή -αν φτάσει- θα είναι απολύτως αναγκαία μια μακρά διαδικασία αυτομόρφωσης, ιδεολογικής και σχετικής με τον αγώνα, κάτι που από την πλευρά του θα θέτει ως προαπαιτούμενο όρο, την απελευθέρωση του ατόμου από τον καταναλωτικό και φετιχιστικό ηδονισμό που έχει ενσταλαχθεί και στην ψυχή πολλών εργαζομένων και την επιστροφή του στις απαρχές της αυθεντικά εργατικής κουλτούρας.

– Είδαμε το σοβιετικό και το κουβανικό πρότυπο, τα οποία απέτυχαν διότι δεν εννοούσαν να καταλάβουν ότι η ουτοπία δεν μπορεί να επιβληθεί, ότι η καινούρια κοινωνία δεν χτίζεται μέσω της επιβολής, της ορθοδοξίας ή της δικτατορίας, αλλά μέσω της εκούσιας συμμετοχής των λαϊκών τάξεων και μέσω της καλώς εννοούμενης δημοκρατίας. Είδαμε το κινέζικο πρότυπο, το οποίο κάνει τον πραγματισμό σήμα κατατεθέν του και συνδυάζει στην εντέλεια την σιδερένια πολιτική δικτατορία του κομμουνιστικού κόμματος με την -σκληρότατου χαρακτήρα- νεοφιλελεύθερη οικονομική δικτατορία της αγοράς. Έχοντας φτάσει ως εδώ, υπάρχει πιστεύεις κάποια εναλλακτική στον καπιταλισμό της αγοράς ή του Κράτους; Είσαι αισιόδοξος, πιστεύεις ότι ο άνθρωπος μπορεί να σώσει τον εαυτό του;
– Οι άνθρωποι, στην τεράστια πλειοψηφία τους, ζουν σήμερα σε καθεστώς αποξένωσης και πραγμοποίησης· εξού και έχουν χάσει την συνείδηση της ανθρώπινης ταυτότητάς τους, μετατρεπόμενοι σε ανδρείκελα της κατεστημένης εξουσίας, είτε στην αυταρχική της μορφή -όπως στην Κούβα ή την Κίνα- είτε στην τυπικά δημοκρατική, όπως στο καπιταλιστικό ημισφαίριο. Η αυτοσωτηρία του ανθρώπου, στην οποία κάνεις νύξη, δεν είναι αδύνατη, αλλά βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα ελάχιστα πιθανή, όχι μόνο διότι αυτοί που ιδιοποιούνται την εξουσία θα κάνουν ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς για να την αποτρέψουν, αλλά επίσης διότι ο κόσμος έχει παραλύσει από το φόβο, την παραίτηση και τον σκεπτικισμό, όπως αποδεικνύει η παθητικότητα με την οποία συνηθίζει να αποδέχεται τις αλλεπάλληλες αχρειότητες, αυθαιρεσίες και ψέματα των εκάστοτε δυναστών. Η σκέψη ότι τα αυξανόμενα αδιέξοδα και αντιφάσεις των αντιστοίχων συστημάτων εξουσίας θα οδηγήσουν από μόνες τους στον καταποντισμό τους , σημαίνει υποταγή στον -ευρισκόμενο πάντα σε λανθάνουσα κατάσταση- μεσσιανισμό ή ιστορικό ντετερμινιστικό, στους οποίους ποτέ δεν πίστεψα. Χωρίς την ενεργή πάλη κατά του ανορθολογισμού που έχει επικρατήσει σε όλη την υφήλιο, θα συνεχίσουμε να είμαστε όπως τώρα ή ακόμα και χειρότερα. Βάζω τελεία στο διάλογό μας ώστε να επισημάνω ότι η διαδικασία της συλλογικής αντίστασης την οποία προτείνω, θα τεθεί σε εφαρμογή μόνο εάν εγκαινιαστεί στα εσώτερα του καθενός. Ή για να το πω με τα λόγια του Σίλλερ: αυτό που κατεπειγόντως χρειαζόμαστε είναι μια «επανάσταση των συνειδήσεων».

Αταξινόμητα

Ο Αντισημιτισμός στην Σοσιαλιστική Παράδοση

September 28, 2014 oulaloum Leave a comment

Η έκταση των αντι-Εβραϊκών ή δυνητικά αντι-Εβραϊκών εκδηλώσεων εντός της Αριστεράς μπορεί να εκπλήσσει ή να φαίνεται αδιανόητη. Σε τελική ανάλυση, η Αριστερά πάντοτε έλεγε πως υπερασπιζόταν την απελευθέρωση του ανθρώπου. Δυστυχώς όμως, αντισημιτικές ιδέες έχουν εντοπιστεί μεταξύ σοσιαλιστών στοχαστών και αριστερών κύκλων εδώ και δύο αιώνες. Αυτός ο αντισημιτισμός έχει λάβει πληθώρα διαφορετικών εκφράσεων, αλλά κάποια συγκεκριμένα στοιχεία είναι ιδιαιτέρως χαρακτηριστικά: μία θεμελιώδης απέχθεια για τους Εβραίους ως Εβραίους˙ ισχυρισμοί περί αρνητικών γνωρισμάτων στο χαρακτήρα τους˙ και η απόδοση ευθυνών για οικονομικά προβλήματα, εκμετάλλευση και κοινωνική αδικία στους «Εβραίους», ιδωμένους ως μονολιθική οντότητα.

Τον Ιούνιο του 2004 κάτι ασυνήθιστο συνέβη στην Νορβηγική πολιτική σκηνή. Μετά από ένα μακροσκελή δημόσιο διάλογο, το αριστερό κόμμα Rød Valgallianse διέγραψε τον Hans Olav Brendberg, θεολόγο και παλαίμαχο του κόμματος, με την αιτιολογία της διασποράς αντισημιτικών προκαταλήψεων. Ήταν η πρώτη φορά που κάποιος αποκλείστηκε από Νορβηγικό κόμμα λόγω του αντισημιτισμού. Ο Brendberg είχε στραφεί με προσβλητικό τρόπο εναντίον των Εβραίων σε αναρίθμητα γραπτά στο ίντερνετ και την αριστερή ημερίσια εφημερίδα Klassekampen. Ισχυρίστηκε πως οι Εβραίοι ήταν υπεύθυνοι για τον θάνατο του Χριστού και πως τρέφουν μίσος για τους μη Εβραίους. Σκιαγράφησε την «Εβραϊκή ισχύ» ως τον θεμέλιο λίθο της διεθνούς και ιδιαίτερα της Αμερικανικής πολιτικής. Οι Εβραίοι, σύμφωνα με τον Brendberg, ασκούν τεράστια επιρροή στην κυβέρνηση Bush και, μέσω των οικονομικά πανίσχυρων λόμπυ τους, πιέσαν για τις επεμβάσεις στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. O Brenderberg άντλησε αρκετούς από τους ισχυρισμούς του απευθείας από πηγές που σχετίζονται με ακροδεξιές ομάδες, κάποιες από τις οποίες αρνούνται το Ολοκαύτωμα.[1]

Το περίεργο με αυτή την ιστορία είναι πως για αρκετό καιρό ένα αριστεριστικό, πρώην Μαοϊκό κόμμα, όπως το Rød Valgallianse επέτρεψε σε μέλος του να διαδώσει αντισημιτικές απόψεις, οι οποίες και δημοσιεύτηκαν στην Klassekampen. Αλλά οι σχέσεις μεταξύ αντισημιτικών ιδεών και φαινομενικά ριζοσπαστικών τάσεων δεν είναι τόσο σπάνιες. Πρόσφατα ο αντισημιτισμός βρέθηκε για ακόμη μια φορά σε άνοδο στην Ευρώπη και η άκρα Δεξιά δεν τον υποδέχτηκε μόνη της. Υπάρχουν και αριστεροί που έχουν υιοθετήσει αντι-εβραϊκές αντιλήψεις, εκφέροντάς τες στο όνομα της εναντίωσης στην παγκοσμιοποίηση, της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων και της μάχης ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Τον Φεβρουάριο του 2003 σε ένα άρθρο στο αντιφασιστικό περιοδικό Searchlight, ο Steve Silver προειδοποιεί την Αριστερά, σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από αύξηση του αντισημιτισμού, να μην ενδόσει σε εχθρικές συμπεριφορές προς τους Εβραίους. «Ο αντισημιτισμός», γράφει ο Silverman, «δεν προέρχεται πάντα από την φασιστική Δεξιά. Όπως το Αριστερό και εργατικό κίνημα αναγνωρίζει πως είναι απολύτως ικανό να δώσει καταφύγιο σε ρατσιστικές πρακτικές ενάντια στους μαύρους, έτσι πρέπει να αναγνωρίσει και πως η περίπτωση του αντισημιτισμού είναι παρόμοια».[2] Ως παράδειγμα του φλερτ μεταξύ αντισημιτισμού και Αριστεράς, ο Silver αναφέρει την Τροτσκυστική οργάνωση Socialist Voice, στη Βόρεια Αγγλία, η οποία το 2002 προωθούσε μια ιστοσελίδα που ισχυριζόταν πως περιείχε πληροφορίες σχετικά με την ιστορία του Σιωνισμού. Αλλά αυτή την ιστοσελίδα στην πραγματικότητα την διαχειριζόταν ηγετικό στέλεχος του Institute for Historical Review, γνωστό για την άρνηση του Ολοκαυτώματος.[3]

Ευτυχώς, τέτοια φλερτ με την απροκάλυπτη άρνηση του Ολοκαυτώματος, αν και έχουν προηγούμενο στην Αριστερά, είναι σπάνια.[4] Οι αντισημίτες αριστεροί πιο συχνά βλέπουν τον Εβραϊκό εθνικισμό ως την ίδια την πηγή και κινητήριο δύναμη του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού˙ ισχυρίζονται πως οι Εβραίοι κρύβονται πίσω από διεθνείς εξελίξεις, μέσω οικονομικά πανίσχυρων οργανισμών και λόμπυ˙ και συγκρίνουν τις Ισραηλινές επιθέσεις εναντίον των Παλαιστινίων με την γενοκτονία που διέπραξε η Ναζιστική Γερμανία εναντίον του Ευρωπαϊκού Εβραϊσμού.

Το καλοκαίρι του 2002 η Ολλανδική αντιρατσιστική οργάνωση Defabelvandeillegalεξέτασε μια τέτοια περίπτωση. Μια διαδήλωση υπέρ των Παλαιστινίων είχε λάβει χώρα στο Άμστερνταμ τον Απρίλιο του ίδιου έτους. Η διαδήλωση αυτή, σύμφωνα με την Defable, είχε αποτελέσει την μεγαλύτερη αντισημιτική διαδήλωση στην Ολλανδία από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο:

Υπήρχαν εκατοντάδες εκδηλώσεις αντισημιτισμού σε όλη την διαδήλωση. Χιλιάδες φωνάζαν ενθουσιαμένοι αντισημιτικά συνθήματα […]. Υπήρχαν αμέτρητες συγκρίσεις μεταξύ των Γερμανών Ναζί και του Ισραήλ. Μερικά παραδείγματα είναι εικόνες του Hitler να χτυπά τον Sharon φιλικά στον ώμο ή ο Sharon με χιτλερικό μουστάκι, «ο Hitler έχει γιο: τον SSharon», «Σταματήστε τον Αδόλφο Sharon», «Μποϋκοτάρετε τονISSrael, μποϋκοτάρετε τον SSharon» και «Το Ισραήλ είναι ναζιστικό κράτος». Όλοι οι πιθανοί συνδυασμοί της σβάστικας και του αστεριού του Δαυίδ ήταν εκεί: μερικές φορές με τα σύμβολα «=» ή και «>» μεταξύ τους. Συνολικά μετρήσαμε πάνω από 75 σβάστικες. «Οι Εβραίοι είναι Ναζί» ήταν ένα ακόμα σλόγκαν που ακούστηκε. Επανειλημμένα το Ισραήλ κατηγορήθηκε για μια «νέα Shoah»: «Σταματήστε το Παλαιστινιακό Ολοκαύτωμα», «Jenin 2002 = Βαρσοβία 1943», «Άουσβιτς, Σρεμπρένιτσα, Γάζα» και «η Άννα Φρανκ τώρα ζει στην Γάζα».[5]

Καθώς τα αντι-Εβραϊκά συνθήματα και συμπεριφορές προσαρτώνται σε ένα «αντι-ιμπεριαλιστικό» πλαίσιο, πολλοί αυτοαποκαλούμενοι αριστεροί κύκλοι αποδέχονται όλο και περισσότερο τις θεωρίες συνωμοσίας. Τον Μάρτιο του 2002, μόνο έξι μήνες μετά το επεισόδιο με τον Brendberg, η Νορβηγική εβδομαδιαία Κομμουνιστική εφημερίδα Friheten, δημοσίευσε επιστολή που υποστήριζε πως στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, τέσσερις χιλιάδες Εβραίοι, μέσω μηνυμάτων στα κινητά τους τηλέφωνα, προειδοποιήθηκαν εκ των προτέρων για τις επερχόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις και επομένως δεν πήγαν στην δουλειά τη μέρα εκείνη.[6]

Η έκταση των αντι-Εβραϊκών ή δυνητικά αντι-Εβραϊκών εκδηλώσεων εντός της Αριστεράς μπορεί να εκπλήσσει ή να φαίνεται αδιανόητη. Σε τελική ανάλυση, η Αριστερά πάντοτε έλεγε πως υπερασπιζόταν την απελευθέρωση του ανθρώπου. Δυστυχώς όμως, αντισημιτικές ιδέες έχουν εντοπιστεί μεταξύ σοσιαλιστών στοχαστών και αριστερών κύκλων εδώ και δύο αιώνες. Αυτός ο αντισημιτισμός έχει λάβει πληθώρα διαφορετικών εκφράσεων, αλλά κάποια συγκεκριμένα στοιχεία είναι ιδιαιτέρως χαρακτηριστικά: μία θεμελιώδης απέχθεια για τους Εβραίους ως Εβραίους˙ ισχυρισμοί περί αρνητικών γνωρισμάτων στο χαρακτήρα τους˙ και η απόδοση ευθυνών για οικονομικά προβλήματα, εκμετάλλευση και κοινωνική αδικία στους «Εβραίους», ιδωμένους ως μονολιθική οντότητα.

Στο παρόν αρθρο θα προσπαθήσω να παρουσιάσω μια ιστορική επισκόπηση της από την Αριστερά προερχόμενης εχθρικότητας προς τους Εβραίους και να φωτίσω κάποιες από τις σημαντικές μορφές έκφρασης που αυτός ο «σοσιαλιστικός αντισημιτισμός» έχει εκλάβει. Εξαρχής πρέπει να κάνω κάποιες αποσαφηνίσεις. Εστιάζοντας στον σοσιαλιστικό αντισημιτισμό σε καμία περίπτωση δεν θέλω να υποστηρίξω πως οι αντικαπιταλιστικές ιδέες «αναπόφευκτα» οδηγούν στον αντισημιτισμό ή πως ο ιστορικός σοσιαλισμός καθαυτός μπορεί να συνδεθεί με την εχθρικότητα εναντίον των Εβραίων. Αντιθέτως, η πρόθεσή μου είναι προειδοποιήσω για τους κινδύνους που κρύβουν οι θεωρίες συνωμοσίας και η ξενοφοβία, ειδικά για την διάσωση των ελευθεριακών και ανθρωπιστικών διαστάσεων του αντικαπιταλισμού και της Αριστεράς. Μόνο με την επισήμανση και την κριτική των σφαλμάτων του παρελθόντος μπορούμε να ελπίζουμε στην δημιουργία μελλοντικών κινημάτων και μιας μελλοντικής κοινωνίας σύμφωνης με τις δημοκρατικές και ανθρωπιστικές αξίες.

Ο Αντισημιτισμός στον Πρώιμο Γαλλικό Σοσιαλισμό

Ο σύγχρονος αντισημιτισμός, όπως εμφανίστηκε στον 19^ο αιώνα, αρχικά ρίζωσε εντός αντιδραστικών, υπερεθνικιστικών και αντιδημοκρατικών πολιτικών κύκλων. Ήταν κυριώς σε τέτοια περιβάλλοντα που ο αντισημιτισμός ανυψώθηκε σε κοσμοαντίληψη και που το μίσος για τους Εβραίους βήκε την πιο αδιάλλακτη μορφή του. Αξιώσεις για «φυλετική» και εθνική καθαρότητα και αναγέννηση συχνά σχετίζονταν με την απέχθεια προς το πνεύμα του Διαφωτισμού. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, η άκρα Δεξιά στον 19^ο και 20^ο αιώνα είδε την κοινωνική εξέλιξη από την Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση και μετά ως το αποτέλεσμα μιας Εβραϊκής συνωμοσίας. Η άκρα Δεξιά υποστήριζε πως οι Εβραίοι, έχοντας δήθεν υπό τον έλεγχό τους τα ΜΜΕ και τη διεθνή οικονομία, διέσπειραν τον φιλελευθερισμό, τον κοσμοπολιτισμό και τον σοσιαλισμό, με σκοπό να υπονομεύσουν την εθνική κοινότητα και την ηθική τάξη της παραδοσιακής κοινωνίας. Στον 20^οαιώνα αυτές οι ξεκάθαρα αντιδραστικές ιδέες μεσουρανούσαν μαζί με τον Γερμανικό Ναζισμό—ένα κίνημα που συνταίριαξε την αντίσταση στην κοινωνική απελευθέρωση, την ισότητα και την δημοκρατία με τον φανατικό ρατσισμό και τον αντισημιτισμό. Κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου το μίσος για τους Εβραίους έλαβε την πιο απάνθρωπη κατάληξη, το Ολοκαύτωμα και την γραφειοκρατικά οργανωμένη απόπειρα να εξοντωθούν οι Εβραίοι της Ευρώπης που κατόρθωσε να σκοτώσει περίπου έξι εκατομμύρια.

Οι αντισημιτικές προκαταλήψεις ταιριάζουν γάντι με την οπισθοδρομική, ξενοφοβική και εχθρική προς την ισότητα κοσμοαντίληψη που υιοθετήθηκε από τις Ευρωπαϊκές Δεξιές τάσεις από τον 19^οαιώνα και μετά, αλλά πολλοί ήταν και οι σοσιαλιστές που τις ασπάστηκαν. Στον πρώιμο Γαλλικό σοσιαλισμό, όπως εξελίχθηκε από τους Σαρλ Φουριέ, Σαιν Σιμόν, Πιέρ-ζοζέφ Προυντόν, μπορούμε να εντοπίσουμε πληθώρα ρητών αντισημιτικών απόψεων. Σύμφωνα με τον ιστορικό Einhart Lorenz, οι Γάλλοι στοχαστές «ταυτίζαν τους Εβραίους με το οικονομικό σύστημα και τους έβλεπαν ως την ενσάρκωση του καπιταλισμού και του τραπεζικού συστήματος της οικογένειας Ρότσιλντ”.[7]Ο Φουριέ έβλεπε τους Εβραίους ως την ενσάρκωση του καπιταλισμού και τους χαρακτήριζε παρασιτικούς, ανέντιμους, ύπουλους και αντιπαραγωγικούς. Ο Μπλανκί έκανε καταγγελίες κατά της Εβραϊκής τοκογλυφίας και στο αντιεκκλησιαστικό του υβρεολόγιο κατηγορούσε τους Εβραίους και για μια μεγαλύτερη διαφθορά: τον Καθολικισμό.[8]

Ο Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν, ένας από τους πρώτους και πιο επιφανείς θεωρητικούς του αναρχισμού, είχε ακόμη πιο σκληρές αντισημιτικές απόψεις. Όχι μόνο σκιαγράφησε «τον Εβραίο» ως μια προσωποποίηση του καπιταλισμού, αλλά και οι καταγγελίες του διέπονταν ενίοτε από φανατισμό: «Ο Εβραίος είναι ο εχθρός της ανθρώπινης φυλής. Πρέπει η αυτή η φυλή να σταλλεί στην Ασία ή να εξολοθρευτεί».[9] Σύμφωνα με τον αριστερό-ελευθεριακό θεωρητικό Μάρεϊ Μπούκτσιν, αυτός ο επιθετικός αντισημιτισμός—μαζί με τις πατριαρχικές απόψεις του Proudhon και τον στενό επαρχιωτισμό του—έκαναν τις ιδέες του πολύ ελκυστικές μεταξύ αντιδραστικών κινημάτων:

Ο Προυντόν παρουσίαζε την αγροτική οικογένεια ως την βασική μονάδα της κοινωνικής ζωής και, όπως πολλοί Γάλλοι αγρότες, για τους οποίους η εκμετάλλευση σπάνια σήμαινε κάτι παραπάνω από την υποχρέωση να πληρώνουν τόκους στους τοκογλύφους, θεωρούσε πως για τα οικονομικά πρόβλήματα υπέυθυνος ήταν ο καπιταλισμός και ειδικά οι Εβραίοι δανειστές. Στην πραγματικότητα, αρκετό καιρό μετά τον θάνατό του, ο φαρμακερός αντισημιτισμός του, σε συνδυασμό με τις πατριαρχικές του ιδέες, θα καθιστούσαν πολλές από τις απόψεις του αρεστές στους Ευρωπαίους αντιδραστικούς, συμπεριλαμβανομένων και απροκάλυπτων φασιστών.[10]

Η αντιπάθεια αυτών των στοχαστών προς τους Εβραίους συνεχίστηκε από τους διαδόχους και τους οπαδούς τους. Ιδιαιτέρως φημισμένος για αυτό είναι ο Γάλλος συγγραφέας Alphonse Toussenel, ένας από τους πρώτους θαυμαστές του Φουριέ. Στο βιβλίο του LesJuifs, Roisdel’époque: HistoriedelaFéodalitéFinancière(1845) σκιαγράφησε μια αποκαλυπτική εικόνα της Γαλλίας υπό την εξουσία της περιόδου της «Μοναρχίας του Ιουλίου» (1830-1848). Σύμφωνα με την άποψη του Toussenel, η Γαλλία εξελισσόταν σε θύμα του «οικονομικού φεουδαλισμού», με τη μορφή της Εβραϊκής τοκογλυφίας. Μέσω της οικονομικής τους δύναμης οι Εβραίοι κατάφεραν να θέσουν την γαλλική κοινωνία υπό τον έλεγχό τους: «Σήμερα [η φεουδαρχική κλίκα] δεν είναι ακόμα τελείως οργανωμένη. Αλλά θα είναι αύριο. Ήδη ο παραγωγός και ο καταναλωτής είναι παραδωμένοι στο έλεός της. Ο Εβραίος κυριαρχεί και κυβερνά την Γαλλία».[11] Το έργο του Toussenel έχει χαρακτηριστεί ως «μια από τις πιό σφοδρές επιθέσεις που έχουν δημοσιευτεί στην Γαλλία εναντίον των Εβραίων»[12] και είναι προγενέστερο ακόμη και του επαίσχυντου αντισημιτικού best-seller του Eduard Drumont που δημοσιεύτηκε το 1886, LaFranceJuive, ένα βιβλίο που ενέπνευσε αντισημίτες από την Αριστερά, καθώς και από συντηρητικούς κύκλους, για να μη μιλήσουμε για θεωρητικούς της ευγονικής και υπερεθνικιστικές ομάδες.

Η αντισημιτική παράδοση εντός του Γαλλικού σοσιαλισμού συνεχίστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Ούτε ακόμα και η πασίγνωστη υπόθεση Dreyfus το 1894 — όταν ένας Γάλλος αξιωματικός εβραϊκής καταγωγής συνελήφθη και καταδικάστηκε για προδοσία χωρίς ίχνος αποδείξεων — δεν σταμάτησε τον χείμαρρο των αντισημιτικών δηλώσεων. Ο Nancy L. Green, συζητώντας τις συμπεριφορές των Γάλλων σοσιαλιστών πριν και κατά την διάρκεια της δίκης του Alfred Dreyfus, σημειώνει πως το σοσιαλιστικό περιοδικό LaRevueSocialiste συχνά εξέδιδε άρθρα διαποτισμένα με φυλετικό, οικονομικό και θρησκευτικό αντισημιτισμό. Όπως σημειώνει ο Green, ακόμα και κατά τη διάρκεια των πιο υψηλών σε ένταση σταδίων της υπόθεσης Dreyfus — όταν η Γαλλία βρισκόταν στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου, και ενώ φιλο- και αντι-Dreyfus ομάδες πραγματοποίησαν διαδηλώσεις και συγκρούστηκαν στους δρόμους—πολύς κόσμος από την Αριστερά δίστασε να πάρει μια θέση και να στηρίξει τον Dreyfus. Μόνο μετά τις αρχές του 20ου αιώνα κατάφεραν οι Γάλλοι σοσιαλιστές να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στις απόψεις τους. Ο κύριος λόγος ήταν ένα κύμα Εβραίων της εργατικής τάξης που μετανάστευσαν από την Ανατολική Ευρώπη. Καθώς αυτοί οι άποροι Ανατολικοευρωπαίοι Εβραίοι έγιναν πιο ευδιάκριτοι στη Γαλλική κοινωνία, οι Γάλλοι σοσιαλιστές ανακάλυψαν πως υπήρχε όχι μόνο μια Εβραϊκή αστική τάξη, αλλά και ένα Εβραϊκό προλεταριάτο. Οι σοσιαλιστές ξεκίνησαν να υπερασπίζονται τους Εβραίους απέναντι στους εχθρούς της Δημοκρατίας, ενώ σταδιακά αναθεώρησαν την στάση τους απέναντι στον Αντισημιτισμό.[13]

Οι Λαϊκιστές και τα Πογκρόμ στη Ρωσία

Η Γαλλία δεν ήταν η μόνη χώρα όπου ο σοσιαλισμός στιγματίστηκε από αντισημιτικές ιδέες. Τα πρώτα κινήματα της εργατικής τάξης σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες φλέρταραν επίσης μαζί τους. Ένα παράδειγμα είναι οι αντιδράσεις του Ρωσικού Λαϊκίστικου κινήματος στα πογκρόμ που σημάδεψαν την τσαρική αυτοκρατορία κατά τη δεκαετία του 1880.[14]

Από το 1881 μέχρι το καλοκαίρι του 1884 ένα κύμα βίαιων διωγμών κατά των Εβραίων μαινόταν σε ολόκληρη τη Ρωσία. Αυτά τα πογκρόμ, ενορχηστρωμένα από πράκτορες του τσάρου, αποσκοπούσαν στη διοχέτευση της κοινωνικής δυσφορίας ενάντια στους «ξένους» και προκάλεσαν τεράστιο πόνο και καταστροφή. Οι εβραϊκές συνοικίες σε συνολικά περισσότερες από 160 πόλεις εκτέθηκαν σε βίαιες ενέργειες σε έναν τεράστιο «καταιγισμό αποτεφρώσεων πρωτοφανών για τη σύγχρονη εποχή».[15] Ο σαφής πολιτικός στόχος των δραστών ήταν να επιδεινώσουν τη θέση των Εβραίων στη ρωσική κοινωνία. Οι οικονομικές δραστηριότητες των Εβραίων, η εθνική τους απομόνωση και ο θρησκευτικός τους φανατισμός παρουσιάζονταν επισήμως ως τα πραγματικά αίτια της έντασης μεταξύ των εβραϊκών και των χριστιανικών πληθυσμών. Η κυβέρνηση δήλωσε πως «επίμονες προσπάθειες» για αφομοίωση των Εβραίων είχαν αποτύχει εξαιτίας του αγεφύρωτου χάσματος ανάμεσα στην «εβραϊκή φυλή» και τον πλειοψηφούντα πληθυσμό. Το τσαρικό καθεστώς προκάλεσε τα πογκρόμ αποσκοπώντας στον εκτροχιασμό του θυμού των μαζών μακριά από τις καταπιεστικές κοινωνικές δομές και την μετατόπισή του πάνω στον εβραϊκό πληθυσμό.

Περιέργως, το ρωσικό επαναστατικό κίνημα αυτής της περιόδου υιοθέτησε μια αντίστοιχη στρατηγική. Η Λαϊκίστικη ρητορική είχε ως στόχο την απόκτηση της εμπιστοσύνης των αγροτών και την ενίσχυση της μαχητικότητάς τους υποθάλπωντας τις λαϊκές προκαταλήψεις. Σύμφωνα με τον Avram Yarmolinsky, οι περισσότεροι επαναστατικοί κύκλοι, τουλάχιστον στην αρχή, εξέφρασαν «συμπάθεια για τους δράστες [των πογκρόμ], όχι για τα θύματα των λεηλασιών και των σφαγών». Η λαϊκίστικη αγανάκτιση στράφηκε κυρίως «εναντίον της αστυνομίας που κακομεταχειρίστηκε και και συνέλαβε τους εξεγερμένους». Προφανώς οι Λαϊκιστές είδαν τα πογκρόμ ως «προοίμιο ενός ευρύτερου κινήματος, ενός πραγματικού προάγγελου της επανάστασης. Διότι επρόκειτο για μια αυθεντική μαζική διαμαρτυρία, βίαιη, αχαλίνωτη, που παραβίασε τους περιορισμούς του νόμου»[16].

Όπως σημειώνει ο Yarmolinsky, η ρωσική ριζοσπαστική θεωρία στο τέλος του 19ου αιώνα είχε επίσης μολυνθεί από ανθεβραϊκές τάσεις. Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα είναι η άποψη που εξέφρασε ο Μιχαήλ Μπακούνιν. Κατά τη διάρκεια της διαμάχης του με τον Καρλ Μαρξ στη 1η Διεθνή, ο Μπακούνιν συνέγραψε διάφορες εγκυκλίους προς τα μέλη της οργάνωσης στην Ισπανία και την Ιταλία, όπου παρουσίαζε τον εαυτό του ως θύμα μιας τρομερής συνωμοσίας από Γερμανούς και Ρώσους Εβραίους, καθοδηγούμενων από τον Καρλ Μαρξ:

Ολόκληρος αυτός ο εβραϊκός κόσμος που συνιστά μια ξεχωριστή κλίκα, το είδος των ατόμων που πίνουν το αίμα μας, μια κολλεκτίβα παρασίτων, αχόρταγων, με εσωτερική οργάνωση τέτοια που διαπερνά όχι μόνο τα σύνορα των κρατών, αλλά και τις διάφορες πολιτικές τάσεις—ο κόσμος αυτός είναι τώρα, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος του, στη διάθεση του Μαρξ από τη μια και των Ρότσιλντ από την άλλη. Γνωρίζω πως οι Ρότσιλντ, αντιδραστικοί καθώς είναι και πρέπει να είναι, εκτιμούν ιδιαίτερα τα προσόντα του κομμουνιστή Μαρξ και πως, από τη μεριά του, ο κομμουνιστής Μαρξ γοητεύεται από μια ενστικτώδη έλξη, σεβασμό και θαυμασμό για την οικονομική ιδιοφυία του Ρότσιλντ. Η εβραϊκή αλληλεγγύη, αυτή η πανίσχυρη αλληλεγγύη που διατηρήθηκε σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, τους ένωσε.[17]

“ZurJudenfrage”

Αν ο Μπακούνιν χρησιμοποίησε αντισημιτική ρητορική για να επιτεθεί στον Marx, ποιά ήταν η θέση του Μαρξ για το λεγόμενο «εβραϊκό ζήτημα»; Άφησε μια αμφιλεγόμενη κληρονομιά. Το 1843, στην ηλικία των εικοσιπέντε, συνέγραψε ένα κείμενο με τίτλο “Zur Judenfrage” (Το Εβραϊκό Ζήτημα). Στο άρθρο αυτό δεν δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή μέχρι την αρχή του προηγούμενου αιώνα και έκτοτε έχει υποβληθεί σε διάφορες ερμηνείες. Όπως σημειώνει ο Lorenz, «Κάποιοι είδαν την επίθεσή του ενάντια στον Ιουδαϊσμό και τους Εβραίους ως ένα σημάδι εβραϊκής αυτοαναίρεσης, ενώ άλλοι την κατάλαβαν ως μια κριτική της θρησκείας ή των κοινωνικο-οικονομικών δομών, δηλαδή του καπιταλισμού και των ιδεολογικών συνεπειών του».[18] Γενικά ο Μαρξ απεικόνιζε τους Εβραίους ως υποκινητές και ραχοκοκαλιά του καπιταλισμού. Η εβραϊκή συλλογική ταυτότητα βασιζόταν στην απληστία˙ συνεπώς, το ξεπέρασμα της οικονομίας του χρήματος απαιτούσε, σύμφωνα με τον Μαρξ, την απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τον Ιουδαϊσμό.

Ποιά είναι η πραγματική βάση του Ιουδαϊσμού; Η πρακτική αναγκαιότητα, ο εγωισμός. Ποιά είναι η πραγματική κουλτούρα του Εβραίου; Το εμπόριο. Ποιός είναι ο πραγματικός του Θεός; Το χρήμα… Αναγνωρίζουμε συνεπώς στον Εβραϊσμό ένα γενικά υπάρχον αντικοινωνικό στοιχείο το οποίο έχει φτάσει στην σημερινή του κορύφωση από την ιστορική εξέλιξη, στην οποία οι Εβραίοι ανυπόμονα συνεισέφεραν και τώρα χρειάζεται να διαλυθεί. Το έσχατο νόημα της απελευθέρωσης των Εβραίων είναι η απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τον Εβραϊσμό.[19]

Πρέπει να τονιστεί ότι ο Μαρξ, μετά την δημοσίευση αυτού του φυλλαδίου, ποτέ δεν ασχολήθηκε ξανά με παρόμοιο τρόπο με το «εβραϊκό ζήτημα». Αργότερα, ωστόσο, πολλοί από τους οπαδούς του υιοθέτησαν την αρχική του ανάλυση. Οι υποστηρικτές του στο Γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), για παράδειγμα, είχαν αποκλίνουσες και πολλές φορές αντιφατικές απόψεις πάνω στο «εβραϊκό ζήτημα». Αλλά παρά το ότι οι Εβραίοι ήταν σύμφωνα με το στερεότυπο συνδεδεμένοι με τον καπιταλισμό, ο αντισημιτισμός δεν έγινε θεμέλιος λίθος ούτε του Μαρξισμού ούτε του οργανωμένου εργατικού κινήματος. Γενικά οι θεωρητικοί του κινήματος της εργατικής τάξης δεν θεωρούσαν ούτε την εβραϊκή θρησκεία ούτε την εβραϊκή εθνοτική και πολιτισμική κοινότητα ως τα πρωταρχικά χαρακτηριστικά του Εβραϊσμού. Αντιθέτως, το τι ήταν—ή δεν ήταν—οι Εβραίοι προέκυπτε από τη θεσή τους στο οικονομικό σύστημα. Το «εβραϊκό ζήτημα» μπορούσε να βρει λύση μόνο μέσω της μάχης ενάντια στον καπιταλισμό. Όταν ο καπιταλισμός θα εξαλειφόταν, οι Εβραίοι ως χωριστή οντότητα θα εξαφανίζονταν.[20]

Μετά την άνοδο του πολιτικού αντισημιτισμού στη Γερμανία τη δεκαετία του 1880, οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες απομακρύνθηκαν από τα αντισημιτικά προγράμματα και απόψεις. Ο αντισημιτισμός, ισχυρίζονταν οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες, προκάλεσε έναν διχασμό εντός της εργατικής τάξης και απέσπασε την προσοχή της από τον ταξικό αγώνα και τις επικρατούσες κοινωνικές συνθήκες. Ωστόσο, κάποιοι μέσα στο SPD ήθελαν να «κατανοήσουν» τον αντισημιτισμό και ισχυρίζονταν πως ο αντισημιτισμός θα μπορούσε να φανεί χρήσιμος στην παραγωγή αντικαπιταλιστικών αισθημάτων. Για παράδειγμα, στο συνέδριο του SPD το 1893, ο Wilhelm Liebknecht διακύρηξε πως οι Σοσιαλδημοκράτες θα καρπώνονταν τον αντικαπιταλισμό που είχαν σπείρει οι αντισημίτες. Το σκεπτικό ήταν πως οι ενεργοί αντισημίτες θα προκαλούσαν την γέννηση αντικαπιταλιστικών αισθημάτων στους χωρικούς και τους μικροαστούς ανοίγοντας—ακούσια—τον δρόμο στην Σοσιαλδημοκρατία. Αργά ή γρήγορα αυτές οι μεσαίες τάξεις θα αναγνώριζαν πως όχι μόνο οι Εβραίοι καπιταλιστές, αλλά η τάξη των καπιταλιστών γενικά αποτελούν τους εχθρούς τους και έπειτα θα συμμαχούσαν με το Σοσιαλιστικό κίνημα.[21] Η ιστορία όμως πήρε διαφορετικό δρόμο, δείχνοντας πως ο αντισημιτισμός μπορεί να υπηρετήσει μόνο βαθιά αντιδραστικούς σκοπούς. Αυτοί που έδρεψαν τους καρπούς του Γερμανικού αντισημιτισμού τελικά θα ήταν αυτοί που, τον επόμενο αιώνα, νίκησαν τους Σοσιαλδημοκράτες και επιχείρησαν—και σχεδόν κατάφεραν—να εξολοθρεύσουν τους Εβραίους.

Ο Αριστερός Αντισημιτισμός κατά την Περίοδο του Μεσοπολέμου

Με το ξημέρωμα του εικοστού αιώνα πολύς από τον κόσμο της Αριστεράς είχε ανακαλύψει πως εκτός από την εβραϊκή αστική και μεσαία τάξη υπήρχε και ένα εβραϊκό προλεταριάτο και κατά την περίοδο του μεσοπολέμου έδωσαν περισσότερη προσοχή σε αυτό το προλεταριάτο. Σε αυτό έπαιξαν ρόλο πολλοί παράγοντες. Για αρχή, από την δεκαετία του 1880 και μετά ένα μεγάλο κύμα φτωχών Εβραίων μεταναστών από την Ανατολική Ευρώπη μετακινήθηκε προς την δυτική, κάτι που έκανε του Εβραίους εργάτες όλο και πιο ορατούς στην κοινωνική ζωή. Έπειτα, οι Εβραίοι αποκτούσαν σταδιακά μεγαλύτερη σημασία εντός των Ευρωπαϊκών εργατικών κινημάτων, παίζοντας κεντρικό ρόλο στην εξέλιξη των πολιτικών κομμάτων και των συνδικάτων.

Κατά την ίδια περίοδο, τα φασιστικά και αντιδραστικά κινήματα αποκτούσαν όλο και περισσότερους οπαδούς μετά την λήξη του Α Παγκοσμίου Πολέμου και, μετά την Ρωσική Επανάσταση το 1917 ο αντισημιτισμός, συνδέθηκε στενά με τον χυδαίο αντι-Μαρξισμό. Πριν από τον πόλεμο η άκρα Δεξιά μιλούσε σε μεγάλο βαθμό για μια «Εβραιο-Μασονική συνωμοσία»˙ από το σημείο αυτό και μετά η προπαγάνδα της θα κυριαρχούνταν από το στερεότυπο του «Εβραιομπολσεβίκου». Δεξιοί συγγραφείς διέδιδαν πως ο σοσιαλισμός ήταν εβραϊκή εφέυρεση που είχε κατασκευαστεί με σκοπό την εκπλήρωση του διαβολικού εβραϊκού σχεδίου για την απόκτηση της παγκόσμιας κυριαρχίας.[22]Η ακροδεξιά προπαγάνδα, για τους λόγους αυτούς, περιέγραφε τους σοσιαλιστές ως Εβραίους πράκτορες και απολογητές και χρησιμοποίησε ένα απαίσιο αντιεβραϊκό λεξιλόγιο για να τους επιτεθεί. Για πολλούς σοσιαλιστές αυτό το γεγονός βοήθησε στην αποκάλυψη της αντιδραστικής φύσης του αντισημιτισμού και ενίσχυσε την απόρριψη των αντι-Εβραϊκών ιδεών εντός της Αριστεράς.

Αν και η Αριστερά γενικά απέρριπτε τον αντισημιτισμό, και παρά το ότι πολλοί Εβραίοι υποστήριξαν αριστερά κόμματα, τα κλισέ περί «εβραϊκού κεφαλαίου» και «εβραϊκού Τύπου» ορισμένες φορές εισχωρούσαν στη προπαγάνδα των σοσιαλιστικών κομμάτων. Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, οι Σοσιαλδημοκράτες στην Αυστρία, για παράδειγμα, προσπάθησαν να αποδείξουν πως οι Ναζί συνεργάστηκαν με την «Εβραϊκή ιντελιγκέτσια» και το Εβραϊκό κεφάλαιο». Ακόμη και μέλη του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος (KPD) επηρεάστηκαν από από το γενικό αντισημιτικό κλίμα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Όχι μόνο οι Εβραίοι εκπρόσωποι του KPD στο κοινοβούλιο σταδιακά απομακρύνθηκαν, αλλά οι Κομμουνιστές σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποίησαν το στερεότυπο του Εβραίου καπιταλιστή προς όφελός τους για οπορτινιστικούς λόγους. Προς το τέλος της περιόδου της Βαϊμάρης, στην εφημερίδα του KPD RoteFahne, οι Εβραίοι κατηγορούνταν ακόμη και για υποστηρίξη του Ναζισμού.[23]

Ο Ευρωπαϊκός αντισημιτισμός έφτασε στο αποκορύφωμά του κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι Γερμανοί Εθνικοσοσιαλιστές δολοφόνησαν έξι εκατομμύρια Εβραίους. Μετά το τέλος του πολέμου, οι φρικαλεότητες που είχαν λάβει χώρα κατά το Ολοκαύτωμα σόκαραν την Ευρωπαϊκή κοινή γνώμη και συνέβαλαν στην απόλυτη περιφρόνηση και απόρριψη των ρητά αντισημιτικών ιδεών. Εντούτοις, τα αντισημιτικά στερεότυπα και τα καθοδηγούμενα από άγχος κλισέ επέζησαν σε κάποιους πολιτικούς κύκλους, συχνά μέσω κωδικοποιημένων όρων, όπως «Σιωνιστές», «τραπεζίτες», «εισοδηματίες» και «κοσμοπολίτες». Η ολοκληρωτική Σοβιετική Ένωση και τα καθεστώτα-μαριονέτες της στην Ανατολική Ευρώπη έγιναν περιοχές κλειδιά για αυτόν τον καμουφλαρισμένο αντισημιτισμό.

Τα Μαύρα Χρόνια στη Σοβιετική Ένωση

Η Ρώσικη Επανάσταση του 1917 κατήργησε τα τσαρικά διατάγματα δίωξης των Εβραίων, ενώ κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου πολλοί ήταν οι Εβραίοι που έτρεφαν συμπάθεια για τον Κομμουνισμό. Η συμπάθεια αυτή εντάθηκε απο το γεγονός ότι την επαύριο της επανάστασης, οι αντεπαναστατικοί «λευκοί φρουροί» — θεωρώντας την επανάσταση εβραιοκομμουνιστική συνωμοσία — εξαπέλυσαν μαζικά πογκρόμ στην Ανατολική Ευρώπη, κυρίως στην Ουκρανία. Ωστόσο, τη δεκαετία του 1920 και του 1930, κυρίως μετά την άνοδο του Στάλιν στην εξουσία, η κατάσταση των Εβραίων στη Σοβιετική Ένωση χειροτέρεψε δραστικά, συνοδευόμενη από ένα αυξανόμενο κύμα δυσφήμησης τους. Όπως αναφέρει ο Einhart Lorenz, η διακήρυξη απο τον Στάλιν του «Κομμουνισμού σε μια Χώρα» καθώς και οι ακόλουθες εκκαθαρίσεις εντός του Κομμουνιστικού Κόμματος είχαν αντισημιτικές απολήξεις: «Οι εβραϊκές ρίζες πολλών εκ των συλληφθέντων και καταδικασθέντων ήταν καίριας σημασίας. Κατ’ αυτό τον τρόπο καλλιεργήθηκε μια εικόνα των Εβραίων όχι μόνο ως εχθρών της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και ως κατασκόπων των ξένων δυνάμεων».^{^[24]}

Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, εντός του Σοβιετικού καθεστώτως και στην Ανατολική Ευρώπη, η εικόνα των Εβραίων ως «η Πέμπτη Φάλαγγα», η οποία συνωμοτεί για την ανατροπή του Σοβιετικού οικοδομήματος και της «εθνικής κοινότητας», εμπεδωνόταν με αυξανόμενους ρυθμούς. Ως αποτέλεσμα μιας μαζικής αντισημιτικής καμπάνιας—αρθρωμένης σε αντισιωνιστικά και «αντιιμπεριαλιστικά» συνθήματα—τα χρόνια 1948-53 πέρασαν στην ιστορία ως τα «μαύρα χρόνια» για τον Σοβιετικό Εβραϊσμό. Στο εσωτερικό, το Σοβιετικό κράτος εξαπέλυσε δυο ιδεολογικές καμπάνιες – μια «αντιεθνικιστική» και μια ενάντια στον «κοσμοπολιτισμό». Και οι δύο είχαν έντονο αντίκτυπο στην Ανατολική Ευρώπη και θανατηφόρες συνέπειες για τους Εβραίους κατοίκους. Η καμπάνια ενάντια στον εθνικισμό είχε ως στόχο της τον «μη-Ρωσικό» εθνικισμό, συμπεριλαμβανομένου του εβραϊκού εθνικισμού. Ο αγώνας ενάντια στον κοσμοπολιτισμό στρεφόταν ενάντια σε αυτό που περιγραφόταν ως έλλειψη εθνικής συνείδησης. Ο κοσμοπολιτισμός παρέπεμπε στην διακηρυγμένη προσπάθεια των Ηνωμένων Πολιτειών για παγκόσμια ηγεμονία, και το να μην έχεις «ρίζες» παρέπεμπε — σε σύμπλευση με την αντισημιτική παράδοση — στους Εβραίους. Ο Σιωνισμός, κατόπιν, έγινε νοητός ως ο πυρήνας μιας παγκόσμιας συνομωσίας της οποίας ηγείται το «εβραϊκό κεφάλαιο» και ο διεθνής ιμπεριαλισμός.

Από το 1948 και έπειτα η κατάσταση των Εβραιορώσων χειροτέρεψε δραματικά και αυτό οφειλόταν στις ολοένα και πιο ανοικτές και βίαιες κρατικές διώξεις. Κατα τον χειμώνα του 1948-9 σημειώθηκαν μαζικές συλλήψεις ηγετικών μορφών της Yiddish (ανατολικοευρωπαϊκής εβραϊκής) παράδοσης στη Σοβιετική Ένωση και το 1952 οι Έβραιοι που κατηγορήθηκαν πως σχεδιάζουν την μετατροπή του Κόλπου της Κριμαίας σε «προμαχώνα του ιμπεριαλισμού» για λογαριασμό του κράτους του Ισραήλ εκτελέσθηκαν. Οι σταλινικές αντι-σημιτικές καμπάνιες κορυφώθηκαν μεταξύ Οκτωβρίου 1952 και Φεβρουαρίου 1953 όταν εκατοντάδες γιατροί συνελήφθησαν και κινήθηκαν οι νομικές διαδικασίες για την δίωξη επιφανών αντιπροσώπων του εν λόγω επαγγέλματος στη Μόσχα. Πολλοί εκ των κατηγορουμένων ήταν εβραϊκής καταγωγής. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι γιατροί είχαν θανατώσει δυο σημαντικούς πολιτικούς και σχεδίαζαν να δολοφονήσουν τον Στάλιν. Ταυτόχρονα, κυκλοφορούσαν φήμες ότι και απλοί άνθρωποι είχαν πέσει θύματα της ανάρμοστων πράξεων τους. Το μεγάλο ποσοστό Εβραίων ανάμεσα στους κατηγορούμενους ευνόησε το κλίμα για τυχόν πογκρόμ στη Σοβιετική κοινωνία. Στις 5 Μαρτίου ο «κόκκινος τσάρος» της Σοβιετικής Ενωσης απεβίωσε, και τον Απρίλη αποκαλύφθηκε πως η «Συνομωσία των Γιατρών» ήταν προϊόν της «φαντασίας». Ωστόσο, ήδη αρκετοί εκ των κατηγορουμένων είχαν θανατωθεί κατά την διάρκεια απάνθρωπων ανακρίσεων.

Η Σοβιετική καμπάνια της δεκαετίας του 1950 εξαπλώθηκε και στην Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Βουλγαρία, Πολωνία και Ανατολική Γερμανία. Η πλεόν πολύκροτη δίκη ήταν, μάλλον, αυτή του Τσέχου Κομμουνιστή ηγέτη Rudolf Slansky. Τον Νοέμβριο του 1951 ο Slansky κατηγορήθηκε πως σχεδίαζε μια «Τιτοϊκή-Σιωνιστική-κοσμοπολίτικη συνομωσία» και ένα χρόνο αργότερα καταδικάστηκε σε θάνατο. Η δίκη του ακολουθήθηκε απο σειρά άλλες μέχρι και το 1954, με απολογισμό 178 εκτελεσθέντες, 35.000 ποινές φυλάκισης και 22.000 εγκλεισμών σε στρατόπεδα εργασίας δίχως ποινικές κυρώσεις. Είναι αλήθεια πως όσοι συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν δεν ήταν όλοι Εβραίοι, ωστόσο οι δίκες ήταν ανοικτά αντι-Εβραϊκές σε χαρακτήρα. Οι κομμουνιστές ηγέτες με εβραϊκή καταγωγή κατηγορήθηκαν για «κρυπτοσιωνισμό» και προδωσία του σοσιαλιστικού ιδεώδους, ενώ τα κατηγορητήρια ανέφεραν με έμφαση την τυχόν εβραϊκή καταγωγή.^{^[25]}

O Αντισημιτισμός μετά τον Στάλιν.

Μετά τον θάνατο του Στάλιν ο εκτεταμένος αντισημιτισμός της εποχής του περιορίστηκε κατά τι, ωστόσο ο αντι-Σιωνισμός εξακολουθούσε να αποτελεί επίσημο δόγμα. Οι πίεσεις για την αφομοίωση του Εβραϊσμού εμμένανε, και οι όποιες διευθετήσεις στη βάση εθνικών ποσοστώσεων συντελούσαν στις διακρίσεις εναντίον των Εβραίων εντός του εκπαιδευτικού συστήματος.

Την επαύριο του Πολέμου των Έξι Ημερών μεταξύ του Ισραήλ και των συμμάχων της Σοβιετικής ‘Ενωσης Αράβων, ένα νέο ξέσπασμα αντισημιτισμού έλαβε χώρα εντός της Σοβιετικής επικράτειας. Όπως αναφέρει ο Σουήδος ιστορικός Henrik Baeckner, η έκβαση του πολέμου αποτέλεσε την αιτία προκειμένου το Σοβιετικό καθεστώς να εξαπολύσει «μια από τις πλέον εμφορούμενες από μίσος και συνέπεια αντιεβραϊκές καμπάνιες του 20^ου αιώνα» η οποία για 2 δεκαετίες υπηρέτησε το σκοπό της δαιμονοποίησης «του Εβραϊκού λαού, του Εβραϊσμού, του Σιωνισμού και του κράτους του Ισραήλ».^{^[26]} Αυτή η προπαγάνδα, κατευθυνόμενη τόσο προς το εθνικό όσο και προς το διεθνές κοινό, είχε αντίκτυπο στις Αραβικές χώρες καθώς και στο τρίτο κόσμο(sic) και στη Δύση.

Η μετά-1967 προπαγάνδα επαναλάμβανε πολλές από τις κατηγορίες που εξαπολύθηκαν κατά τη σταλινική περίοδο. Ο Σιωνισμός (ξανά ως κωδικός για τους Εβραίους) προβλήθηκε ως η αιχμή του παγκόσμιου ιμπεριαλισμού και της καπιταλιστικής συνομωσίας. Ένα νέο στοιχείο, ωστόσο, περιλήφθηκε: η απεικόνιση του Σιωνισμού ως ρατσιστικού και φασιστικού κινήματος, και η απεικόνιση του κράτους του Ισραήλ ως το νέο «Τρίτο Ράϊχ»:

Ο Σιωνισμός εμφανίσθηκε να εκπορεύεται απο την Ιουδαϊκή έννοια του «διαλεγμένου λαού», και περιγράφηκε ως ρατσιστικό δόγμα το οποίο ενθαρρύνει τον «διαλεγμένο λαό» να καταλάβει και να υποδουλώσει τον μή-Εβραϊκό κόσμο. Με άλλα λόγια, τα Σιωνιστικά σχέδια για Παγκόσμια Ηγεμονία δεν ήταν παρά η εφαρμογή στην πράξη του ίδιου του Ιουδαϊσμού. Προϊόν αυτής της ιδέας, ήταν η ιδεολογική βάση και η πολιτική πρακτική του Εβραϊκού κράτους ως ρατσιστική, φασιστική ή ναζιστική.^{^[27]}

Η αντισημιτική επίθεση αναβαθμίστηκε γρήγορα σε επίσημη πολιτική στις υπόλοιπες χώρες του Ανατολικού Μπλόκ. Τα χειρότερα εξελήχθησαν στην Πολωνία, όπου ο αντισημιτισμός ενεπλάκη σε ενα επιχείρημα που βρήκε έδαφος εντός του Κομμουνιστικού Κόμματος. Το καλοκαίρι του 1967 το κόμμα και ο αρχηγός του Κράτους, Wladyslaw Gomulka, εξαπέλυσε μια αισχρή καμπάνια υπό το σλόγκαν «εξαφάνιση της Σιωνιστικής πέμπτης φάλαγγας». Στις αρχές του 1968, όταν ξέσπασαν οι φοιτητικές διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης το καθεστώς θεώρησε υπεύθυνο το διεθνή σιωνισμό. Στο όνομα της μάχης ενάντια στο Σιωνισμό, η κυβέρνηση εκκαθάρισε το Κομμουνιστικό Κόμμα, το υπουργείο άμυνας, το πανεπιστήμιο, τον Τύπο και, γενικώς, την δημόσια πολιτιστική ζωή των Εβραίων.^{^[28]} Επιπλέον, οι Πολωνικές αρχές κατέγραψαν κάθε ένα Πολωνό εβραϊκής καταγωγής, και το Μάρτιο του 1968 οι υπηρεσίες ασφαλείας της αστυνομίας προώθησαν αντισημιτικές μπροσούρες προερχόμενες κατ’ ευθείαν απο το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του ίδιου του Χίτλερ.^{^[29]}

Στα 1970 και 1980 ο αντισημιτισμός, υποδυόμενος τον αντι-Σιωνισμό, παρέμεινε δημοφιλής εντός της Σοβιετικής Ένωσης και της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ έφτασε στο αποκορύφωμα του την επάυριο του πολέμου του Yom Κippur το 1973, και του πολέμου στο Λίβανο το 1982. Η αντιεβραϊκή ρητορεία δεν υποχώρησε τελικά πρίν την εποχή του Gorbachev, όπου και άλλαξε και η στάση του καθεστώτος απέναντι στο κράτος του Ισραήλ.

Οι αντι-Εβραϊκές πολιτικές του Σοβιετικού καθεστώτος είχαν επίσης αντίκτυπο στο ριζοσπαστικό χώρο της Δύσης. Το παραδοσιακό εργατικό κίνημα, όπως επίσης και η «Νέα αριστερά» (New Left)—ειδικά μετά τον πόλεμο των έξι ημερών—και συχνά άκριτα, αποδέχονταν τις Σοβιετικές αποφάνσεις σχετικά με τους Εβραίους και σχετικά με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Σειρά από Μαρξιστικές-Λενινιστικές, Τροτσκιστικές και Σταλινικές οργανώσεις ταύτισαν το Σιωνισμό με την κινητήρια δύναμη του παγκόσμιου καπιταλισμού, και το Ισραήλ με το Ναζιστικό κράτος που επιτελεί γενοκτονία αντίστοιχη με αυτή του Ολοκαυτώματος.

Πιο πρόσφατα, αυτές οι ιδεολογικές προβληματικές αναζωογονήθηκαν στο εσωτερικό της Αριστεράς. Προτάσεις που παρουσιάζουν την παγκοσμιοποίηση ως αποτέλεσμα Σιωνιστικής συνωμοσίας, αποτυπώνουν το Ισραήλ ως «Ναζιστικό κράτος», παραλληλίζοντας το με το Τρίτο Ράϊχ, και αποφαίνονται πως η πραγματική δύναμη πίσω απο την Κυβέρνηση Bush είναι Εβραϊκή, δεν είναι ούτε τυχαίες ούτε και μεμονωμένες. Απεναντίας, προκύπτουν εντός μιας πολύχρονης, ιστορικής παράδοσης. Πιο συγκεκριμένα, συνεχίζουν και ανανεώνουν το οπλοστάσιο της αντιεβραϊκής προκατάληψης και των στερεοτύπων που κληροδότησε το παρελθόν, και το οποίο έχει προκαλέσει φρικαλέα αποτελέσματα.

Το Πλαίσιο του Σοσιαλιστικού Αντισημιτισμού

Τα αντισημιτικά στοιχεία της Αριστεράς δεν αφομοιώθηκαν χωρίς να προκαλέσουν διχογνωμίες. Η ιστορία του Σοσιαλισμού είναι συνυφασμένη με μια λαμπρή παράδοση αντι-ρατσισμού, της οποίας οι συμμετέχοντες πάλεψαν άνευ όρων ενάντια στα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις—τόσο εντός της ίδιας της Αριστεράς, όσο και εντός της κοινωνίας. Πάραυτα, οι αντιεβραϊκές ιδέες κέρδισαν έδαφος στα πλαίσια ορισμένων ριζοσπαστικών κύκλων. Απο τους πρώιμους Γάλλους σοσιαλιστές μέχρι και σήμερα, η αντιεβραϊκή τάση διασχίζει την ιστορία της Αριστεράς, όπου αντιεβραϊκά κλισέ συναρθρώθηκαν με φαινομενικά προοδευτικές ιδέες.

Σε τι συνίσταται η σύγκλιση αυτή, αριστερίστικων και δήθεν απελευθερωτικών προοδευτικών ιδεών με τα αντισημιτικά κλισέ; Αναγκαστικά, η απάντηση σε ένα μεγάλο βαθμό εξαρτάται από το ιστορικό και γεωγραφικό συγκείμενο. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να τονίσουμε ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Μεταξύ αυτών, το γεγονός ότι η εικόνα των Εβραίων ως αποδιοπομπαίων τράγων και ανατρεπτικών κοινωνικών δρώντων έχουν μακρά ιστορία και βαθιές πολιτισμικές ρίζες. Παρόλο που οι αντισημιτικές σημασίες έχουν χρησιμοποιηθεί σε νέους σχηματισμούς και υπό διάφορες ιδεολογικές εκφάνσεις, η ιδια η ψυχαναγκαστικότητα που τις κινεί έχει διατηρηθεί. Στον αντισημιτικό λόγο «ο εβραίος» μπορεί να είναι καπιταλιστής και κομμουνιστής, δημοκράτης και τύρρανος, ειρηνιστής και πολεμιστής, αυτός ή αυτή μπορεί να είναι «ορατός και αόρατος, αφομοιωμένος και μη-αφομοιωμένος, πάνω απο το έδαφος αλλά και κάτω από αυτό. Ο Εβραίος μπορεί να είναι παντού και οποιοσδήποτε».^{^[30]} Στα πλαίσια αυτά, κανένας πολιτικός χώρος, ούτε και η αριστέρα, δεν έχει ανοσία στις αντισημιτικές ιδέες.

Μια άλλη κεντρική εξήγηση σχετικά με την γοητεία που ασκούν οι αντισημιτικές ιδέες στον σοσιαλισμό είναι το γεγονός ότι ιστορικά το μίσος ενάντια στους Εβραίους εμπεριείχε ενα αντικαπιταλιστικό στοιχείο. Κατά τον Μεσαίωνα οι επιθέσεις εναντίον «εβραικών ενεχυροδανειστηρίων» στηρίζονταν στην εικόνα του Εβραίου ως άπληστου και παρασιτικού χρηματοπιστωτή. Αυτό το στερεότυπο, το οποίο ταυτίζει τους Εβραίους με την οικονομική ευμάρεια, πέρασε στον αντισημιτισμό του 19^ου αιώνα, ωστόσο υπό νέα μορφή. Ο βιομηχανικός καπιταλισμός όχι μόνο ταυτίστηκε με τους «Εβραίους» αλλά συχνά νοήθηκε και ως «εβραϊκή επινόηση». Κυρίως όταν ο καπιταλισμός περνούσε κρίσεις, το στερεότυπο του Εβραίου γινόταν ο πολυπόθητος αποδιοπομπαίος τράγος.

Σε μεγάλο βαθμό αυτός ο «αντικαπιταλισμός» υπήρξε αντιδραστικός, με την έννοια ότι η κριτική που ασκούσε στον καπιταλισμό σχετίζονταν με μια εναντίωση στο πνεύμα του Διαφωτισμού. Ο καπιταλισμός όφειλε να αντιπαλευτεί, όχι επειδή εγκυμονούσε την κοινωνική αδικία με την μορφή άνισων κοινωνικών σχέσεων και οικονομικής εκμετάλλευσης, αλλά επειδή αντιπροσώπευε το μοντέρνο και την βιομηχανοποίηση. Η οπτική αυτή δεν εστίαζε στην ιδιοκτησία ή στην ταξική κοινωνία ως τέτοιες. Αντίθετα, οι θιασώτες της έβαζαν το διαχωρισμό μεταξύ «παραγωγικού» εθνικού κεφαλαίου (το οποίο τύχαινε αποδοχής) και «σπέκουλας» εβραϊκου κεφαλαίου (το οποίο τύχαινε αποδοκιμασίας).^{^[31]}

Τέλος, ο κύριος λόγος της συγχώνευσης των στερεοτύπων για τους πλούσιους και άπληστους Εβραίους με τις σοσιαλιστικές ιδέες ήταν το γεγονός ότι πολλοί σοσιαλιστές εγκατέλειψαν την κοινωνική ανάλυση, την θέση της οποίας πήραν απλουστευτικά ερμηνευτικά σχήματα και θεωρίες συνωμοσίας. Αντί για μια ανάλυση των βαθύτερων δυναμικών και δομών της καπιταλιστικής και ιεραρχικής κοινωνίας, το τότε ηγεμονικό σύστημα κοινωνικής οργάνωσης κατανοήθηκε ως προϊόν μιάς συνωμοσίας κινούμενης από μια ορισμένη ομάδα ή μυστική ελίτ. Τέτοιες θεωρίες συνωμοσίας, που παραδοσιακά έχουν εστιάσει στον Εβραίους, έχουν εκφραστεί κατα καιρούς σε πλείστες κοινωνικές και πολιτικές συγκυρίες. Σε ότι αφορά την αριστερά έχουν ενσωματωθεί στον αντικαπιταλισμό, στον αντι-ιμπεριαλισμό, στον αντι-Σιωνισμό και στην αντιπαγκοσμιοποίηση. Οι βασικές ιδέες, ωστόσο, παραμένουν οι ίδιες. Όταν οι μπανάλ θεωρίες που κατασκευάζουν αποδιοπομπαίους τράγους αντικαθστούν την συστημική κριτική, τότε οι ξενοφοβικές συμμπεριφορές εξορκίζουν τα ελευθεριακά και προοδευτικά ένστικτα. Η διάδοση δε των προκαταλήψεων συχνά ανοίγει τον δρόμο στην πολιτική αντιδραστικότητα.

Δυστυχώς, οι ανορθολογικές ιδέες σχετικά με τους Εβραίους δεν έχουν φτάσει στο τέλος τους. Απεναντίας, τα τελευταία χρόνια μαρτυρούμε την αναζωπύρωση του αντισημιτισμού, στην Ευρώπη και ανά τον κόσμο, κάτι που αποτελεί πρόκληση για την αριστερά. Η ιστορία δείχνει ότι η αριστερά δεν είναι επουδενί απρόσβλητη από αντισημιτικές και ρατσιστικές σημασίες: και τώρα θα πρέπει να αντιπαλευτούν. Μόνο ενα ριζοσπαστικό Αριστερό κίνημα που είναι ξεκάθαρα αντιρατσιστικό και αντιεθνικιστικό, που θεμελιώνει την κοινωνική κριτική σε ορθολογικές αναλύσεις, θα μπορούσε να ελπίζει στην δημιουργία μιας ελεύθερης και ανθρώπινης κοινωνίας. Κάτι τέτοιο ενέχει τον άνευ όρων αγώνα ενάντια στα αντι-Εβραϊκα στερεότυπα και προκαταλήψεις—ανεξαρτήτως των μορφών έκφρασης και των ιδεολογικών κινήτρων που τα διέπουν.

Kjetil Simonsen

[1] Εντυπωσιακό παράδειγμα είναι οι θετικές αναφορές του Brendberg στον Αμερικανό ρατσιστή Kevin MacDonald. Σύμφωνα με τον Brendberg, ο MacDonald είναι «αυθεντία στα εβραϊκά ζητήματα», αλλά στην πραγματικότητα είναι ένας Αμερικανός Ναζί διανοούμενος που συγκαλύπτει τις αντιανθρωπιστικές του τάσεις πίσω από «ακαδημαϊκή» ορολογία. Ο MacDonald είναι καθηγητής σε ένα αφανές πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και είναι γνωστός κυρίως για τη θέση πως οι Εβραίοι έχουν πραγματοποιήσει ένα γενετικό πρόγραμμα με στόχο να κυριαρχήσουν στις άλλες «φυλές». Στα βιβλία του, πέραν τούτου, κατηγορεί τον Μαρξισμό και την Οκτωβριανή επανάσταση ως αποτελέσματα μιας Εβραϊκής συνομωσίας˙ ισχυρίζεται ότι Εβραίοι και Ασιάτες απειλούν να κλέψουν την εξουσία από τους Ευρωπαίους στις Ηνωμένες Πολιτείες και θεωρεί την εισαγωγή «Αφρικανών» γενετικά επικίνδυνη. Στη δίκη εναντίον της Deborah Lipstadt, την οποία ξεκίνησε ο Βρετανός δήθεν ιστορικός και θαυμαστής του Χίτλερ, David Irving, ο MacDonald εμφανίστηκε ως μάρτυρας. Για τον Macdonald, βλέπε: Tor Bach, Sven Johansen, and Lise Apfelblum: “Israeli Writer Is Swedish anti-Semite,” Searchlight (May 2004), στο internet:www.searchlightmagazine.com/index.php?link=template&story=6 .

[2] Steve Silver, “Anti-imperialism of Fools,” Searchlight (Φεβρουάριος 2003), στο internet:www.searchlightmagazine.com/index.php?link=template&story=19 .

[3] Ibid.

[4] Για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα: κατά τη διάρκεια της διαμάχης που μαινόταν στη Γαλλία το 1978 σχετικά με τον αρνητή του Ολοκαυτώματος Robert Faurisson, ο «αναρχο-Μαρξιστικός» κύκλος γύρω από το περιοδικό La vielle taupe ανέλαβε την αποστολή να δώσει τέλος στο «αντιφασιστικό consensus». Η εξόντωση των Εβραίων έγινε αντιληπτή ως εμπόδιο για την προσέγγιση μιας αληθινής γνώσης των πραγματικών καταπιέσεων που ξεδιπλώνονταν στον κόσμο˙ έτσι πολύς κόσμος ολόψυχα υποστήριξε τον Faurisson. Ακόμη και ο Noam Chomsky ασχολήθηκε με την υπεράσπιση του Faurisson, αν και με διαφορετικά κίνητρα. Βλέπε Håkon Harket, “Der modern antisemittismen”, στο Trond Berg Eriksen, Håkon Harket και Einhardt Lorenz, eds.,Jødehat: Antisemittismens historie fra antikken til i dag (Oslo: N.W. Damn & Søn, 2005), 591-92.

[5] Eric Krebbers και Jan Tas, “Biggest Manifestation of Anti-Semitism since 1945”, μεταφρασμένο από την Der Fabel van de illegal 52/53 (Καλοκαίρι 2002), online στοwww.gebladerte.nl/30038v01.htm. Μια τέτοια σύγκριση μεταξύ του Ισραήλ και του Τρίτου Ράιχ απαντήθηκε και στις φιλο-Παλαιστινιακές διαδηλώσεις στη Νορβηγία, όπως επιβεβαιώθηκε από τον συγγραφέα σε αρκετές περιπτώσεις.

[6] Για την Friheten και τις θεωρίες συνωμοσίας που έχουν να κάνουν με τις 9/11, βλέπε Tor Bach, “Friheten sprer antisemittisk løgn”, στο Magazinet Monitor (17 Μαρτίου 2002), www.magazinet-monitor.net/artikler/friheten170302.htm. Η υπόθεση Brendberg ξεκίνησε στις 23 Οκτωβρίου 2002, όταν το χρονικό του “Kven drap Jesus” δημοσιεύτηκε στην Klassekampen.

[7] Einhart Lorenz, “Arbeiderbevegelsen og antisemittismen” στο Eriksen, Harket και Lorenz,Jødehat, 475· μεταφρασμένο από τα Νορβηγικά από τον Atle Hesmyr. Οι Ρότσιλντ ήταν μια εύπορη Εβραϊκή οικογένεια που είχε στην κατοχή της μια τεράστια περιουσία. Στην αντισημιτική λογοτεχνία, τα πλούτη της οικογένειας αυτής αναφέρονται επανειλημμένα για να προωθήσουν μια αντίληψη του Εβραίου ως τέτοιου, ως πλούσιου και άπληστου μεγιστάνα.

[8] Βλέπε Nancy L. Green, “Socialist Anti-Semitism, Defence of a Bourgeois Jew and the Discovery of the Jewish Proletariat: Changing Attitudes of French Socialists before 1914”,International Review of Social History 30 (1985), 374.

[9] Ο Προυντόν παρατίθεται στο Henrik Baeckner, Återkomsten: Antisemitism i Sverige efter 1945(Stockholm: Bokförlaget Natur och kultur, 1999), 177˙ μεταφρασμένο από τα Σουηδικά από τον Atle Hesmyr.

[10] Murray Bookchin, The Third Revolution: Popular Movements in the Revolutionary Era (London and New York: Cassell, 1998), 39.

[11] Ο Toussenel παρατίθεται στο Jehuda Reinhardt and Paul Mendes Flohr, eds., The Jew in the Modern World: a Documentary History (New York: Oxford University Press, 1995), 335.

[12] Ibid., 336ff.

[13] Βλέπε Green, “Socialist Anti-Semitism”, 392-99.

[14] Ο όρος pogrom είναι ρωσικός και αρχικά σημαίνει «καταστροφή». Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές γλώσσες σήμερα είναι συνώνυμο με την «δίωξη κατά των Εβραίων».

[15] Håkon Harket, “Russland, Pogromene”, στο Eriksen, Harket και Lorenz, Jødehat, 269.

[16] Οι παραθέσεις αυτές είναι από το Avram Yarmolinsky, Road to Revolution: A Century of Russian Radicalism (New York: Collier Books, 1962), 295.

[17] Ο Μπακούνιν παρατίθεται στο Francis Wheen, Karl Marx (London: Fourth Estate, 2000), 340.

[18] Lorenz, “Arbeiderbevegelsen,” στο Eriksen, Harket & Lorenz, Jødehat, 476.

[19] Ο Μαρξ παρατίθεται στο Reinhardt & Flohr, Jew in Modern World, 325-26. Σε σχέση με την Εβραϊκή ιστορία ο όρος απελευθέρωση υποδηλώνει την απόκτηση αστικών και δικαστικων δικαιωμάτων από τους Εβραίους επί ίσοις όροις με την πλειοψηφία του πληθυσμού. Την εποχή του Μαρξ η απελευθέρωση απείχε ακόμη πολύ από την πραγμάτωσή της. Στην χώρα όπου γεννήθηκε, τη Γερμανία, στους Εβραίους δε δόθηκαν πλήρη αστικά δικαιώματα παρα μόνο το 1869 (στη Βόρεια Γερμανική Ομοσπονδία) και το 1871 (στην ενωμένη Γερμανία).

[20] Βλέπε Lorenz, “Arbeiderbevegelsen,” στο Eriksen, Harket & Lorenz, Jødehat, 477.

[21] Βλέπε Peter Pulzer, The Rise of Political Anti-Semitism in Germany and Austria, αναθεωρημένη έκδοση (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1988), 252-63, 333.

[22] Ο μύθος της παγκόσμιας εβραϊκής συνωμοσίας έχει μια μακρά διαδρομή στην ευρωπαϊκή ιστορία και έχει ιστορικά εκφραστεί με ποικίλους τρόπους. Το πιο σημαντικό έργο στην διασπορά αυτού του μύθου ήταν το εξαιρετικά παραπλανητικό Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών. Για μια επισκόπηση των πρωτοκόλλων και της ιδέας της παγκόσμιας Εβραϊκής συνωμοσίας, βλέπε Norman Cohn, Warrant for Genocide: The Myth of the Jewish World Conspiracy and the Protocols of the Elders of Zion(London: Serif, 1996).

[23] Βλέπε Lorenz, “Arbeiderbevegelsen”, στο Eriksen, Harket & Lorenz, Jødehat, 481-82.

[24] Ο.π., 485. Σε ότι αφορά «τα μαύρα χρόνια» στη Σοβιετική Ένωση, βλ. Einhart Lorenz και Izabela A. Dahl, ‘Øst-Europa’, στο ο.π., 563-66.

[25] Βλ. Bachner, Återkomsten, 189, και Lorenz & Dahl, ‘Øst-Europa’, στο Eriksen, Harket και Lorenz, Jødehat, 566.

[26] Αναφ., στο Baeckner, Återkomsten, 190.

[27] Αναφ., ο.π., 190-91.

[28] Ο.π., 196.

[29] Βλ. Lorenz και Dahl, ‘Øst-Europa’, στο Eriksen, Harket, και Lorenz, Jødehat, 569. Το ναζιστικό «Παγκόσμιος Εβραϊσμός» αντικαταστάθηκε από το «Διεθνής Σιωνισμός».

[30] Stephen Eric Bronner, A Rumour about the Jews: Reflections in anti-Semitism and the Protocols of the Elders of Zion (New York: St. Martin’s Press, 2000), 144.

[31] Σε ότι αφορά αυτόν τον αντι-καπιταλισμό, βλ. Pulzer, Rise of Political Anti-Semitism, κυρίως 42-46.

Αναδημοσίευση από:

http://terminal119archive.wordpress.com/%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%B9%CE%B5%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82-%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%86%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%86%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/kjetil/

Αταξινόμητα

Πολεοδομική ανάπλαση και βιοτική υποβάθμιση – Remap/Rethink Athens

September 24, 2014 oulaloum 1 Comment

Τριστάν Τζαρά: «Ιδού ένας κλονιζόμενος κόσμος και οι καλλιτέχνες ψευδογιατροί που ανησυχούν για τον καλλωπισμό του».

Αναπλάσεις, υποβαθμίσεις, εξευγενισμός, πολεοδομία, realestate, σύγχρονη τέχνη, γκαλερίστες, επιμελητές, εγκληματικότητα, μπάτσοι. Ας προσπαθήσουμε να συνδέσουμε κάποιες έννοιες που από μακριά δείχνουν ασυσχέτιστες αλλά τελικά τις ενώνουν πάρα πολλά.

Όταν η ανάπλαση φοράει το κουστούμι της τέχνης – Bienalle&Remap

Στην αρχή ήταν η 1^η Mπιενάλε της Αθήνας, που με τις ανάλογες τυμπανοκρουσίες και φανφάρες που αρμόζουν σε ανάλογα καλλιτεχνικά γεγονότα από την ελίτ των απολιτίκ σάπιων καλλιτεχνικών κύκλων, άνοιξε τις πύλες της τον Σεπτέμβριο του 2007. Οι επιμελητές (Αυγουστίνος Ζενάκος, πρώην τεχνοκριτικός στο Βήμα, η διευθύντρια του ιδρύματος ΔΕΣΤΕ, Ξένια Καλπακτσόγλου, ιδιοκτησίας Δάκη Ιωάννου κι ο καλλιτέχνης Poka Yio, Πολύδωρος Καρυοφύλης) ξεκίνησαν, προεξοφλώντας φυσικά την στήριξη του συγκροτήματος Λαμπράκη και του Δάκη Ιωάννου (ιδιοκτήτης μιας από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές της χώρας, της J&P Αβαξ).

Η Μπιενάλε μαζί με συγκεκριμένους επιχειρηματίες, συμμετέχουν ενεργά και στην διεξαγωγή του Remap KM. Το RemapKM ξεκίνησε επίσης το 2007 και είναι μια διεθνής διοργάνωση σύγχρονης τέχνης. Η συνεργασία είναι εμφανής στα εξής σημεία: Πρώτον στην παραχώρηση χώρων για εκθέσεις και μουσικές εκδηλώσεις. Δεύτερον, η Μπιενάλε επικοινωνεί το RemapKM ως καλλιτεχνικό γεγονός που συμβαίνει στην Αθήνα, όπως κάνει και με πολλά άλλα.

Το μοντέλο της υποβάθμισης περιοχών για να μειωθεί η αξία των ακινήτων και να αγοραστούν από μεγαλοεπενδυτές αντί ενός πινακίου φακής, και μετά αναβαθμίζοντας και πάλι την περιοχή να τα μοσχοπουλήσουν στις 10πλάσιες τιμές είναι γνωστή πρακτική που εφαρμόζεται παγκοσμίως. Υποκινώντας αρχικά το στοίβαγμα μεταναστών 10-10 σε ετοιμόρροπες γκαρσονιέρες, μετακινώντας την πιάτσα της πρέζας με την συνδρομή των μπάτσων και προωθώντας την μικροπαραβατικότητα, το κράτος καταφέρνει να υποβαθμίσει συγκεκριμένες περιοχές για να τις αγοράσουν τα φιλαράκια του, οι επενδυτές, σε εξευτελιστικές τιμές. Μετά, αναγγέλοντας μια υποτιθέμενη ανάπλαση, είτε διώχνει τους μετανάστες από τα σπίτια τους καθώς ανεβαίνουν και πάλι οι τιμές, είτε τους απομακρύνει από κατειλημμένους χώρους και πάλι με τη συνδρομή των μπάτσων.

Αυτό έγινε και στην περίπτωση του Κεραμεικού-Μεταξουργείου όπου και λαμβάνει χώρα η Μπιεναλε και το Remap. Hκ. Ελένη Τζιρτζηλάκη(αρχιτέκτονας) αναφέρει: Μέσα από το ΔΝΑ (Δίκτυο Νομαδικής Αρχιτεκτονικής) είχαμε αντιμετωπίσει εδώ και χρόνια το ζήτημα του εκτοπισμού των κατοίκων από επενδυτές στην περιοχή. Οι κάτοικοι των κτηρίων αναγκάζονται να φύγουν όπως όπως για να πάνε να ζήσουν σε άλλες περιοχές στην περιφέρεια της Αθήνας ή ακόμη κάποιοι μουσουλμάνοι να επιστρέψουν στην Κομοτηνή ή αν πρόκειται για άστεγους μετανάστες να βγουν στον δρόμο. Επίσης ξέραμε ότι σε πολλά εγκαταλειμμένα σπίτια είχαν βρει προσωρινό καταφύγιο μετανάστες (και όχι μόνο) και υπήρχε και μια γνωστή κατάληψη.

Όπως μετά έμαθα πρόκειται για επενδυτικό σχέδιο στην περιοχή Κεραμεικός – Μεταξουργείο, τα κτίρια έχουν αγοραστεί από έναν επενδυτή, και ο εκτοπισμός των κατοίκων ήταν γεγονός για να μπορέσουν τα κτίρια να είναι άδεια στην έναρξη της Μπιενάλε της Αθήνας.Τι έκαναν οι κάτοικοι; Δεν μπόρεσαν να αντιδράσουν γιατί απ’ ό,τι μάθαμε τους έκοψαν το ρεύμα και έτσι αναγκάστηκαν να φύγουν και να βρεθούν στο δρόμο, στην περίπτωση αυτή εκτοπίστηκαν βίαια για να εισβάλει η Τέχνη στους χώρους.

Αυτό που γινόταν στις περιοχές γύρω από το Μεταξουργείο, τον Κεραμεικό, την Ομόνοια, την Αχαρνών, αλλά και τον Άγιο Παντελεήμονα, υπακούει πιστά στους κανόνες ενός πρότζεκτ που λέγεται «εξευγενισμός» και έχει ήδη εφαρμοστεί σε αμερικάνικες και ευρωπαϊκές πόλεις. Είναι ένας όρος που αποτελεί μετάφραση του αγγλικού «gentrification». Προέρχεται από τη λέξη «gentry» και σημαίνει «η αριστοκρατία των γαιοκτημόνων». Ο «εξευγενισμός» στην πράξη παραπέμπει στη διαδικασία με την οποία φτωχές εργατικές γειτονιές στο ιστορικό κέντρο της πόλης «ξεσκουριάζονται» (φρεσκάρονται) μέσω της εισροής ιδιωτικών κεφαλαίων, με αποτέλεσμα να εισέρχονται σε αυτές αγοραστές και ενοικιαστές κατοικίας από τα μεσαία και ανώτερα στρώματα.

Το παράδειγμα της κατεδάφισης των Halles – της κεντρικής αγοράς – στο Παρίσι, με την ταυτόχρονη εγκατάσταση του κέντρου Πομπιντού (μουσείο σύγχρονης τέχνης) στην περιοχή, είναι ένα εμβληματικό παράδειγμα έναρξης της διαδικασίας εξευγενισμού, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα στο Μαραί. Άλλα παραδείγματα εξευγενισμού ανά τον κόσμο συναντώνται σε Νέα Υόρκη, Λος Άντζελες, Βαλτιμόρη, Καλιφόρνια, Σίδνευ, Παρίσι, Λονδίνο, Λάνκαστερ, Γλασκόβη, Βρέμη,

Βουδαπέστη, Άμστερνταμ, Κοπεγχάγη και ούτω καθεξής.

Το παράδειγμα του Μεταξουργείου χρησιμοποιεί ως εργαλείο εξευγενισμού την υποτιθέμενη τέχνη, που καλείται να διανθίσει τις ψυχές μας και να πετάξει στον δρόμο τους παρίες που οι εκπρόσωποι της κατ’ επίφαση τέχνης αποφάσισαν ότι δεν ταιριάζουν στο συνεκτικό πλαίσιο που θέλουν να προωθήσουν. Την πλειονότητα των “εκθεσιακών χώρων” αποτέλεσαν εγκαταλελειμμένοι βιομηχανικοί χώροι ή εργαστήρια στα οποία είχαν βρει στέγη άστεγοι και μετανάστες και οι οποίοι εκτοπίστηκαν βίαια για χάρη της Τέχνης.

Όταν μπαίνουν οι μπάτσοι στο ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Διαβάζουμε σε ανακοίνωση της ΚΜ ΠΡΟΤΥΠΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ : Την Πέμπτη 30 Σεπτεμβρίου 2010 στις 18:30 θα πραγματοποιηθεί συνάντηση ανάμεσα στουςκατοίκους και εργαζομένους στην περιοχή Κεραμεικού – Μεταξουργείου και του Γενικού Διευθυντή της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Αττικής με σκοπό τον διάλογο για τα προβλήματα της περιοχής ΚΜ και την επίλυσή τους. Η συζήτηση θα λάβει χώρα στην αίθουσα New York του Classical Imperial HOTEL .

Τη συνάντηση την οργάνωσε ο Τσάκωνας, επενδυτής real estate που λυμαίνεται την περιοχή και ήθελε σώνει και καλά να την κάνει γκέτο για τους φραγκάτους φίλους του. Δημιούργησε την ΜΚΟ “ΚΜ Πρότυπη Γειτονιά” μετά από διάφορες άλλες προσπάθειες με εκδηλώσεις σύγχρονης τέχνης που δεν του βγήκαν. Ο Τσάκωνας, ένας ανεκδιήγητος τύπος που έβγαλε φράγκα στο Αζερμπαιτζάν στην περίοδο του εμφύλιου, εξαγόρασε ολόκληρη περιοχή στην Αντίπαρο και τη γέμισε με βίλες για το διεθνές τζετ σετ (βλ. Τομ Χανκς, Μαντόνα, κ.α.) και μετά θέλησε να κάνει κουμάντο στο πως θα γίνει το Μεταξουργείο.

Παρατηρούμε βέβαια ότι, όπως και η Χρυσή Αυγή, έτσι και οι επιχειρηματίες προσπαθούν να παρουσιαστούν ως απλοί κάτοικοι και πολίτες. Εξάλλου η κοινωνική συναίνεση επιτυγχάνεται ευκολότερα με “εξευγενισμένες λέξεις”.

Διάφοροι λοιπόν μαγαζάτορες, γκαλερίστες, ιδιοκτήτες ξενοδοχείων και θεατρικοί επιχειρηματίες συναντήθηκαν με το ΓΑΔΑρχη Μπαλάκο, τονταξίαρχο Λουκά και τον αστυνομικό διευθυντή Δροσάκη (πρώην Α.Τ. Εξαρχείων) και συμφώνησαν να γίνουν εκτεταμένες επιχειρήσεις “σκούπα” από την ΕΛ.ΑΣ. σε Μεταξουργείο, Κεραμεικό, Πατησίων, Κολωνό και Ομόνοια.

Όταν η ανάπλαση φοράει το κουστούμι της κοινωνικής πολεοδομικής προσέγγισης – RethinkAthens

Το παραμυθάκι στην Ελλάδα άρχισε από το διάταγμα για την προστασία τηςΠλάκας (1982) το οποίο είχε σκοπό να απομακρύνει τα θορυβώδη κέντρα διασκέδασης, να μειώσει δραστικά την κυκλοφορία αυτοκινήτων, να περιορίσει τις επεμβάσεις στα κτήρια και να συγκρατήσει την κατοικία και άλλες παραδοσιακές χρήσεις. Απέδωσε σχετικά ως προς αυτούς τους στόχους, άλλαξε όμως η κοινωνική σύνθεση της περιοχής καθώς παλιοί κάτοικοι χαμηλών εισοδημάτων δεν ήταν δυνατόν να παρακολουθήσουν την άνοδο των τιμών των ακινήτων και την εγκατέλειψαν.

Συνεχίστηκε με τον εξευγενισμό του Ψυρρή, μιας λαϊκής συνοικίας ιστορικά, με μικρές παραγωγικές επιχειρήσεις και εμπόριο σιδηρικών, δερμάτων κ.λ.π. Ο εξευγενισμός επιτεύχθηκε χωρίς ειδικές ρυθμίσεις με την είσοδο στο χώρο επενδυτών που προέβλεπαν και διαμόρφωναν τις αναδιατάξεις στο ιστορικό κέντρο και οι οποίοι αγόρασαν φτηνά ακίνητα, ασυντήρητα μεν αλλά υψηλής αρχιτεκτονικής αξίας, για να τα εκμεταλλευτούν με τεράστια κέρδη στη συνέχεια.

Και ερχόμαστε στο σήμερα όπου αναμένουμε μέσα στο 2014 την έναρξη των διαδικασιών για την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου και της Πατησίων (μέχρι το Μουσείο). Ας το πάρουμε όμως από την αρχή. To 2012, μαζί με την αναγγελία του δείκτη ανεργίας στο 28%, είχαμε και την αναγγελία έργων αστικού εξωραϊσμού στην Πανεπιστημίου. Στις 21 Μαρτίου 2012 ο Τουρνικιώτης, ο οποίος ήταν επικεφαλής καθηγητής στο ερευνητικό πρόγραμμα του Μετσόβιου Πολυτεχνείου «Μεταλλασσόμενοι χαρακτήρες και πολιτικές στα κέντρα πόλης Αθήνας και Πειραιά», με κάθε τιμή και επισημότητα (συμπεριλαμβανόμενης της παρουσίας του τότε πρωθυπουργού Παπαδήμου, του Σαμαρά, του Βορίδη, του Καμίνη και άλλων εξέχουσων προσωπικότητων), και με κάθε φλυαρία, παρουσίασε το σχέδιο μαζί με τον πρόεδρο του ιδρύματος Ωνάση.

Το σχέδιο λέγεται “Re-think Athens”, και χρηματοδοτείται από το ίδρυμα Ωνάση με 3 εκατομμύρια ευρώ. Το γιατί το ίδρυμα Ωνάση ενδιαφέρεται για μια τέτοια πολεοδομική επέμβαση είναι κάτι το οποίο παρουσιάζει ενδιαφέρον. Τα επιχειρήματα του κράτους και του συρφετού του είναι γνωστά και είναι αυτά που σερβίρει κάθε φορά που θέλει να εξαγνίσει το οτιδήποτε επιδέχεται αμφισβήτηση: ανάπτυξη, ανάπτυξη, ανάπτυξη. Για ποιον όμως πράγματι γίνονται όλα αυτά; Η συζήτηση για το «γενικό καλό» εμπεριέχει μια υπεραπλούστευση της πραγματικότητας, που ισοπεδώνει διαφορές και συγκρούσεις.

Ποια ανακούφιση ακριβώς θα προσφέρει στους άνεργους και στα φαλιρισμένα καταστήματα αυτή η αστική ανάπλαση; Μήπως ο κόσμος αποφεύγει να ψωνίσει γιατί οι δρόμοι είναι ασφυκτικά αποπνικτικοί ή μήπως πολύ απλά γιατί η καπιταλιστική κρίση τον έχει οδηγήσει να μην έχει φράγκο στην τσέπη του;

Στο άλλο επιχείρημα του κράτους περί επιστροφής της κατοικίας στο κέντρο απαντάμε ότι το κέντρο ποτέ δεν έμεινε ακατοίκητο. Απλά οι κοινωνικές ομάδες (μετανάστες, λούμπεν, εργάτες, πολιτικές καταλήψεις) που βρίσκονται σε αυτό είναι ανεπιθύμητες από την εξουσία. Από κοινωνικές ομάδες που το κράτος δεν μπορεί να βασιστεί σαν καταναλωτές και δεν συνάδουν με την εικόνα που θέλει να προωθήσει για την ευρωπαική ευθυγράμμιση του κέντρου του με τα αντίστοιχα κέντρα της Ευρώπης. Μια ευθυγράμμιση που δεν χωράει ούτε άστεγους, ούτε μικροπωλητές, ούτε μετανάστες, ούτε φτωχούς, ούτε οροθετικούς, ούτε κουτσούς, ούτε αλήτες.

Όσον αφορά το επιχείρημα περί κυκλοφοριακής αναδιάρθρωσης, από την οπτική μας δεν μοιάζουν με οφέλη οι μποτιλιαρισμένοι δρόμοι στην Ακαδημίας και την Σταδίου που αναγκαστικά θα μετατοπισθεί η κινητικότητα των ΙΧ. Όσον αφορά την περιβαλλοντική αναβάθμιση που ευαγγελίζεται το κράτος η προαναφερθείσα συνέπεια και το καυσαέριο από το σταμάτα-ξεκίνα των γύρω δρόμων όπως και η ηχορύπανση δεν μοιάζουν και τόσο με περιβαλλοντική αναβάθμιση.

Άρα γιατί γίνονται όλα αυτά; Γιατί οι καθηγητές Alfredo Brillembourg και Hubert Klumpne, επιδοτούμενοι απ’ το ίδρυμα Ωνάση, αποφάσισαν (από επαγγελματική και ακαδημαϊκή άποψη) να οργανώσουν ένα εξάμηνο μάθημα στο πολυτεχνείο της Ζυρίχης με θέμα την “αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας” . Ξέχασα να το αναφέρω αλλά μια ομάδα ειδικών θα εκπονεί λύσεις που θα αντιμετωπίζουν προβλήματα καθημερινότητας. Πρωταγωνιστές θα είναι οι πολίτες, που καλούνται να συμβάλλουν με την εμπειρία τους στην τελική διατύπωση των προτάσεων. Ο λόγος για το “Reactivate Athens”, που “κουμπώνει” με τη μεγάλη παρέμβαση για την Πανεπιστημίου, το “Rethink Athens”.

Είναι μια πολύ συνηθισμένη πρακτική που ακολουθεί το κράτος, η εντύπωση στην συλλογική συνείδηση ότι όλοι μαζί δημιουργήσαμε κάτι, όλοι μαζί βάλαμε πλάτες για τον “εξευγενισμό” του κέντρου, όλοι μαζί τα “φάγαμε”. Το κράτος χρησιμοποιεί όλα τα εργαλεία που διαθέτει στην φαρέτρα του για την συλλογική αφομοίωση μιας κατευθυνόμενης ανάγκης για εξευγενισμό.

Το όλο εγχείρημα καταλήγει να γίνει και μέρος της προεκλογικής εκστρατείας του Καμίνη, ερήμην του μάλιστα (ο καθηγητής Α. Μπρίλεμπουργκ παρότρυνε ευθέως στη διάλεξή του να ψηφίσουμε τον Καμίνη), ο οποίος Καμίνης είχε αρχίσει την ανάπλαση και τον εξευγενισμό απο το 2012με το να διώχνει τους άστεγους από την πλατεία Κλαυθμώνος ξηλώνοντας τα παγκάκια που κοιμόντουσαν.

Το rethinkAthens δεν είναι όμως απλά και μόνο μια περίπτωσηgentrification(εξευγενισμός). Δεν υποβοηθάει μόνο το κτηματομεσιτικό κεφάλαιο να αντλήσει υπερκέρδη από την άνοδο των τιμών των ακινήτων που επιφέρει μια ενδεχόμενη ανάπλαση. Διαδραματίζει και έναν ιδεολογικό ρόλο που πραγματώνεται πάνω σε αυτό που τόσο εύστοχα είχε περιγράψει ο Νοαμ Τσόμσκι μιλώντας για την τεχνική της δημιουργίας προβλημάτων, και στη συνέχεια παροχής των λύσεων. Η συνταγή είναι η ίδια.

Πρώτα δημιουργείς ένα πρόβλημα, μια «έκτακτη κατάσταση» για την οποία μπορείς να προβλέψεις ότι θα προκαλέσει μια συγκεκριμένη αντίδραση του κοινού, ώστε το ίδιο να αποδεχθεί τα μέτρα που θα προτείνεις άκριτα. Για παράδειγμα αφήνεις να κλιμακωθεί η μικροπαραβατικότητα όπως η μετατόπιση της εμπορίας ναρκωτικών απο περιοχή σε περιοχή, ώστε το κοινό να ζητήσει τη λήψη μέτρων ασφαλείας. Ή, ακόμη δημιουργείς την ΧΑ, την προωθείς με κάθε τρόπο, μετά την αφήνεις να σκοτώνει μετανάστες και μετά τους βάζεις φυλακή για να φανείς ο σωτήρας της υπόθεσης ακόμα και αν εσύ ζέσταινες το αυγό πριν εκκολαφθεί.

Η υπόδειξη του κράτους σαν τον μόνο εγγυητή της σταθερότηταςέρχεται μέσα από μια σειρά πολλών παράλογων ερμηνειών που το ίδιο το κράτος δίνει υπερθεματίζοντας για την ανάπλαση του κέντρου όπως για παράδειγμα ότι: Το κλείσιμο των μαγαζιών δεν θα ερχόταν έτσι και αλλιώς λόγω της οικονομικής κρίσης άρα μάλλον φταίνε οι μετανάστες και οι πορείες. Μ’ ένα σμπάρο 2 τρυγόνια. Καταστέλλεις και πιο εύκολα τα μαχητικά κομμάτια της κοινωνίας που “καταστρέφουν” το κέντρο που όλοι μαζί εμείς οι φιλήσυχοι πολίτες (re-activate) δημιουργήσαμε. Εξαφανίζεις και τους μετανάστες μικροπωλητές και τους αστέγους, απαγορεύεις και τις πορείες για το καλό της εθνικής οικονομίας! Πάντα μπορεί να παίξει και το ότι οι καημένοι οι τουρίστες δεν έρχονται στην Ελλάδα όχι επειδή υπάρχει κρίση και τα ελληνικά νησιά είναι πανάκριβα αλλά επειδή νιώθουν ανασφάλεια στην Αθήνα.

Μια ακόμα κρατική επιδίωξη είναι η προσπάθεια ορισμού του κέντρου με καταναλωτικούς όρους και με αποκλειστική αφετηρία κάθε κοινωνικού ζητήματος την καταναλωτική ευμάρεια. Πλούτος για τα αφεντικά, θέαμα, εμπορεύματα και αναψυχή για τις ορδές των φιλήσυχων πολιτών. Καταστολή για τα εξεγερμένα κομμάτια της κοινωνίας, τους μετανάστες και τους απόκληρους. Η συνταγή είναι γνωστή. Απλά αυτή την φορά στολίζεται με πεζόδρομους, τραπεζοκαθίσματα, ποδηλατόδρομους και σουβενίρς.

Τέλος ο μύθος περί μη οικονομικής αξιοποίησης του κέντρου που τόσο απροκάλυπτα το κράτος αναφέρει στα τηλεδελτία, ακολουθείται πάντα από την ύπαρξη μεταναστών που παρανομούν, την ύπαρξη κυκλωμάτων ναρκωτικών, του εγκλήματος και την απουσία του κράτους. Αν πάμε όμως πίσω στο 2004 θα δούμε ότι ενόψει των ολυμπιακών αγώνων και της μεγάλης πελατείας που θα έφερνε, εγκαταστάθηκαν κυκλώματα διακίνησης ναρκωτικών και πορνείας για την εξυπηρέτηση των τουριστών. Κάτι που τελικά αποδείχθηκε πολύ κερδοφόρο. Όπως κερδοφόρα αποδείχθηκε και η ενοικίαση διαμερισμάτων σε μετανάστες χρεώνοντάς τους με το κεφάλι και στεγάζοντας τους 10-10 μέσα σε τρώγλες, κάτι που συνεχίζεται έως σήμερα. Το κράτος λοιπόν ήταν πάντα παρόν όταν κάτω από την ανοχή του γινόντουσαν και γίνονται όλα αυτά όπως και γίνεται το κάθετι το οποίο εξυπηρετεί το κεφάλαιο και τα αφεντικά. Το κέντρο αξιοποιήθηκε καπιταλιστικά μέσω της υποβάθμισης αποκομίζοντας πολλαπλά κέρδη για τους κεφαλαιοκράτες και τα πάσης είδους τσιράκια του κράτους . Όμως ο καπιταλισμός από την φύση του ήταν και είναι αδηφάγος. Τα θέλει όλα. Το κράτος προετοιμάζεται για την “αναβάθμιση” της καταστολής, τον εξευγενισμό της εκμετάλλευσης. Είναι σειρά μας λοιπόν να υποβαθμίσουμε την βαρβαρότητα και να αναβαθμίσουμε τις πρακτικές μας.

Value Valuer

Πολλές ευχαριστίες στα παιδιά απο το στέκι Αρχιτεκτονικής για την βοήθεια που πήραμε από τη μπροσούρα τους “RethinkAthens και η ιδεολογική/συμβολική σημασία του αθηναικού κέντρου”.

Άλλες πηγές : Indymedia ,Περιοδικό Σαράγεβο.

( Tο κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα Άπατρις στο τεύχος Απριλίου 2014 )

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ: http://valuewhatworths.wordpress.com/2014/03/30/%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%80%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%85%CF%80%CE%BF/

Αταξινόμητα

Στηρίζεις ναζιστές και φασίστες;

September 19, 2014 oulaloum Leave a comment

Στηρίζεις ναζιστές και φασίστες;

Δεν είσαι παραπλανημένος, είσαι συνεργός στα εγκλήματά τους

Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα από χρυσαυγίτες δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία όπως με υποκρισία μετέδωσαν τα ΜΜΕ, ήταν το θεαματικό αποκορύφωμα της εγκληματικής δράσης των φασιστών. Η οποία συνεχίζεται. Θύματα της ρατσιστικής βίας των καθαρμάτων του Μιχαλολιάκου υπήρξαν για πολλά χρόνια κυρίως οι μετανάστες και οι πρόσφυγες, αλλά και ομοφυλόφιλοι, αντιφασίστες, ρομά κ.α. Η εν ψυχρώ δολοφονία όμως ενός έλληνα, σόκαρε περισσότερο τους έλληνες οι οποίοι ένιωσαν στο εθνικό τους πετσί τον σουγιά του φασίστα.

Είναι υποκριτικό όμως να πέφτουμε από τα σύννεφα ή να αντιμετωπίζουμε απλώς ως παραπλανημένους τους ψηφοφόρους της ναζιστικής συμμορίας του Μιχαλολιάκου. Κανείς πια δεν μπορεί να πει δεν ήξερα. Μετά τη δολοφονία του Φύσσα μόνο ένας αμετανόητος οπαδός μπορεί να συνεχίζει να κρύβεται ξεδιάντροπα πίσω από φτηνές δικαιολογίες.

Ο αντιφασισμός από την άλλη δεν μπορεί να εξαντλείται σε επετειακές εκδηλώσεις. Ο αγώνας ενάντια στον φασισμό δεν είναι ένας αγώνας που αφορά τους πολιτικούς ή κλειστές ομάδες ειδικών αλλά είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας άρα και της προσωπικής στάσης του καθενός στην καθημερινότητα.

Το ζήτημα δεν αφορά μόνο τη χρυσή αυγή ως ναζιστικό κόμμα αλλά ολόκληρη την ελληνική εθνικιστική νοοτροπία από την οποία αλιεύει υποστηρικτές και από την οποία προέρχεται εξάλλου. Οι ιδέες των υποστηρικτών της χρυσής αυγής είναι κοινό κτήμα πολλών ελλήνων αφού είναι βαθιά ριζωμένες σε μεγάλο μέρος της ελληνική κοινωνίας. Οι ρατσιστικές, αντιμεταναστευτικές, ομοφοβικές , εβραιοφοβικές κορώνες μέσα και έξω από τη βουλή το αποδεικνύουν. Δεν έχει νόημα να χαϊδέψουμε τα αυτιά κανενός: το βασικό πρόβλημα είναι ο βαθύς εθνικισμός/ρατσισμός της ελληνικής κοινωνίας. Η δολοφονία του Φύσσα το αποδεικνύει. Ενώ οι ναζιστές δολοφονούσαν, χτύπαγαν, τρομοκρατούσαν μετανάστες, η κοινωνία έκανε πως δεν έβλεπε, αρκετοί μάλιστα έλεγαν ‘’καλά τους κάνουν’’. Με τον Φύσσα βγήκαν κάποιες παρωπίδες.

Ο αντιφασισμός, όμως, δεν μπορεί να εξισωθεί με την αντιμνημονιακή πολιτική όπως αφελώς κάποιοι θέλουν να μας πείσουν. Αυτή η θέση είναι αναίρεση στην ουσία του αντιφασισμού. Τον σχετικοποεί εξαρτώντας τον από τη συγκυρία ενώ αφορά ένα διαχρονικό ζήτημα. Δεν είναι τυχαίο που η αντιμνημονιακή ρητορική αποτελεί στρατηγική επιλογή και της χρυσής αυγής. Επειδή ο αντιμνημονιακός λόγος από μόνος του όχι μόνο δεν αγγίζει το βάθος του προβλήματος αλλά στην ουσία το ενισχύει. Είναι λοιπόν πολιτικά καταστρεπτικό να αντιμετωπίζουν κάποιοι τον αντιφασισμό ως παρακλάδι της αντιμνημονιακής πολιτικής και με αριστερή φρασεολογία να εξυπηρετούν στην πραγματικότητα την εκτόνωση των μαζών. Έτσι το πρόβλημα κουκουλώνεται και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα επιστρέψει ..ίσως εφιαλτικό.

Άρα η εναντίωση στον φασισμό και σε κάθε ολοκληρωτισμό οφείλει να είναι πολύπλευρη αφού το θέμα έχει πολλές αιχμές και διαχέεται με διαφορετικό τρόπο μέσα στην κοινωνία.

Η εθνικιστική νοοτροπία είναι βασική συνιστώσα του προβλήματος και επιμένουμε σε αυτήν γιατί πολλοί νομίζουν όχι μόνο ότι μπορούν να την αγνοούν αλλά ότι είναι σοβαρή πολιτική πρόταση το αντίθετο, το χάϊδεμα δηλαδή του εθνικισμού. Αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε είναι να χαϊδέψουμε τα εθνικιστικά αυτιά ”προς άγραν” ψηφοφόρων ή ακολουθητών.

Επίσης ενώ ο μαχητικός αντιφασισμός είναι αναγκαίος απέναντι στους χρυσαυγίτες, το πρόβλημα δεν λύνεται κατά κανένα τρόπο μόνο σε αυτό το επίπεδο. Η αντιφασιστική δράση αφορά την κουλτούρα, τις πεποιθήσεις, τις προκαταλήψεις της κοινωνίας οι οποίες οδηγούν στον φασισμό. Εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα. Γι’ αυτό ο αγώνας είναι πολύπλευρος και καθημερινός. Καλές είναι οι επετειακές εκδηλώσεις ως μέρες μνήμης και αναστοχασμού όταν όμως οι δράσεις εξαντλούνται σε αυτές καταλήγουν υποκριτικές και ευκαιριακές. Στην ουσία όχι μόνο δεν προσφέρουν αλλά κάνουν κακό θολώνοντας απλά τα νερά.

Για εμάς η καλύτερη απάντηση στους φασίστες είναι η ανένδοτη στάση απέναντί τους και η κλιμάκωση των αγώνων. Πρέπει να αναλάβουμε συλλογικά δράση. Η δράση όμως απαιτεί οργάνωση. Γι’ αυτό επιμένουμε στην έννοια της αυτοδιαχείρισης/αυτοδιεύθυνσης και της αλληλεγγύης μεταξύ μας.

Ο φασισμός φυτρώνει στη δυστυχία, καλλιεργείται από την αμάθεια και ποτίζεται με το νερό της ιστορικής λήθης.

Όσο σου κλέβουν τη ζωή τόσο σε ταϊζουν με έθνος και φυλή.

Ουλαλούμ

Αταξινόμητα

Ο Παύλος Φύσσας (αλλά και κάθε μετανάστης που έχουν δολοφονήσει οι φασίστες) είναι ένας από εμάς ….

September 17, 2014 oulaloum 1 Comment

Ο Παύλος (αλλά και κάθε μετανάστης που έχουν δολοφονήσει οι φασίστες) είναι ένας από εμάς

είναι παρών σε κάθε αντιφασιστική δράση

δεν είναι περιφερόμενο “λείψανο” για το στήσιμο κομματικών πανηγυριών!

Αταξινόμητα

Οι Τσιριτσάντσουλες στη Χαλκίδα

September 15, 2014 oulaloum Leave a comment

Πρόκειται για μια παράσταση αφήγησης ενός μεσαιωνικού παραμυθιού με ζωντανή μουσική.
«Η Μαύρη Τσαρίνα» είναι ένα διήγημα του Λεοπόλντ Φον Ζάχερ-Μαζόχ που γράφτηκε το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και που συμπεριλήφθηκε στη συλλογή διηγημάτων του που κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τίτλο «Σκληροί Έρωτες».
Το έργο αναφέρεται στις σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται στην ερωτική σχέση του τσάρου Βλαδίμηρου με τη σκλάβα του Νάρδα. Ένα παιχνίδι κυριαρχίας που οδηγεί στην ανατροπή ακόμα και της πολιτικής εξουσίας, όταν η Νάρδα αποκτά τον απόλυτο έλεγχο της ρωσικής αυτοκρατορίας για μία μέρα.
Πρόκειται για την αιώνια κοινωνική πάλη μεταξύ των εξουσιαστών και των εξουσιαζόμενων που ο Μαζόχ, με την διεισδυτική ματιά του, την τοποθετεί στην καρδιά του προβλήματος της προαιώνιας πάλης των δύο φύλων, της πάλης για κυριαρχία ανάμεσα στην πρωτόγονη (μητριαρχική) και τη σύγχρονη (πατριαρχική) κοινωνία. Ο Μαζόχ γράφει έναν ύμνο στη δύναμη της γυναικείας φύσης και μας προσφέρει ένα αριστουργηματικό ψυχογράφημα των ηρώων του. Με αυτό το μεσαιωνικό παραμύθι θέτει καίρια φιλοσοφικά, κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα με τρόπο απλό και ουσιαστικό.
Δημιουργήσαμε μια σκηνική ατμόσφαιρα μουσικού θεάτρου καμπαρέ για να γίνει πιο λειτουργική η αφήγηση αυτής της αγαπημένης ιστορίας, σε ένα μίνιμαλ σκηνικό χώρο.
Η δραματουργική επεξεργασία έγινε από την ομάδα μας και βασίστηκε στην μετάφραση στα ελληνικά του Κώστα Τρικογλίδη (1925).

Αφηγούνται:

Ντίνα Μαυρίδου (+κρουστά)
Δημήτρης Μητσόπουλος (+μπαλαλάικα)
Μαρίνος Μουζάκης (+κιθάρα)

Σκηνοθεσία-στίχοι τραγουδιών: Μαρίνος Μουζάκης
Μουσική: Ειρήνη Τηνιακού
Κοστούμια: Μαρία Μαρκοπούλου
Οργάνωση παραγωγής: Ντίνα Μαυρίδου
Υποστήριξη παραγωγής: Χριστίνα Χριστοδούλου, Ηρώ Κατσιφλώρου
Δραματουργική επεξεργασία-παραγωγή: Τσιριτσάντσουλες 2014

Ο Λεοπόλντ Φον Ζάχερ-Μαζόχ γεννήθηκε το 1836 στο Λέμπεργκ της Γαλικίας, της τότε Αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, που σήμερα ονομάζεται Λβοβ και ανήκει στην Ουκρανία.
Ο πατέρας του ήταν διευθυντής της αστυνομίας στο Λέμπεργκ με πλούσια δράση στην καταστολή των εξεγέρσεων και των επαναστατικών κινημάτων της εποχής. Το εξαιρετικά αυταρχικό περιβάλλον στο οποίο περνά τα παιδικά του χρόνια ο Λεοπόλντ θα επηρεάσει σημαντικά την προσωπικότητά του. Πολλές είναι οι αναφορές, στα μετέπειτα έργα του, στα κοινόβια των χωρικών της εποχής και τις βίαιες εξεγέρσεις τους ενάντια στους φεουδάρχες και κάποιες φορές ενάντια στο κράτος.
Το 1848 η οικογένειά του μετακομίζει στην Πράγα. Ο Λεοπόλντ φοιτά σε γερμανικό γυμνάσιο. Σπουδάζει νομικά, μαθηματικά και ιστορία στην Πράγα και το Γκρατς και στη συνέχεια επιστρέφει στο Λέμπεργκ όπου διορίζεται καθηγητής ιστορίας σε νεαρή ηλικία. Τα πρώτα του βιβλία είναι καθαρά ιστορικά, αλλά γρήγορα τον κερδίζει η λογοτεχνία και σύντομα αφήνει τη θέση του καθηγητή για να αφοσιωθεί σ’ αυτήν.
Ο Μαζόχ θεωρείται από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρεαλισμού και επηρέασε σημαντικούς συγγραφείς της εποχής όπως τον Εμίλ Ζολά, τον Ερρίκο Ύψεν και τον Βίκτορα Ουγκό. Ο τελευταίος τον αποκαλούσε τιμητικά «Τουργκένιεφ της Μικρορωσίας». Το αναγνωστικό κοινό τον λάτρεψε και τα βιβλία του γνώρισαν τεράστια επιτυχία. Μεταφράστηκαν στα αγγλικά και τα γαλλικά και η φήμη του έφτασε μέχρι την Αμερική. Έγραψε ιστορικά δοκίμια, νουβέλες, θεατρικά έργα και διηγήματα. Το 1886 ο Μαζόχ βραβεύεται στο Παρίσι από την εφημερίδα Le Figaro και το περιοδικό La Revue de Deux Mondes.
Επιζητούσε την κοινωνική καταξίωση διαδραματίζοντας ενεργό ρόλο στη ζωή της πόλης και διοργάνωνε θεατρικές παραστάσεις στις οποίες συμμετείχε και ο ίδιος ως ερασιτέχνης ηθοποιός.
Πέθανε ξεχασμένος και απογοητευμένος το 1895 και λέγεται πως οι τελευταίες λέξεις του ήταν: «Να με αγαπάτε».

Αταξινόμητα

Αντισημιτισμός – Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις και το παράδειγμα της δίκης Πλεύρη στην Ελλάδα

September 13, 2014 oulaloum 3 Comments

Francesca de Pers, Αχιλλέας Φωτάκης: Αντισημιτισμός – Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις και το παράδειγμα της δίκης Πλεύρη στην Ελλάδα (εκδ. Ισνάφι 2014)

Το βιβλίο αυτό ασχολείται με την ανάλυση του ιστορικού βάθους και της λειτουργίας του σύγχρονου αντισημιτισμού στις σημερινές κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής. Οι δύο συγγραφείς προσπαθούν να δείξουν πως μια από τις βασικές διαφορές μεταξύ των αντιεβραϊκών εκδηλώσεων στο Μεσαίωνα και του σύγχρονου αντισημιτισμού αποτελεί το γεγονός ότι ο αντιεβραϊσμός έως το 19ο αιώνα, παρόλο που αποτελεί ακραία μορφή προκατάληψης και αποκλεισμού, δεν έχει συγκροτηθεί ακόμη ως κοσμοθεωρία. Πλέον ο σύγχρονος αντισημιτισμός λειτουργεί με τη μορφή κοσμολογίας και βασίζεται στις βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις και αναπαραστάσεις του αντι-εβραϊσμού, καθώς και στις ασυνείδητες ρίζες του. Ο σύγχρονος αντισημιτισμός δημιουργήθηκε το 19ο αιώνα σε άμεση συνάρτηση με την επιβολή της κεφαλαιοκρατικής οικονομίας και της αστικής κοινωνίας. Αποτέλεσε μια ιδεολογική αντίδραση στις υπάρχουσες κοινωνικές, πολιτικές και πολιτισμικές ανατροπές της εποχής, όπως και στις απραγματοποίητες υποσχέσεις ελευθερίας και ισότητας της αστικής κοινωνίας, οι οποίες ερμηνεύτηκαν ως απειλή των παραδοσιακών αξίων. Και υπήρξε, βέβαια, ο καθοριστικός παράγοντας για την εξόντωση τελικά του ευρωπαϊκού εβραϊσμού.

Η αναβίωση του αντισημιτισμού δεν είναι αδιάφορη για την Ελλάδα. Ίσα-ίσα, η σημερινή επάνοδος του φασισμού στην κεντρική πολιτική σκηνή οφείλει να μας οδηγήσει αναστοχαστικά στα προηγούμενα χρόνια, αλλά ίσως και στο απώτερο παρελθόν, όπου περνιούνταν μηνύματα ατιμωρησίας και απάθειας απέναντι στον τότε περιθωριακό ναζισμό αλλά και τον αντισημιτισμό. Υπό αυτό το πρίσμα, οι συγγραφείς εστιάζουν στο παράδειγμα της δίκης εναντίον του Κ. Πλεύρη για το βιβλίο του “Εβραίοι: όλη η αλήθεια”, στην οποία δίκη ο κατηγορούμενος αθωώθηκε τον Μάρτιο του 2009. Με μια χρονική απόσταση πλέον από τα γεγονότα της δίκης οι συγγραφείς δεν εξετάζουν μόνον την ανάδυση ενός ακραιφνούς αντισημιτικού λόγου, που ενίοτε χρησιμοποιεί και τον μανδύα του αντισιωνισμού, αλλά τα πως και τα γιατί των κοινωνικών συνθηκών που επέτρεψαν την ευρεία διάδοση και την πλήρη δικαίωση τέτοιων θέσεων. (Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου).

Αταξινόμητα

Δεκαήμερο αγώνα στις Σκουριές: Η σημασία του να επιστρέφεις στο βουνό

September 3, 2014 oulaloum Leave a comment

Δέκα μέρες παραμονής στο βουνό Κάκαβος μπορεί να μην είναι αρκετές για να αντιληφθεί κανείς την πολλαπλότητα της ομορφιάς του αρχέγονου αυτού δάσους, είναι όμως αρκετές να δει κανείς με τα μάτια του αυτό που καθημερινά χάνεται και δεν είναι άλλο από την ίδια την έννοια της ζωής.

Κατά τη διάρκεια του δεκαημέρου αγώνα στις Σκουριές η λεηλασία της φύσης ήταν παραπάνω από αισθητή, δίπλα από τις σκηνές στις οποίες έμεναν οι ντόπιοι και οι αλληλέγγυοι, λίγα μέτρα μακριά από τον «μαγικότοπο» που έπαιζαν παιδιά, κάτω από τους δρυς, τις οξιές και τις καρυδιές, μπουλντόζες της εταιρείας έτρωγαν στην κυριολεξία το δάσος ρίχνοντας τόνους πίσσας προκειμένου ο άλλοτε δασικός δρόμος να μετατραπεί σε μία περιφερειακή οδό, σε έναν υπερσύγχρονο δρόμο προκειμένου τα φορτηγά της εταιρείας να έχουν γρήγορη πρόσβαση στο εργοστάσιο εμπλουτισμού, μια βαριά χημική βιομηχανία η οποία κατασκευάζεται με γοργούς ρυθμούς.

Το ανοιχτό όρυγμα στο οποίο θα ξεκινήσουν οι εξορύξεις χρυσού είναι ήδη ορατό και την θέση των αιωνόβιων δέντρων έχει πάρει ένα ανασκαμμένο τοπίο. Παράλληλα στα ρέματα Καρατζάς και Λιοτσάνικο από τα οποία τροφοδοτούνταν με νερό η περιοχή φτιάχνονται φράγματα (θα ανέρχονται σε ύψος 150 μέτρων) προκειμένου να δημιουργηθούν λίμνες τοξικών αποβλήτων «προετοιμάζοντας» με τραγικό τρόπο τα ατυχήματα που θα συμβούν στο μέλλον όπως αυτό που συνέβη σε αντίστοιχο μεταλλείο στον Καναδά (εξαιτίας του ατυχήματος που συνέβη στις αρχές του Αυγούστου σε φράγμα λίμνης τελμάτων στην περιοχή Καριμπού του Καναδά χύθηκαν στο περιβάλλον 4,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αποβλήτων με αποτέλεσμα λίμνες και ποτάμια της περιοχής να υποστούν σοβαρή μόλυνση). Με λίγα λόγια στην περιοχή των Σκουριών βρίσκεται σε εξέλιξη ένα οικολογικό Άουσβιτς, μια πραγματικότητα τις συνέπειες της οποίας ήδη βιώνουν οι κάτοικοι της περιοχής. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι το υδατικό υποσύστημα «Σκουριές-Μαύρες Πέτρες» έχει υποστεί, σύμφωνα και με την Διεύθυνση Υδάτων, ρύπανση από μεταλλευτικές δραστηριότητες και το νερό πλέον είναι ακατάλληλο προς πόση λόγω συγκεντρώσεων αρσενικού και μολύβδου.

Κατά τη διάρκεια όμως του δεκαημέρου αγώνα στις Σκουριές έγινε δυνατό κάτι που μέχρι σήμερα φαινόταν ακατόρθωτο για τους κατοίκους που αγωνίζονται εδώ και χρόνια ενάντια στις εξορύξεις χρυσού. Μετά από την καταστροφή του φυλακίου των κατοίκων το 2012 από τραμπούκους της εταιρείας, μετά από τις δεκάδες πορείες που αντιμετωπίστηκαν με καταστολή στο βουνό, μετά από τις συλλήψεις και τις διώξεις αγωνιστών, τις προφυλακίσεις και τις πάσης φύσεως καταπατήσεις των δικαιωμάτων τους, οι κάτοικοι της ΒΑ Χαλκιδικής επέστρεψαν ξανά στο βουνό.

Για πρώτη φορά το βουνό γέμισε από μικρούς και μεγάλους αλληλέγγυους στον αγώνα, για πρώτη φορά το δάσος έγινε για λίγες μέρες το σπίτι όλων και το κάθε δένδρο σημείο αντίστασης στον οδοστρωτήρα της «ανάπτυξης» των χρυσοθηρών.

Άνθρωποι απ`όλα τα μέρη του κόσμου, την Γερμανία, την Αυστρία την Γαλλία, την Βουλγαρία την Ιταλία κ.α, το κίνημα ενάντια στην υπερταχεία στην Ιταλία (TAV) αλλά και αυτό ενάντια στην κατασκευή του αεροδρομίου στην Νάντη συναντήθηκαν με εκπροσώπους και μέλη οικολογικών κινημάτων που δραστηριοποιούνται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.

Οι συζητήσεις και η ανταλλαγή των εμπειριών του κάθε αγώνα αποκτούσε κάθε φορά ακόμη μεγαλύτερη σημασία στον χώρο αυτό καθώς για όλους «οι Σκουριές» συμπυκνώνουν όλες τις εκφάνσεις ενός πειράματος που βρίσκεται σε εξέλιξη και πρέπει να σταματήσει άμεσα.

Ο αγώνας των κατοίκων της Ολυμπιάδας και της Στρατονίκης στην Χαλκιδική είκοσι χρόνια πριν ενάντια στην αποικιοκρατικού τύπου χρυσοφόρα επένδυση που είχε νικηφόρο αποτέλεσμα μέχρι και αυτόν που δίνεται από τα σημερινά κινήματα ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις των δημοσίων αγαθών (νερού, γης, αιγιαλών) και τις φυλακές υψίστης ασφαλείας δημιούργησαν ένα πλούσιο καμβά ενημέρωσης χαράσσοντας παράλληλα έναν πολύ σημαντικό δρόμο συνειδητοποίησης σε μια από τις τελευταίες ευκαιρίες επανοικειοποίησης του δημόσιου χώρου (του βουνού) και κλιμάκωσης του αγώνα στην περιοχή. Το κίνημα ενάντια στο χρυσό αναμένεται να δώσει δυναμικό παρόν στις κινητοποιήσεις της ΔΕΘ την ερχόμενη εβδομάδα ενώ οι προετοιμασίες για την μεγάλη συναυλία στις 26 Σεπτεμβρίου στην Ιερισσό έχουν ήδη ξεκινήσει. Όπως έγινε κατανοητό το δεκαήμερο αυτό στις Σκουριές «το περιβάλλον δεν το κληρονομήσαμε από τους προγόνους το δανειστήκαμε από τα παιδιά μας» και για αυτό τον λόγο η καθημερινή υπεράσπισή του αποτελεί μονόδρομο τόσο για τους κατοίκους της περιοχής όσο και για όλους αυτούς που δεν θα ανεχτούν η Βόρεια Ελλάδα να γίνει ένα απέραντο Eldorado.

Σταυρούλα Πουλημένη

Αναδημοσίευση από Επιτροπή Αγώνα Μεγάλης Παναγιάς: http://epitropiagonapanagias.blogspot.gr/2014/09/blog-post_2.html

Ουλαλούμ (ελευθεριακή πολιτική συλλογικότητα)

Monthly Archives: September 2014

Ελένο Σάνια, Χρειαζόμαστε επειγόντως μια επανάσταση των συνειδήσεων

Ο Αντισημιτισμός στην Σοσιαλιστική Παράδοση

Πολεοδομική ανάπλαση και βιοτική υποβάθμιση – Remap/Rethink Athens

Στηρίζεις ναζιστές και φασίστες;

Ο Παύλος Φύσσας (αλλά και κάθε μετανάστης που έχουν δολοφονήσει οι φασίστες) είναι ένας από εμάς ….

Οι Τσιριτσάντσουλες στη Χαλκίδα

Αντισημιτισμός – Ιστορικές και θεωρητικές προσεγγίσεις και το παράδειγμα της δίκης Πλεύρη στην Ελλάδα

Δεκαήμερο αγώνα στις Σκουριές: Η σημασία του να επιστρέφεις στο βουνό

Just another Espivblogs.net site