Category Archives: Αταξινόμητα

Erich Fried, Γιατί τίποτα δεν θα βοηθήσει

FRIED

Στη μνήμη του συντρόφου αντιφασίστα Κλεμάν Μερίκ, που δολοφονήθηκε τόσο άγρια από τους νεοναζιστές εχθρούς του ανθρώπινου γένους στη Γαλλία

Γιατί τίποτα δεν θα βοηθήσει –
αυτοί κάνουν ό,τι θέλουν

Γιατί δεν θέλω να βγάλω και πάλι
τα κάστανα από τη φωτιά

Γιατί και πάλι θα γελάσουν:
δεν περιμέναμε εσένα

Και γιατί πάντα εγώ;
Κανείς δεν θα μου πει ευχαριστώ

Γιατί κανείς δεν καταλαβαίνει
τι γίνεται –

το λιγότερο να καταστραφώ
περισσότερο

Γιατί κάθε κακό έχει ίσως
και κάτι καλό

Γιατί είναι υπόθεση προσωπικών απόψεων
και τελικά ποιον μπορείς να πιστέψεις

Γιατί και οι άλλοι τα χόρτα
τα μαγειρεύουν με νερό

Γιατί καλύτερα να τα αφήσουμε
στους ειδικούς

Γιατί κανείς δεν ξέρει
το πόσο μπορεί να ζημιωθεί κάποιος

Γιατί δεν αξίζει τον κόπο
γιατί όλοι τους δεν το αξίζουν”

Αυτά είναι αιτίες θανάτου
για να γραφούν
επάνω στους τάφους μας

(1995)

*Η φωτογραφία είναι από την κηδεία του Γάλλου αντιφασίστα Κλεμάν Μερίκ.

Αναδημοσίευση από: http://tokoskino.wordpress.com/2013/06/08/erich-fried-%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CF%84%CE%AF%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B1-%CE%B4%CE%B5%CE%BD-%CE%B8%CE%B1-%CE%B2%CE%BF%CE%B7%CE%B8%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9/

 

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

kavafis

 

Εν μεγάλη Ελληνική αποικία, 200 π.Χ.

Ότι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ’ ευχήν στην Aποικία
δεν μέν’ η ελαχίστη αμφιβολία,
και μ’ όλο που οπωσούν τραβούμ’ εμπρός,
ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός
να φέρουμε Πολιτικό Aναμορφωτή.Όμως το πρόσκομμα κ’ η δυσκολία
είναι που κάμνουνε μια ιστορία
μεγάλη κάθε πράγμα οι Aναμορφωταί
αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ
δεν τους χρειάζονταν κανείς.) Για κάθε τι,
για το παραμικρό ρωτούνε κ’ εξετάζουν,
κ’ ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν,
με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής.Έχουνε και μια κλίσι στες θυσίες.
Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη·
η κατοχή σας είν’ επισφαλής:
η τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Aποικίες.
Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,
κι από την άλληνα την συναφή,
κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική·
είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τί να γίνει;
σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη.

Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε,
βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε·
πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς.

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία,
κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,
απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία,
να δούμε τι απομένει πια, μετά
τόση δεινότητα χειρουργική.—

Ίσως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός.
Να μη βιαζόμεθα· είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία.
Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.
Έχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Aποικία.
Όμως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια;
Και τέλος πάντων, να, τραβούμ’ εμπρός.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

Για την απεργία που δεν έγινε. Για την οργάνωση των αγώνων που έρχονται.

Εκπαιδευτικοί, μέλη της Ελευθεριακής Συνδικαλιστικής Ένωσης ( ΕΣΕ)

 

Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Μάη ήταν το θερμότερο που έχουν ζήσει οι εκπαιδευτικοί εδώ και πολλά χρόνια. Το κίνημα των καθηγητών, που βρισκόταν σε ύπνωση παρά την τεράστια επίθεση που δέχεται τα τελευταία τρία χρόνια, τόσο σε μισθολογικό επίπεδο όσο και ως προς τους όρους εργασίας και την ελευθερία στην άσκηση του παιδαγωγικού έργου, ξαφνικά ξύπνησε. Οι καθηγήτριες και οι καθηγητές συνέρρευσαν μαζικά στις γενικές συνελεύσεις, γέμισαν τα αμφιθέατρα, κατέβηκαν στο δρόμο. Ήρθαν αντιμέτωπες και αντιμέτωποι με τις προσωπικές τους αντιφάσεις, με τις αμφιβολίες απέναντι στο συλλογικό αγώνα, που είχαν ριζώσει στις συνειδήσεις του εκπαιδευτικού κόσμου πολλά χρόνια τώρα, αναμετρήθηκαν με το φόβο.
Στήριξαν μαζικά τις γενικές συνελεύσεις των τοπικών ΕΛΜΕ, τοποθετήθηκαν, ακόμα και χωρίς να εκπροσωπούν παρατάξεις, και έμειναν μέχρι το τέλος για να βεβαιωθούν ότι θα ψηφιστεί η μόνη αξιοπρεπής απόφαση: ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ μέσα στις Πανελλαδικές και μετά από αυτές, μέχρι τη νίκη. Και η απεργία ψηφίστηκε.
Τι έβγαλε όλο αυτόν τον κόσμο από την άνεση ή τις σκοτούρες της καθημερινής ζωής και τον οδήγησε στις συλλογικές διαδικασίες; Η αιφνιδιαστική ανακοίνωση των ρυθμίσεων για την κατανομή του προσωπικού στα σχολεία στη διάρκεια των διακοπών του πάσχα, μια βδομάδα πριν την έναρξη των Πανελλαδικών. Παρά τη λάσπη από τα καθεστωτικά Μ.Μ.Ε., οι καθηγητές και οι καθηγήτριες γνώριζαν ότι οι νομοθετικές ρυθμίσεις ισοδυναμούν με απολύσεις, όχι μόνο αναπληρωτών αλλά και μόνιμων εκπαιδευτικών. Γνώριζαν ότι τίποτα δε θα είναι πια ίδιο στις εργασιακές σχέσεις αλλά και στις συνθήκες λειτουργίας του δημόσιου σχολείου. Υποστήριξαν την απεργία, χωρίς να πτοηθούν από την κυβερνητική προπαγάνδα και χωρίς για πρώτη φορά να νοιαστούν για τα χαμένα μεροκάματα. Γνωρίζοντας ότι ο χρόνος της αναμέτρησης έχει οριστεί από τον αντίπαλο, νοιώθοντας ότι, σε αντίθεση με τις 24ωρες ή 48ωρες πιστολιές στον αέρα, η απεργία αυτή είναι μια πραγματική μάχη και για αυτό έχει νόημα να δοθεί.
Η απεργία των εκπαιδευτικών θα πετύχαινε. Το γνώριζαν πολύ καλά οι διαχειριστές του χουντικού καθεστώτος και χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα που είχαν στη διάθεσή τους για να την αποτρέψουν. Πρώτα τη μιντιακή προπαγάνδα. Ύστερα τη φασιστικής έμπνευσης πολιτική επιστράτευση. Τέλος τις ξεπουλημένες συνδικαλιστικές ηγεσίες. Με αυτή τη σειρά.
Βήμα πρώτο: Η προπαγάνδα των μέσων μαζικής εξημέρωσης δεν ήταν αρκετά αποτελεσματική. Παρά την επίκληση στις αθώες παιδικές ψυχές, που έβγαιναν στα κανάλια και θρηνούσαν για τα τραύματά τους άμα δώσουν εξετάσεις ένα μήνα αργότερα, το κοινό δε φόρεσε μαύρες πλερέζες για να θρηνήσει το δράμα των μαθητών. Ακόμα και στα καθεστωτικά Μ.Μ.Ε. κατάφεραν να διαφύγουν φωνές αλληλεγγύης προς τον αγώνα των εκπαιδευτικών, γεγονός που δείχνει πως η κοινωνία δεν ήταν καθόλου σίγουρο πως είχε μασήσει το παραμύθι. Όσο και αν προσπάθησε ο αξιοθρήνητος πρόεδρος της ΟΛΜΕ να περιορίσει το θέμα στο δίωρο της αύξησης του ωραρίου, η κοινωνία αντιλήφθηκε ότι κάτι πιο σοβαρό έχει κινητοποιήσει τόσο μαζικά τους εκπαιδευτικούς. Και ακόμα και αν τα τριτοβάθμια συνδικάτα ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, όπως και όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα, ήταν αντίθετα στην απεργία, ξέρουμε όλοι ότι αυτοί οι φορείς πόρρω απέχουν από το να εκφράζουν τη βούληση της κοινωνικής βάσης. Συνδιαχειριστές της εξουσίας είναι και θα είναι πάντα. Η κοινωνία βρίσκεται εκεί έξω. Είναι ο κόσμος που στήριξε τα συλλαλητήρια, είναι οι γονείς των μαθητών και οι μαθητές που εξέφρασαν δημόσια τη στήριξή τους, οι άνθρωποι με τους οποίους συζητάμε κάθε μέρα στο δρόμο, τα μαχητικά συνδικάτα βάσης, οι συνελεύσεις γειτονιάς…
Βήμα δεύτερο: Πολιτική επιστράτευση. Αν απεργήσεις απολύεσαι και φυλακίζεσαι 3 μήνες τουλάχιστον. Οι συνελεύσεις που αποφάσισαν με συντριπτικά ποσοστά την απεργία έγιναν ενώ ήταν ήδη ανακοινωμένη η πολιτική επιστράτευση και σε πολλούς από τους συμμετέχοντες είχαν ήδη επιδοθεί τα φύλλα πορείας. Παρά τις εκ των υστέρων πολιτικάντικες προφάσεις ότι οι καθηγητές ψήφισαν απεργία συμβολικά, οι συνελεύσεις ψήφισαν την απεργία ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ. Η αγωνία όλων των ανθρώπων που συμμετείχαν σε αυτές ήταν να βρεθεί ο τρόπος, δηλαδή η ουσιαστική συνδικαλιστική και πραγματική προφύλαξη από την απόλυση. Να δημιουργηθούν δηλαδή «οι όροι και οι προϋποθέσεις» για να γίνει η απεργία. Οι «όροι και οι προϋποθέσεις» ήταν ο εξής ένας: μεγάλη μαζικότητα. Αυτό ήταν το αίτημα των εκπαιδευτικών από την ομοσπονδία τους. Να εξασφαλίσει αυτή τη μαζικότητα. Και τη επόμενη μέρα τα βλέμματα και οι προσδοκίες όλων ήταν στραμμένα στην Αθήνα, στη Γενική συνέλευση των προέδρων. Των εκπροσώπων δηλαδή των συνελεύσεων των τοπικών Ενώσεων.
Βήμα τρίτο: Οι ξεπουλημένες συνδικαλιστικές ηγεσίες αναλαμβάνουν δράση. Μετά τις αποφάσεις των συνελεύσεων να στηρίξουν την απεργία σε ποσοστό 92%, συγκαλείται στην Αθήνα η συνέλευση των προέδρων. Μόνη αρμοδιότητα του οργάνου αυτού είναι να συγκεντρώνει τις αποφάσεις των τοπικών Ενώσεων. Πρόκειται για σύσκεψη εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων που μεταφέρουν στο σώμα τις αποφάσεις που έχουν ήδη ληφθεί από τις συνελεύσεις. Δεν προβλέπεται δηλαδή από τον καταστατικό ρόλο της συνέλευσης των προέδρων να παίρνει θέση πάνω σε ερωτήματα που δεν έχουν ήδη τεθεί και απαντηθεί στις τοπικές Ενώσεις. Ήταν συνεπώς αναπόφευκτο πως η απόφαση της συνέλευσης των προέδρων θα ήταν ΑΠΕΡΓΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ. Εκτός αν……..εκτός αν η πλειοψηφία του Δ.Σ. της Ο.Λ.Μ.Ε. καταφέρει να κάνει ένα επαίσχυντο πραξικόπημα, πρωτοφανές στα συνδικαλιστικά χρονικά του κλάδου. Το απόγευμα της ημέρας εκείνης συνέρχεται το Δ.Σ. της Ο.Λ.Μ.Ε. και αποφασίζει κατά πλειοψηφία να προτείνει στη συνέλευση των προέδρων την καταπάτηση της καταστατικής αρχής λειτουργίας της. Οι παρατάξεις ΣΥΝ.ΕΚ., ΔΑΚΕ, ΠΑΣΚΕ προτείνουν στους προέδρους να προχωρήσουν σε ΔΥΟ ψηφοφορίες, μια για την πρόταση της απεργίας και μια δεύτερη για το αν υπάρχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις ώστε να πραγματοποιηθεί η απεργία. Την πρώτη θέση στο πάνθεον των ξεπουλημένων παρατάξεων του Δ.Σ. καταλαμβάνει δικαιωματικά η ΣΥΝ.ΕΚ., η συνδικαλιστική παράταξη του Σφύριζα, καθώς, αφενός όλο το προηγούμενο διάστημα δήλωνε σε όλους τους τόνους τη στήριξή της στην απεργία, διαβεβαιώνοντας τα ριζοσπαστικά κομμάτια του κλάδου πως μπορούν να υπολογίζουν σε αυτούς και αφετέρου γιατί, όπως λένε οι κακές γλώσσες, η φαεινή ιδέα της διπλής ψηφοφορίας ήταν έμπνευσης Σφύριζα. Και ήταν προϊόν πολιτικής επιλογής του κόμματος, όχι του συνδικαλιστικού του φορέα. Άλλωστε, τι χρειάζονται οι απεργίες διαρκείας, τώρα που ο Σφύριζα θα γίνει κυβέρνηση; Άσε που μπορεί να χαθούν και κάποια ψηφουλάκια των νοικοκυραίων της λαϊκής οικογένειας, όπως λέει και το ΠΑΜΕ, που από την αρχή ήταν αντίθετο στην απεργία, όπως σε κάθε απεργία διαρκείας των εκπαιδευτικών, όπως σε κάθε αγώνα που δεν ελέγχει και γι’ αυτό υπάρχει κίνδυνος να γίνει απειλητικός για το σύστημα της κυριαρχίας. Για τη ΔΑΚΕ και την ΠΑΣΚΕ τι να πει κανείς; Ποιος ήταν τόσο αφελής ώστε να εμπιστευτεί τις αγωνιστικές διαθέσεις του κυβερνητικού συνδικαλισμού; Για να επιστρέψουμε στην αφήγηση της ιστορίας (για αγρίους) εκείνης της μοιραίας ημέρας, στη συνέλευση των προέδρων τίθεται σε ψηφοφορία η πρόταση της διπλής ψηφοφορίας. Όσοι-ες από τους προέδρους έχουν στοιχειώδη τσίπα την καταψηφίζουν, δηλώνοντας πως δεν έχουν την εξουσιοδότηση από τις συνελεύσεις τους να απαντήσουν στο δεύτερο ερώτημα. Δυστυχώς μειοψηφούν. Η διπλή ψηφοφορία γίνεται και μεγάλο ποσοστό, ακριβώς επειδή δεν έχουν την εξουσιοδότηση που λέγαμε, ψηφίζει λευκό. Για να γίνει όμως η απεργία χρειάζεται αυξημένη πλειοψηφία θετικών ψήφων και τα λευκά δεν αφαιρούνται από τον υπολογισμό. Έτσι η απεργία αναστέλλεται, παρότι είναι ψηφισμένη με συντριπτική πλειοψηφία. Μαγικό;
Εκεί που απέτυχαν οι δύο πρώτες γραμμές άμυνας του συστήματος, θριάμβευσε η τρίτη. Ο ξεπουλημένος, κομματικός, γραφειοκρατικός συνδικαλισμός. Εγγύηση ποιότητας!

Για αυτά που μας περιμένουν…

…και δεν απέχουν πολύ. Χιλιάδες αναπληρωτές που απολύονται κάθε Ιούνη δε θα ξαναπροσληφθούν στο δημόσιο σχολείο. Ακούγεται επίσης ότι όσοι εκπαιδευτικοί προσλαμβάνονται στο εξής σε δομές του υπουργείου παιδείας ή σε σχολεία, θα εργάζονται μέσω ΕΣΠΑ και με μπλοκάκι, με αποτέλεσμα να αμείβονται εντελώς εξευτελιστικά Παρά τις διαβεβαιώσεις και τον καθησυχασμό της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας, χιλιάδες μόνιμοι θα απολυθούν, αφού θα «αποδειχτεί» πως είναι υπεράριθμοι παντού. Φάνηκαν οι προθέσεις του υπουργείου από τον υπολογισμό των κενών και πλεονασμάτων που δημοσιοποιεί ανά νομό, ακυρώνοντας τους υπολογισμούς των υπηρεσιακών συμβουλίων. Χιλιάδες εκπαιδευτικοί θα αναγκαστούν σε υποχρεωτική μετάθεση για να καλύψουν τα κενά που κάλυπταν οι αναπληρωτές. Και οι αναπληρωτές, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, δεν εργάζονταν όπως φανταζόμαστε στα σχολεία των μεγάλων πόλεων.
Έρχεται η αξιολόγηση, δεύτερο όχημα απολύσεων. Οι εκπαιδευτικοί θα κληθούν να σκύψουν το κεφάλι και να πειθαρχούν στις εντολές της διοίκησης χωρίς δεύτερη κουβέντα. Θα φιμωθεί η ελεύθερη διδασκαλία και έκφραση γνώμης, θα καλλιεργηθούν τα πιο ταπεινά ανταγωνιστικά ένστικτα μεταξύ συναδέλφων, θα επιπλεύσουν οι υποταγμένοι, γλείφτες, μωροφιλόδοξοι και ανταγωνιστικότεροι εκπαιδευτικοί, δηλαδή η χειρότερη κατηγορία που συναντά κανείς στα σχολεία. Για τους υπόλοιπους: ανταμοιβή η μισθολογική στασιμότητα και σε βάθος χρόνου η απόλυση. Μαζί με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, ίσως και πριν από αυτήν, έρχεται η αξιολόγηση των σχολείων. Σχολεία «καλά», που ανταμείβονται με συνέχιση της χρηματοδότησής τους και σχολεία «κακά», που έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στη χρηματοδότησή τους από ιδιώτες και ύστερα την ιδιωτικοποίησή τους ή στο κλείσιμο. Εξαιρετικό μοντέλο, δοκιμασμένο σε Αγγλία και Η.Π.Α.. Κατάφερε επιτέλους να καταργήσει την παρωχημένη ισότητα στη μάθηση για τα παιδιά πλουσίων και φτωχών. Οι φτωχοί δε χρειάζονται σχολεία και γράμματα, να πάνε να δουλέψουν οι αχαΐρευτοι, χωρίς γράμματα είναι και πιο φτηνοί.
Έρχονται και οι μεταρρυθμίσεις στα λύκεια. Καιρό είχαμε να τα μεταρρυθμίσουμε. Νέο Γενικό Λύκειο για λίγους, αφού είναι «πρωτοφανή τα νούμερα των παιδιών που τελειώνουν Γενικό Λύκειο στην ελλάδα, σε σύγκριση με την προηγμένη ευρώπη». Εξετάσεις πανελλαδικού επιπέδου από την πρώτη Λυκείου. Όσοι και όσες εκπαιδευτικοί φροντίζαμε να βάζουμε θέματα τέτοια ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριές μας και προάγονται και να τελειώνουν, αν είναι δυνατό, όλες και όλοι το Λύκειο, να τα ξεχάσουμε αυτά που ξέραμε. Τώρα τα θέματα θα τα στέλνει το Υπουργείο, που θα φροντίζει να αποφοιτούν μόνο οι Άξιοι. Και οι υπόλοιποι; Αν ντε και καλά θέλουν να συνεχίσουν το σχολείο, θα οδηγούνται μαζικά στο νέο Τεχνολογικό Λύκειο. Εκεί κουμάντο θα κάνουν οι τοπικοί εταίροι, οι δήμοι, τα μικρά και τα μεγάλα αφεντικά, που θα καθορίζουν το πρόγραμμα σπουδών ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Το Τεχνολογικό Λύκειο θα παρέχει επίσης «μαθητεία», δηλαδή τζάμπα εργασία για τα εν λόγω μικρά και μεγάλα αφεντικά. Όλα σε τάξη. Εκτός από τις ανάγκες των μαθητών και της κοινωνίας.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Σε κάθε περίπτωση ο κλάδος δεν είναι δυνατό να περιμένει την επίθεση όντας σε καθεστώς επιστράτευσης. Όταν κάποιοι από μας λάβουν τις πρώτες απολύσεις και τις εντολές μετακίνησης, τι θα πει το συνδικάτο; «Σε συμπονώ, συναδέλφισσα-ε αλλά δεν ευκαιρούμε να κηρύξουμε απεργία, καθότι επιστρατευμένοι;» Θα αφήσουμε μόνους τους απολυμένους να ψάχνουν το δίκιο τους στα πουλημένα δικαστικά όργανα; Η επιστράτευση πρέπει να σπάσει εδώ και τώρα. Με τον τρόπο με τον οποίο έπρεπε να σπάσει από την πρώτη στιγμή. Να συγκληθούν μαζικές γενικές συνελεύσεις σε κάθε ΕΛΜΕ, στις οποίες να καταθέσουμε τα φύλλα πορείας και την απόφαση καθενός-μιας από μας να μην πειθαρχήσει στην επιστράτευση και να απεργήσει. Να μετρηθούμε να δούμε πόσοι-ες είμαστε. Και να πιέσουμε το συνδικάτο να κηρύξει απεργία. Θα τολμήσει ξανά να αγνοήσει τις αποφάσεις της βάσης;

Με ποιο συνδικάτο;

Το ζήτημα της γραφειοκρατικοποίησης του συνδικάτου δεν είναι ένα ευκαιριακό πρόβλημα που οφείλεται στους πολιτικούς συσχετισμούς στο Δ.Σ. της Ομοσπονδίας, παρότι η πλειοψηφία του Δ.Σ. συμβουλίου της ΟΛΜΕ και οι πρόεδροι που αγνόησαν τις συνελεύσεις θα έπρεπε να έχουν παραιτηθεί την ίδια μέρα. Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται κατά τη γνώμη μας στην ίδια την καταστατική δομή του συνδικάτου. Η δομή αυτή είναι απαραίτητο να αλλάξει. Τα καταστατικά των σωματείων δεν είναι ιερές αγελάδες, οφείλουν να προσαρμόζονται στις ανάγκες της βάσης των εργαζομένων. Όλοι και όλες, και τα πιο ριζοσπαστικά και αγωνιστικά κομμάτια του κλάδου, είναι καλό να μπουν στη διαδικασία να αμφισβητήσουν παγιωμένες αντιλήψεις που έχουν βλάψει τη συσπείρωση του κόσμου.

o Προτεραιότητα του ομοσπονδιακού χαρακτήρα του σωματείου, κατάργηση του διοικητικού ρόλου του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ. Το ολιγομελές Δ.Σ. του συνδικάτου είναι χρήσιμο μόνο αν λειτουργεί ως μια οργανωτική γραμματεία, χωρίς ρόλο εισηγητικό ή τη δυνατότητα λήψης αποφάσεων. Το συνδικάτο θα γίνει πραγματικά δημοκρατικό αν το πρώτο βήμα σε κάθε απόφαση είναι η σύγκληση τοπικών συνελεύσεων, όχι η εισήγηση του Δ.Σ. της ΟΛΜΕ. Το σώμα που σήμερα είναι η συνέλευση των προέδρων είναι καταλληλότερο όργανο συντονισμού των αποφάσεων των τοπικών συνελεύσεων. Προτείνουμε οι εκπρόσωποι στο σώμα αυτό να πάψουν να είναι οι πρόεδροι αλλά να είναι ανακλητοί εκπρόσωποι της κάθε συνέλευσης. Οι πρόεδροι, όπως είδαμε στο πρόσφατο γκραν γκινιόλ της απεργίας, συχνά παίζουν πολιτικά παιχνίδια ανεξάρτητα από τις εντολές των συνελεύσεων που θεωρητικά εκπροσωπούν. Ο καιρός που τα ευέλικτα Δ.Σ. ήταν χρήσιμα στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Τώρα ο ρόλος του συνδικάτου είναι να οργανώνει τους αγώνες, όχι να παριστάνει τον «κοινωνικό εταίρο» και είναι καλό να λάβει και την οργανωτική μορφή που εξυπηρετεί το ρόλο αυτό. Τώρα είναι η στιγμή να μιλήσουμε για αμεσοδημοκρατική λειτουργία του σωματείου, αφού η απόσταση των γραφειοκρατών από τη βάση των εργαζομένων είναι μεγαλύτερη από ποτέ και αυτό έχει καταστεί κοινή συνείδηση στους εκπαιδευτικούς.
o Έξω από τα σωματεία οι διευθυντές, οι σύμβουλοι, τα στελέχη της εκπαίδευσης. Όσο «καλοί άνθρωποι» κι αν είναι ορισμένοι, διάλεξαν στρατόπεδο και με την εφαρμογή της αξιολόγησης θα πάρουν θέση μάχης απέναντι στον κλάδο. Υπάρχει κανένα σοβαρό, μη εργοδοτικό σωματείο στον πλανήτη που να γράφει ως μέλη τους εργοδηγούς και τους μάνατζερ;
o Μικρότερες ΕΛΜΕ στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η γεωγραφική απόσταση εμποδίζει την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις συνελεύσεις. Ενεργοποίηση των συλλόγων διδασκόντων στα σχολεία και συζήτηση για ζητήματα που υπερβαίνουν τη διεκπεραίωση υπηρεσιακών θεμάτων.
o Κατάργηση της αυτοδίκαιης συμμετοχής όλων στο σωματείο. Τα συνδικάτα δεν είναι επιμελητήρια ούτε επιστημονικές ενώσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι το σωματείο θα πάψει να στηρίζει όλους τους εκπαιδευτικούς. Η συμμετοχή σε αυτό όμως είναι αυτονόητο ότι φέρει ένα μίνιμουμ υποχρεώσεων. Με βασικότερη όλων τη συμμετοχή στις γενικές συνελεύσεις. Όχι την υποχρέωση να ψηφίζει κανείς μια-δυο φορές το χρόνο αυτούς στους οποίους προτίθεται να αναθέσει τη συνδικαλιστική δράση ή αυτούς απέναντι στους οποίους έχει προσωπικές ή πολιτικές υποχρεώσεις και συμπάθειες. Τα σωματεία δε είναι μικρά κοινοβούλια. Δεν υπάρχουν σε αυτά οι συνδικαλιστές και οι άλλοι. Όλα τα μέλη του σωματείου είναι συνδικαλιστές.
o Με τις παραπάνω προϋποθέσεις, τέλος στον παραταξιακό συνδικαλισμό. Οι παρατάξεις στο σωματείο διώχνουν τον κόσμο από τις διαδικασίες του, επιτρέπουν τους πολιτικαντισμούς και τις πελατειακές σχέσεις, δίνουν τροφή στις προσωπικές πολιτικές μωροφιλοδοξίες. Οι παρατάξεις στα σωματεία στηρίζονται από την αριστερά γιατί αντικατοπτρίζουν μια στρεβλή αντίληψη περί πολιτικοποίησης του εργατικού κινήματος, η οποία τροφοδοτείται και από τη μαρξική εμπιστοσύνη στην προτεραιότητα της «πολιτικής» έναντι της ταξικής οργάνωσης των αγώνων, του Κόμματος έναντι της τάξης. Αρκεί οι εργαζόμενοι να στηρίζουν το σωματείο τους με την ταυτότητά τους ως εργαζομένων, χωρίς την ανάγκη να υιοθετούν το πακέτο των πολιτικών θέσεων κανενός κόμματος ή πολιτικής οργάνωσης. Η πολιτικοποίηση και η ταξική συνείδηση κατακτώνται μέσα από τη ζωντανή διαδικασία της συμμετοχής στις διαδικασίες και στους αγώνες. Βέβαια δεν υπάρχει, στην ελλάδα , η εμπειρία τόσο πολυπληθών σωματείων χωρίς παρατάξεις. Υπάρχουν όμως σε άλλους κλάδους περισσότερα από ένα κλαδικά σωματεία, περισσότερο ή λιγότερο ταξικά και ενεργά. Και σε χώρες με μεγάλη συνδικαλιστική παράδοση υπάρχουν περισσότερες από μια τριτοβάθμιες ομοσπονδίες.

Τέλος, τα σωματεία των εκπαιδευτικών έχουν την υποχρέωση να μιλήσουν σοβαρά για το είδος της εκπαίδευσης που ανταποκρίνεται στις κοινωνικές ανάγκες και μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία της κοινωνίας που ονειρευόμαστε. Ο ρόλος μας δεν είναι να διεκπεραιώνουμε εντολές της διοικητικής γραφειοκρατίας και να σκύβουμε το κεφάλι όταν βλέπουμε να παίρνονται πολιτικές αποφάσεις που φτιάχνουν ένα σχολείο κατάλληλο για την εφιαλτική πραγματικότητα που χτίζεται από τους κυριάρχους σε όλο τον κόσμο. Μαζί με την κοινωνία, τους μαθητές και τις μαθήτριές μας πρέπει να αγωνιζόμαστε για ένα σχολείο της κριτικής σκέψης, της ουσιαστικής μόρφωσης, της ελευθερίας, της ισότητας και της αληθινής δημοκρατίας. Πρέπει να έχουμε συνείδηση ότι φτιάχνουμε τη μαγιά της κοινωνίας του αύριο.

Εκπαιδευτικοί, μέλη της Ελευθεριακής Συνδικαλιστικής Ένωσης ( ΕΣΕ)

ese

Γεράσιµος Λυκιαρδόπουλος: Στον µονόδροµο – προς τα πού;

senso-unico2-300x193

Αναδημοσίευση από: http://simiomatariokipon.wordpress.com/2013/06/09/%CE%BB%CF%85%CE%BA%CE%B9%CE%B1%CF%81%CE%B4%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%823/

Εδώ που έχουµε φτάσει δεν υπάρχει ελπίδα, παρεκτός κι αν τολµήσουµε ν’ απελπιστούµε στ’ αλήθεια : να τό πάρουµε απόφαση πως βρισκόµαστε πράγµατι σε µονόδροµο· αρκεί µόνο να οπλίσουµε τή µατιά µας µε περισσότερη λογική, δηλαδή µε περισσότερο θάρρος, ώστε να δούµε πως δεν πρόκειται για τόν περιβόητο «µονόδροµο» τής υποταγής  στη µοίρα, στην ακόρεστη τυφλή και κουφή βούληση τών «αγορών», αλλά για τόν όντως µ ο – ν ό δ ρ ο µ ο µιας ζωτικά αναγκαίας – πρωτίστως εσωτερικής – αναστροφής.

Ειδάλλως είµαστε χαµένοι από χέρι. Συνεχίζοντας να καταπίνουµε τό δόλωµα τής «ελπίδας» έρπουµε προς τό µοιραίο, ψυχρά υπολογισµένο και πολιτικά «κοστολογηµένο», τέλος µας. Κάθε κατάφασή µας (εκβιασµένη, κουρασµένη, υπνωτισµένη) προς αυτή τήν τζούφια ελπίδα προακυρώνει κάθε µελλοντικό ενδεχόµενο επαν–όρθωσης, ήτοι ανατροπής τής καθεστηκυίας αταξίας, ανοµίας και αδικίας. Αυτό που συµβαίνει σήµερα δεν είναι απλώς ο δίκην φυσικής καταστροφής θάνατος τής «οικονοµίας» αλλά ένα έγκληµα εν ψυχρώ εναντίον µας – στο οποίο εκβιαζόµαστε να συµµετάσχουµε µε τή δέουσα «πολιτική υπευθυνότητα».

Εκεί έχουµε φτάσει· και εκεί θα βαλτώσουµε για πάντα (ή όσο µπορεί να κρατήσει αυτό τό «πάντα»), εάν δεν υπάρξει η ατοµική και συλλογική εκείνη υπέρβαση που µόνο µια άξια τού ονόµατός της αριστερά θα µπορούσε να εµπνεύσει. Υπάρχει αυτή η αριστερά;

Στο σηµείο αυτό ας µάς επιτραπεί να «µιζεριάσουµε», ήγουν να κρίνουµε «εξ όνυχος τόν λέοντα» επιµένοντας σε κάποιες όχι και τόσο τυχαίες και όχι µόνο «συµβολικής» αξίας «λεπτοµέρειες». Πώς ανέχεται, λ.χ., η αριστερά τής «ρήξης και τής ανατροπής» κορυφαία στελέχη της να συναγελάζονται σε κοσµικές και «πνευµατικές» εκδηλώσεις µε τό άνθος τής εθνικής µας γκλαµουριάς «τιµώντας» «πατριαρχικές» φιγούρες τού κατεστηµένου ή να συνοµιλούν σε «γεύµατα εργασίας» µε τούς ολιγάρχες τών διαπλεκοµένων συµφερόντων;

Και τά πράγµατα γίνονται πιο απογοητευτικά όταν στα – φίλια πλην όµως δικαίως αυστηρά – ερωτήµατα που διατυπώνονται σχετικά ακούγονται απαντήσεις σαν αυτή που έδωσε ο Αλέξης Τσίπρας : «Μή φοβάστε, η συναναστροφή µας µε τόν διάβολο δεν θα µάς διαβολίσει» (ή κάπως έτσι). Απάντηση διόλου καθησυχαστική βέβαια, καθώς µέσα στην άνετη συγκαταβατικότητά της διαφαίνεται η µετάβαση τού παλαιολιθικού κοµµατοκρατικού λόγου από τό σκυθρωπό ήθος τής θεωρητικής «καθαρότητας» τού ΚΚΕ στον ελευθεριάζοντα παραγοντισµό και τή χαριτολογούσα τακτική τών  δηµοσίων σχέσεων τής µεταµοντέρνας αριστεράς – αλλά ο σκληρός δογµατικός πυρήνας παραµένει πάντα ο ίδιος : «τό κόµµα ξ έ ρ ε ι καλύτερα από σένα».

Ωστόσο η σοβαρότητα τής κατάστασης που τή ζούνε στο πετσί τους αυτοί που «δεν ξέρουν», οι «από κάτω», δεν τά σηκώνει πλέον αυτά και απαιτεί τό ξερίζωµα και τό σάρωµα κάθε παρόµοιας νοοτροπίας και συµπεριφοράς. Αλλιώς έχουµε πάλι µια από τά ίδια : αµνηστεύουµε γι’ άλλη µια φορά τόν χειρότερό µας εαυτό κρύβοντας τά ξερά µέσα στα χλωρά, κλείνουµε τό µάτι στον αντίπαλο ξεπλένοντας τό µεγάλο του έγκληµα µέσα στις δικές µας µεγάλες ή µικρές αδυναµίες, γελοιογραφούµε τή σοβαρότητα ως σοβαροφάνεια και – κατ’ αντιστροφή – βαφτίζουµε τήν αρχαία λαµογιά νεωτεριστικό πνεύµα και τήν µπαγαποντιά τού αξιακού σχετικισµού πολιτική ευστροφία.

Έτσι συνεχίζουµε να βράζουµε στο ζουµί µας, ήτοι στην αµφίθυµη νεοελληνική «δυσφορία» που εκφυλίζεται είτε σε νοσταλγία τής παραδείσιας πασοκικής «καλοπέρασης» είτε σε προσδοκία τής νεοδηµοκρατικής «ανάπτυξης» τών τρωκτικών συµφερόντων που ροκανίζουν τήν Ελλάδα.

Απ’ αυτή τήν ισόπαλη αµφιθυµία, απ’ αυτό τόν ισοψηφούντα «δικοµµατισµό» απορρέει η έσχατη µορφή πνευµατικής έκπτωσης, ο υπαρκτός εκείνος µηδενισµός που δεν εκφράζεται µόνο στον «εθνολαϊκισµό» τών «ηλιθίων» µαζών αλλά και στην προϊούσα αποκολοκύνθωση τής πολιτικής ελίτ, η οποία από τή µία µεριά περιφέρει ως άλλη µπερλίνα ένα αµφιλεγόµενο νοµοσχέδιο ορθοπολιτικού µιντιακού «αντιρατσισµού» (αµφιβόλου µάλιστα χρησιµότητας καθώς οι ρατσιστές ξεσαλώνουν καθηµερινά, ουδόλως ενοχλούµενοι από τούς ήδη υπάρχοντες, επαρκώς αυστηρούς αλλά σκανδαλωδώς υπνώττοντες, σχετικούς νόµους), από τήν άλλη µεριά, η ίδια αυτή ελίτ, κανακεύει τούς νεοναζιστές πλέκοντάς τους ένα προστατευτικό κουκούλι υποκριτικής θεσµολαγνείας: «Τί να κάνουµε ; Τούς έχει ψηφίσει ένα εκατοµµύριο Έλληνες!».

Σ’ αυτούς τούς ντροπαλούς εραστές τού πολιτικού τραµπουκισµού, σ’ αυτούς τούς ακραιφνείς «δηµοκράτες» που ψηφίζουν προθυµότατα νόµους που ποινικοποιούν τόν ρατσιστικό λ ό γ ο αλλά εµφανίζονται µάλλον απρόθυµοι να καταστείλουν τήν καθηµερινή ρατσιστική π ρ α κ τ ι κ ή θα θέλαµε να επαναλάβουµε ότι εάν όντως οι κανόνες τής δηµοκρατίας επιτρέπουν να µπαίνουν στο «ναό» της οι µαχαιροβγάλτες, τότε αυτή η «δηµοκρατία» είναι καταδικασµένη – και είναι άξια τής µοίρας της.

* Από τό περιοδικό « Σηµειώσεις » που κυκλοφορεί – τεύχος 77, Ιούνιος 2013

Αναδημοσίευση από:http://simiomatariokipon.wordpress.com/2013/06/09/%CE%BB%CF%85%CE%BA%CE%B9%CE%B1%CF%81%CE%B4%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%823/

Καταγγελία: Τραμπούκοι φασίστες χτύπησαν έφηβους στο κέντρο της Θήβας

Τα  φασιστοειδή ανδρείκελα της Χρυσής Αυγής αποθρασύνονται όλο και περισσότερο.

Σύμφωνα με πληροφορίες που είναι διάχυτες στον μαθητικό πληθυσμό , τα ξημερώματα της Κυριακής 16 Ιούνη , ομάδα οκτώ εφήβων που επέστρεφαν από την νυκτερινή τους έξοδο δέχθηκαν επίθεση από τέσσερις νεαρούς… φουσκωτούς!
Τα γεγονότα :

Κατά τις 3.30 – 4.00πμ τα ξημερώματα της Κυριακής η παρέα των εφήβων (αγόρια και κορίτσια ηλικίας 16-18 χρόνων) βρισκόντουσαν στην οδό Δημοκρίτου , έξω από το ξενοδοχείο Διονύσιο. Εκείνη την ώρα τέσσερις φουσκωτοί περνώντας τυχαία?? από το σημείο άρχισαν να επιτίθενται φραστικά στους νεαρούς απαιτώντας να φωνάξουν «Αίμα – Τιμή – Χρυσή Αυγή». Όταν οι νεαροί αρνήθηκαν , άρχισαν να τους ξυλοκοπούν με στυλ «κασιδιάρη» προκαλώντας σοβαρούς τραυματισμούς σε τουλάχιστον ένα από τα παιδιά. Η κατάληξη ίσως να ήταν πολύ χειρότερη εάν τα θρασύδειλα φασιστοειδή δεν τρέπονταν σε φυγή μετά τις αντιδράσεις γειτόνων που βγήκαν στα μπαλκόνια τους από τις φωνές των νεαρών.

Μετά από τα δεκάδες περιστατικά ξυλοδαρμού μεταναστών στην περιοχή μας, τις εφόδους σε εργοστάσια και επιχειρήσεις της περιοχής όπου απαιτούν να προσληφθούν έλληνες εργαζόμενοι με συνθήκες όμως και αμοιβές μετανάστη , την ανεξέλεγκτη δράση των διαφόρων ιδιωτικών security που συνδέονται φανερά ή όχι με την εν λόγω  φασιστική συμμορία, τώρα αποφάσισαν να γίνουν και τιμητές του «τάξης και ηθική» των νέων.
Η «Αντιφασιστική Κίνηση» έχει επισημάνει τους κινδύνους από τη συγκεκριμένη νεοναζιστική συμμορία αλλά και από την ανοχή της κοινωνίας στο γενικότερο εκφασισμό της. Χθες οι μετανάστες , σήμερα οι αγωνιζόμενοι , οι αριστεροί, οι αναρχικοί και αύριο ολόκληρη η κοινωνία , κάθε διαφορετικός , καθένας που θα αντιδράσει στη «Μαύρη Νύχτα» της υποταγής , της τρομοκρατίας , του φόβου και της σιωπής που θέλουν να επιβάλλουν στην κοινωνία.

Ας το σκεφτούν ξανά όσοι στήριξαν ή ανέχτηκαν τη νεοναζιστική συμμορία ως δήθεν «αντισυστημική δύναμη» , αφού έχει στηρίξει  κάθε κορυφαία επιλογή του συστήματος από την πώληση της Αγροτικής στο Σάλλα, τις φοροαπαλλαγές των εφοπλιστών , έως το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας (Σκουριές , ΕΡΤ κλπ)…
Εμείς έχουμε διαλέξει στρατόπεδο , θα μας βρούν απέναντί τους , ξέρουν ότι δεν έχουν τη δύναμη , ξέρουν ότι είναι μια παρακρατική συμμορία που μόνο το σκοτάδι καλύπτει τις δολοφονικές τους πρακτικές. Θέλουν να φέρουν το σκοτάδι σ’ ολόκληρη την κοινωνία. Γνωρίζουμε πως από τους εχθρούς της ελευθερίας δεν έχει να ελπίζει τίποτα η κοινωνία.
Δεν είμαστε ούτε θέλουμε να παίξουμε το ρόλο του εισαγγελέα , αν θέλουν οι εισαγγελείς και η αστυνομία έχουν τη δυνατότητα να ερευνήσουν και να αποδώσουν ευθύνες. Όπως πληροφορηθήκαμε άλλωστε έχει ήδη υποβληθεί καταγγελία από τον γονιό του παιδιού που δέχθηκε τη δολοφονική επίθεση. Αν δεν το κάνουν θα επιβεβαιώσουν για  ακόμη μια φορά ότι είναι ο «επίσημος/ανεπίσημος προστάτης» της νεοναζιστικής συμμορίας.
Καλούμε την κοινωνία να πάρει θέση , να αντιδράσει σε κάθε μορφής φασιστική βια , δεν εμφανίζονται στο φως της μέρας , να φοβούνται να βγούν και στα σκοτάδια της νύχτας.
Το πρώτο βήμα είναι να μην μένουν στην αφάνεια τέτοια περιστατικά, να τα καταγγέλλουμε , να τα δημοσιοποιούμε , το blog & to mail της Αντιφασιστική Κίνησης είναι στη διάθεση του καθενός.
ΟΥΤΕ ΣΤΗ ΘΗΒΑ ΟΥΤΕ ΠΟΥΘΕΝΑ
ΕΞΩ ΟΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΓΕΙΤΟΝΙΑ
Θήβα
20/6/2013

 

Η μιζέρια πέθανε. Ζήτω η μιζέρια;

Γιατί το μαύρο αυτό ήταν ο βαθύτερος και ουσιαστικότερος συμβολισμός μιας ολόκληρης εποχής, αυτής που διανύουμε, στην οποία βουλιάζουμε σταδιακά, χωρίς αποτελεσματικές αντιστάσεις και χωρίς δεδομένη προσδοκία εξόδου και ανατροπής … όπου οι εξεγέρσεις φαντάζουν οι μόνες λύσεις αλλά ανέφικτες, μεταφερμένες σε ένα αόριστο μέλλον που δεν πιστεύουν πολλοί, όπου η ανατροπή θεωρείται η αυταπάτη και η ουτοπία των οραματιστών και η μικρή οθόνη η μόνη απτή πραγματικότητα.

 οπισθόφυλλο της εφημερίδας των απεργών στα ΜΜΕ

Ζούμε μέρες παράξενες, νύχτες δύσκολες. Ας τις κάνουμε εμείς δημιουργικές. Ζούμε πλέον σε μια χώρα όπου, παράλληλα με τον οικονομικό πόλεμο που πραγματοποιείται, αναστέλλονται και τα τελευταία θεμέλια δημοκρατικότητας και ελευθεριών που είχαν κατακτηθεί στο παρελθόν. Έχουμε την ευκαιρία για να μιλήσουμε ανοιχτά, να αναδείξουμε το γενικότερο πολιτικό πρόβλημα, να καθορίσουμε εμείς την ατζέντα της δημόσιας συζήτησης.

Το ξαφνικό μαύρο στις οθόνες της τηλεόρασης παγώνει το αίμα. Η επιβαλλόμενη σιωπή φωνάζει υπέρ μιας νέας κανονικότητας. Όποιος δεν καταλαβαίνει το σημερινό πολιτικό διακύβευμα είναι άξιος της μοίρας του. Σήμερα επαναπαύεται σιωπηλός και αδρανής, αύριο θα θέλει αλλά δε θα μπορεί πλέον να μιλήσει. Ποιος ή ποια από εμάς θα κάνει πως δε βλέπει το σκοτάδι που έρχεται; Ποιος ή ποια από εμάς θα μείνει ήσυχος με την ακροδεξιά κυβέρνηση που μας κυβερνά; Ποιος ή ποια από εμάς θα συμβιβαστεί με τον αυταρχικό και ολιγαρχικό τρόπο άσκησης της εξουσίας; Ποιος ή ποια από εμάς θα παραδοθεί στην απάθεια, την ανευθυνότητα, την απελπισία ή τον μηδενισμό;

Βγήκαμε στο δρόμο, γεμίσαμε το ραδιομέγαρο και τα υπόλοιπα κτήρια της ΕΡΤ, προσφέροντας την αλληλεγγύη μας. Αλληλεγγύη όχι απλά στους εργαζομένους της ΕΡΤ, αλλά και στους κάθε λογής απολυμένους, στους απλήρωτους, στους επιστρατευμένους απεργούς και στους διωκόμενους. Έχουμε πια όλους τους λόγους του κόσμου να είμαστε μαζί στο δρόμο. Ο αγώνας των εργαζομένων της ΕΡΤ είναι αγώνας όλων μας. Είναι, όμως, αγώνας όχι για να επιστρέψουμε απλά στην πρότερη κατάσταση αλλά για να σταματήσουμε την γενικότερη επίθεση που δεχόμαστε από τους κάθε λογής κυρίαρχους, για να ξεκινήσουμε κάτι νέο, κάτι δημιουργικό, κάτι επαναστατικό. Χωρίς σωτήρες-προστάτες, αλλά και χωρίς αυταπάτες. Είναι μια μάχη για να πετύχουμε επιτέλους μια νίκη, για να σταθούμε στα πόδια μας, να ξαναβρούμε τη χαμένη μας αξιοπρέπεια.

Η υπεράσπιση της κατάληψης της ΕΡΤ είναι το πρώτο ζητούμενο ως διαφύλαξη ενός κέντρου αγώνα. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί. Ό,τι φτιάξαμε μέχρι τώρα αποτελεί ήττα σοβαρή και ρήγμα για το καθεστώς των σαμαροειδών και επομένως θα έρθει η απάντηση και θα είναι σκληρή. Θα πρέπει να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε αύριο-μεθαύριο την καταστολή. Θα πρέπει να φτιάξουμε και νέα κέντρα αγώνα, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε νέες καταλήψεις, να διαδώσουμε τον αγώνα μας παντού. Να μιλήσουμε στους γείτονές μας, στους συμπολίτες μας, να συγκρουστούμε με τους αντιδραστικούς και τους βολεμένους. Να τους προλάβουμε, να τους μπλοκάρουμε εμείς πρώτα.

Στη συγκυρία αυτή, μετράει το εδώ και τώρα. Όχι το βλέποντας και κάνοντας, αλλά το κάνοντας και βλέποντας. Ερχόμαστε από καναπέδες, απεργίες, φόβους, κινήματα, παθητικότητα, εξεγέρσεις, αμηχανία. Δε σκεφτόμαστε με τον ίδιο τρόπο, αλλά νιώθουμε το ίδιο πράγμα: ότι μόνο με τη δική μας δράση θα μπορέσουμε να ανοίξουμε νέους δρόμους, να ανακτήσουμε τον έλεγχο των πραγμάτων. Ας μπολιάσουμε τον κοινό θυμό και την αγανάκτηση με τη φαντασία μας και την ισότιμη δράση. Ας συμφωνήσουμε κι ας διαφωνήσουμε, αλλά να παλέψουμε μαζί. Σήμερα δεν έχουμε την πολυτέλεια ούτε να κουραστούμε, ούτε να απογοητευτούμε, ούτε να υποχωρήσουμε. Να μη διαχειριστούμε τη μιζέρια μας, να πάμε παρακάτω.

Αλληλέγγοι/ες από το Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ

Κείμενο που μοιράστηκε αυτές τις μέρες στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ.

Αναδημοσίευση από:http://eagainst.com/articles/%CE%B7-%CE%BC%CE%B9%CE%B6%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CE%AD%CE%B8%CE%B1%CE%BD%CE%B5-%CE%B6%CE%AE%CF%84%CF%89-%CE%B7-%CE%BC%CE%B9%CE%B6%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%B1/

Αλληλοβοήθεια: μια αναρχική ιδέα σε εφαρμογή

Κείμενο στη σειρά «Τέσσερα Εργαλεία Κοινοτικού Ελέγχου» – Μέρος 1ο

Η αλληλοβοήθεια είναι μια σημαντική αναρχική ιδέα. Δείχνει ότι δείγματα ενός καλύτερου κόσμου υπάρχουν ήδη παντού, συμπεριλαμβανομένης και της Νότιας Αφρικής, και πώς μπορούμε να πραγματοποιήσουμε αυτόν τον κόσμο δημιουργώντας τώρα και επεκτείνοντας τις πολιτιστικές πρακτικές του παρόντος.

Η έρευνα του Κροπότκιν είναι ακόμα σημαντική

Ο Ρώσος Πιότρ Κροπότκιν ήταν όχι μόνο σημαντικότατος αναρχικός αγωνιστής και θεωρητικός, αλλά και γνωστός γεωγράφος και επιστήμονας. Το πιο διάσημο βιβλίο του, η «Αλληλοβοήθεια», μια ιδέα που συζητάμε σε αυτό το άρθρο, αποτέλεσε σκληρή κριτική ενάντια στον Κοινωνικό Δαρβινισμό [(1) και τις γενικότητες για την ανθρώπινη φύση (2). Αρχίζοντας από το 19ο αιώνα, εξελισσόταν μια λογομαχία πάνω στο ερώτημα του αν ο άνθρωπος είναι φύσει καλός ή κακός. Οι λεγόμενοι ιδεαλιστές έλεγαν ότι οι άνθρωποι είναι καλοί και ότι αιτία των πολέμων είναι ο πολιτισμός. Οι ρεαλιστές έλεγαν – και αυτή είναι η κυρίαρχη ιδέα στη πολιτική γενικώς (σε όλο το κόσμο) – ότι οι άνθρωποι είναι φύσει κακοί και πάντα θα σκοτώνονται μεταξύ τους (το ρητό του Hobbes «πόλεμος όλων εναντίων όλων») και ότι μόνο το Κράτος θα μπορούσε να το σταματήσει αυτό, ως θεσμός επίλυσης διαφορών, αναγκαίος για τη διατήρηση της ειρήνης. Η θεωρία της «επιβίωσης του δυνατότερου» έδωσε νόημα στην ύπαρξη του κράτους και όλων των καταστροφών που ήρθαν με αυτό: αποικιοκρατία, ιμπεριαλισμός, καπιταλισμός και άλλες μορφές εκμετάλευσης, που δεν είναι πάντα συνδεδεμένες με το κράτος (αλλά συχνά με τη θρησκεία) όπως ο ρατσισμός, ο σεξισμός (3]), ο ετεροσεξισμός (4) και η διάκριση ενάντια στα άτομα με ειδικές ανάγκες (5). Ωστόσο, όπως έδειξε ο Κροπότκιν για πρώτη φορά, και αποτελεί σήμερα την κοινή λογική στην Ανθρωπολογία (6), δεν υπάρχει ανθρώπινη φύση. Οι άνθρωποι δεν είναι ούτε καλοί ούτε κακοί από τη φύση τους, αλλά και τα δύο. Το ζήτημα είναι, λοιπόν, εάν είναι περισσότερο καλοί παρά κακοί και πώς να ασχοληθούμε με τον πόλεμο, τη φτώχεια και άλλα προβλήματα της σημερινής κοινωνίας.

Τι είναι η αλληλοβοήθεια;

Η αλληλοβοήθεια, η αντίληψη ότι οι άνθρωποι πρέπει να αληλοβοηθιούνται ο ένας με τον άλλον, αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης αρχικά από τον Κροπότκιν και τα συμπεράσματά του κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τον ίδιο τίτλο το 1902 (7) Η μελέτη αυτή της αλληλοβοήθειας, η οποία αυτός (ο Κροπότκιν) πιστεύει ότι αποτελεί σημαντικό παράγοντα της ανθρώπινης εξέλιξης, ήταν μια σημαντική κριτική της ιδέας της “επιβίωσης του ισχυροτέρου”. Στο βιβλίο αυτό, ο Κροπότκιν δείχνει τη σπουδαιότητα της αλληλοβοήθειας ανάμεσα σε διάφορα ζώα αλλά και ανθρώπινες κοινωνίες. Δείχνει πώς οι κοινωνίες που βασίζονται στην αλληλοβοήθεια είναι πιο ειρηνικές, μια αντίληψη που υιοθετείται και από ανθρωπολόγους για να περιγράψουν τις κοινές πρακτικές ανάμεσα στις ειρηνικές κοινωνίες (8) οι οποίες υπάρχουν σε όλο τον κόσμο. Η σύγχρονη ανθρωπολογία έχει επιβεβαιώσει τη θεωρία του Κροπότκιν ότι δεν υπάρχει ανθρώπινη φύση. Αντί να πάρει τη μία ή την άλλη πλευρά σ’ αυτό τον μεγάλο διάλογο, ο Κροπότκιν είπε ότι υπάρχει και ανταγωνισμός και αλληλοβοήθεια ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα, αλλά η αλληλοβοήθεια ήταν πιο σημαντική από την επιβίωση των ειδών. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και εάν οι άνθρωποι πολεμούν μερικές φορές ο ένας εναντιον του άλλου, ωστόσο συνεργάζονται περισσότερο απ’ ό,τι πολεμούν.

Αλληλοβοήθεια σημαίνει ότι ο ένας άνθρωπος βοηθάει τον άλλον, όχι μόνο υλικά αλλά και ηθικά, αντίθετα με το να προωθούν τον ατομικισμό ή, ακόμα χειρότερα, με το να πολεμά ο ένας τον άλλον. Σημαίνει ότι συνεργάζονται αντί να ανταγωνίζονται σε αρκετές φάσεις της ζωής, για το καλό όλων. Σημαίνει τη συνειδητοποίηση ότι η κοινωνική υποστήριξη είναι καλύτερη για τον καθένα και ότι θα επιβιώσουμε καλύτερα όταν βοηθάει ο ένας τον άλλον αντί να πολεμάμε. Σημαίνει ότι κάποιος βλέπει τους άλλους ανθρώπους ως συντρόφους και φίλους και όχι ως εχθρούς. Αλληλοβοήθεια σημαίνει να μοιράζεσαι πράγματα χωρίς να περιμένεις κάποια ανταπόδωση. Επιπλέον, αλληλοβοήθεια είναι ένα παράδειγμα του να ζεις σε αρμονία με τον άλλον αντί να βρίσκεσαι σε διαμάχη μαζί του. Γενικά παραδείγματα αλληλοβοήθειας είναι το κοινό κυνήγι ώστε να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα, ζώντας από κοινού για καλύτερη προστασία, βοηθώντας ο ένας τον άλλον σε κάθε είδους εργασία, παρέχοντας ο ένας στον άλλον αλληλοΰποστήριξη σε στιγμές που χρειάζεται κάτι τέτοιο. Συγκεκριμένα παραδείγματα από τη Νότια Αφρική θα παρατεθούν παρακάτω.
Με την αλληλοβοήθεια δεν συνάγεται ότι πρέπει οπωσδήποτε η βοήθεια αυτή να είναι συνολικά ίση. Αλληλοβοήθεια εφαρμόζεται μάλλον μόνο με την κομμουνιστική αρχή “από τον καθένα σύμφωνα με την ικανότητά του στον καθένα συμφωνα με την ανάγκη του”. Η αρχή αυτή προέρχεται από τη αντίληψη ότι όλοι είμαστε ένα, ότι ολόκληρη η ανθρωπότητα ανήκει στον εαυτό της, ότι όλοι πρέπει να εργαζόμαστε για τον καθέναν. Εξαιτίας της πρακτικής εφαρμογής της αληλοβοήθειας, γράφει ο Κροπότκιν, ο κόσμος συνειδητοποιεί ότι ο ένας εξαρτάται από τον άλλον, ότι η ευτυχία του καθένα εξαρτάται από την ευτυχία όλων και δείχνει ότι όλοι είναι ίσοι.

Όπως μπορεί να δει κάποιος, η ιδέα αυτή είναι πολύ κοντά στην αντίληψη του Ubuntu, μια αφρικανική αντίληψη που θα τη δούμε παρακάτω. Ωστόσο, η αλληλοβοήθεια δεν σημαίνει ότι η βοήθεια πρέπει να διοχετεύεται σε μια και μόνο κατεύθυνση. Αυτό είναι φιλανθρωπία.

«Εκκλησία» και φιλανθρωπία

Οπως το κράτος (βλέπε παρακάτω) έχει προσπαθήσει να επέμβει και να καταστρέψει την αλληλοβοήθεια, έτσι και η Εκκλησία έχει προσπαθήσει να κάνει τα ίδια. Γενικά, οι εκκλησίες, τζαμιά, συναγωγές και ναοί καταστρέφουν την αυτοβοήθεια των ανθρώπων και τοποθετούν τη φιλανθρωπία στη θέση της.

Η φιλανθρωπία δεν είναι αλληλοβοήθεια. Είναι ένας τρόπος να δίνεις από κάποιον που έχει σε κάποιον που δεν έχει, δημιουργώντας έτσι μια κατάσταση εξάρτησης. Η φιλανθρωπία δεν δίνει δύναμη στον άνθρωπο, δεν τον βοηθάει να σταθεί πάλι στα ποδια του και να προσπαθήσει να βοηθήσει τον εαυτό του. Σύμφωνα με τον Κροπότκιν, η φιλανθρωπία «προσδίδει χαρακτήρα έμπνευσης απο ‘ψηλά’ και, επομένως, συνεπάγεται μια ανωτερότητα του δότη προς τον λήπτη». (Κροπότκιν 2006 [1902]: 233). Απαλλάσει τον δωρητή από τύψεις, όταν δίνει χρήματα σε έναν οργανισμό που ύστερα για παράδειγμα δίνει φαγητό και ρούχα στους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη. Όπως λέει το ρητό, οι φιλάνθρωποι δίνουν πίσω στο κοινό ένα μέρος αυτών που έκλεψαν στην προσωπική τους ζωή. Φυσικά, σε στιγμές μεγάλης κρίσης, όπως, για παράδειγμα, σε περίπτωση λιμού, όταν δεν υπάρχει αρκετό φαγητό και οι ανθρωποι πεθαίνουν της πείνας, το φαγητό πρέπει να δωθεί σε αυτούς που πεθαίνουν της πείνας. Γενικά, όμως, το να δίνεις φαγητό δημιουργεί εξάρτηση και καταστρέφει την τοπική οικονομία εισάγοντας δωρεάν φαγητό από αλλού. Καταστρέφει την ανεξαρτησία και την αυτοβοήθεια των ανθρώπων.

Η φιλανθρωπία προερχόμενη είτε από την Εκκλησία είτε από εναν μη-κυβερνητικό οργανισμό είναι, λοιπόν, αντίθετη στην ανάπτυξη ενός καλύτερου κόσμου όπου όλοι θα είναι ελεύθεροι και ίσοι.

Η αλληλοβοήθεια ανάμεσα σε ζώα και ανθρώπους γενικά

Ο Κροπότκιν αφιερώνει αρκετό χώρο στο βιβλίο του για να περιγράψει την αλληλοβοήθεια ανάμεσα σε έντομα και άλλα ζώα. Αυτό δεν είναι του άμεσου ενδιαφέροντός μας στο παρόν κείμενο ούτε και σε σχέση με τη νοτιοαφρικανική κοινωνία, αλλά, όμως, συνδέεται με την ανθρώπινη κοινωνία γενικά. Περιγράφοντας την αλληλοβοήθεια ανάμεσα στα ζώα, στηρίζει τα επιχειρήματά του τα οποία βασίζονται στους εξελικτικούς παράγοντες. Άλλωστε, οι άνθρωποι είναι απόγονοι συγκεκριμένων ζωικών ειδών. Δείχνει ότι η αλληλοβοήθεια είναι ένα φυσικό ένστικτο ανάμεσα στους ανθρώπους πριν ακόμα γίνουν άνθρωποι.

Ο Κροπότκιν παραθέτει σοβαρά παραδείγματα αλληλοβοήθειας ανάμεσα στα ζώα και το ότι στα περισσότερα ζωικά βασίλεια η αλληλοβοήθεια – παρά αυτό που ακούμε συνήθως, η επιβίωση του ισχυροτέρου – είναι ο κανόνας. Όπως γράφει, “τα μηρμήγκια και οι τερμίτες έχουν απαρνηθεί τον “πόλεμο” του Hobbes και κάνουν κάτι καλύτερο από αυτό”.

Όπως μπορούμε να δούμε και στη φύση, υπάρχουν αρκετά ζωικά είδη που ζουν κατά αγέλες. Ο Κροπότκιν δείχνει πώς τα ζώα όχι μόνο συνεργάζονται με μέλη του είδους τους αλλά και με άλλα είδη για προστασία (π.χ. οι ζέβρες και οι καμηλοπαρδάλεις). Δεν αρνείται ότι τα ζώα σκοτώνουν το ένα το άλλο για τροφή ή επειδή πρέπει να συναγωνιστούν για πιθανούς συντρόφους. Ωστόσο, κάνει ξεκάθαρο το ότι όλα αυτά που μάς έχουν πει (ότι σκοτώνουν ή σκοτώνονται) δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια. Τα ζώα δεν σκοτώνουν απλώς το ένα το άλλο και αυτά που σκοτώνουν δεν είναι πάντα και τα δυνατότερα. Δείχνει ότι τα πιο πολλά ζώα μπορούν να επιβιώσουν μόνο επειδή συνεργάζονται και ενδιαφέρεται το ένα για το άλλο.

Ο Κροπότκιν δείχνει, επίσης, ότι η αλληλοβοήθεια αποτελεί τον γενικό κανόνα ανάμεσα στα ζώα και αυτό συνδέεται και με τους ανθρώπους. Γράφει ότι οι άνθρωποι δεν αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα αυτό της φύσης, ειδικά από τη στιγμή που είναι αρκετά τρωτά δημιουργήματα σχεδόν καθ΄ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής τους (αυτό πριν εφευρεθούν τα όπλα). Γι’ αυτό, οι άνθρωποι ζουν ανέκαθεν σε κοινωνίες, για να προστατευθούν και να βοηθήσει ο ένας τον άλλον. Όπως γράφει ο Κροπότκιν, “ο αχαλίνωτος ατομικισμός είναι σύγχρονο φαινόμενο”.

Ο Κροπότκιν δείχνει ότι η αλληλοβοήθεια υπήρξε πάντα ανάμεσα στους ανθρώπους, από τις κοινωνίες των τροφοσυλλεκτών, στις γεωργικές και μεσαιωνικές κοινωνίες της Ευρώπης μέχρι τη σύγχρονη κοινωνία. Δείχνει πώς η αλληλοβοήθεια ήταν μέσο προστασίας των φτωχών και εργατικών τάξεων εναντίον της εκμετάλλευσης από τους κατόχους σκλάβων, τα αφεντικά, τους εξουσιαστές φυλάχους, τους βασιλείς ή άλλους πολιτικούς, οι οποίοι όχι μόνο καθοδήγησαν πολέμους εναντίον άλλων λαών αλλά ακόμα και εναντίον των δικών τους λαών. Τους εκμεταλλεύονταν και τους τιμωρούσαν επειδή δεν πλήρωναν φόρους ή επειδή δεν κατατάσσονταν στο στρατό. Ο Κροπότκιν καθιστά ξεκάθαρο το ότι είναι μόνο μια μειοψηφία ανθρώπων που αγαπά το να καθοδηγεί πολέμους, ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων θέλει να ζει ειρηνικά με την οικογένειά τους, τους φίλους τους και τους γειτόνους τους. Όπως γράφει: “Σε καμία περίοδο της ζωής του ανθρώπου οι πόλεμοι δεν αντιπροσώπευαν μια κανονική κατάσταση. Ενώ με τον πόλεμο ο ένας εξαφανίζει τον άλλον και οι επίσκοποι ευλογούν το μακελειό, οι μάζες συνεχίζουν να ζουν την καθημερινή τους ζωή, ασκώντας την καθημερινή τους εργασία”.

Περαιτέρω, ο Κροπότκιν δείχνει πώς το Κράτος προσπάθησε να καταστρέψει τις πρακτικές της αλληλοβοήθειας, για παράδειγμα με το να προσπαθήσει να καταστρέψει την αλληλοβοήθεια ανάμεσα στους φτωχούς και να τοποθετήσει μια γραφειοκρατία στη θέση της. Αντί να αφήσει μόνους τους φτωχούς να συνεχίζουν να παράγουν τη δική τους τροφή, επέβαλαν φόρους έτσι ώστε οι φτωχοί να χρειάζονται να ζητήσουν επιπρόσθετη εργασία για να τους ξεπληρώσουν.

Αλλά δεν είναι μόνο οι πολιτικοί που μάς λένε ότι χρειαζόμαστε να κάνουμε πολέμους για να προστατευθούμε από το “κακό”, δηλαδή τον άλλο λαό, και ότι χρειαζόμαστε κράτη για να προστατευθούμε από την κακή μας φύση, ακόμα και ιστορικοί ρέπουν στο “να υπερβάλλουν το μέρος αυτό της ανθρώπινης ζωής που αφιερώνεται σε αγώνες και να υποτιμήσουν το πνεύμα ειρήνης (…) αλλά δεν δίνουν καμία προσοχή στην οποιαδήποτε ζωή των μαζών, αν και οι μάζες εργάζονται ειρηνικά και οι ελάχιστοι καταπιάνονται σε πολέμους”. Αυτό σημαίνει ότι μάς λένε συνεχώς ότι οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι για πολέμους και ότι πρέπει να σκοτώνει ο ένας τον άλλον. Η πραγματικότητα, όμως, δείχνει το αντίθετο, και ο Κροπότκν ήταν ένας από από τους πρώτους που το σημείωσε. Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να ζουν ειρηνικά. “Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος είναι τόσο μακριά από τον πολεμοχαρή άνθρωπο που υποτίθεται ότι είναι”, γράφει ο Κροπότκιν. Η αλληλοβοήθεια είναι το ένα σημάδι του πόσοι πολλοί από μας ζουν σύμφωνα με ειρηνόφιλες γραμμές και πώς προτιμάμε να βοηθάμε παρά να πολεμάμε ο ένας τον άλλον.

Επιπλέον, χωρίς αλληλοβοήθεια, οι φτωχοί και εργαζόμενοι άνθρωποι δεν θα μπορούν να επιβιώσουν. Το καπιταλιστικό σύστημα καθιστά σχεδόν αδύνατο για τους εργαζόμενους να επιβιώσουν στηριγμενοι στις δικές τους δυνάμεις. Γι’ αυτό η αλληλοβοήθεια εξακολουθεί να υφίσταται στην καπιταλιστική κοινωνία και ακόμα γιατί αναπτύσσεται και πρέπει να αναπτυχθεί εάν θέλουμε να οικοδομήσουμε έναν καλύτερο κόσμο.
Ακόμα και εάν το κράτος και οι άλλοι θεσμοί (όπως οι διάφορες Εκκλησίες) προσπάθησαν να καταστρέψουν την αλληλοβοήθεια, αυτή εξακολουθεί να υφίσταται σήμερα, ακόμα και μετά από 100 και πλέον χρόνια καπιταλισμού που δημιουργεί τον ατομικισμό και δίνει στην “επιβίωση του ισχυροτέρου” νέα σημασία. Πράγματι, συχνά φαίνεται ότι μέσα στον καπιταλισμό πρέπει να εκμεταλλεύεσαι και να είσαι αγωνιστής για να επιβιώσεις. Αλλά όπως γράφει ο Κροπότκιν: “Η τάση της αλληλοβοήθειας προς τον άλλο έχει τόσο βαθιές ρίζες και είναι τόσο βαθιά συνδεδεμένη με ολόκληρο το παρελθόν της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους, που έχει διατηρηθεί από την ίδια την ανθρωπότητα έως τι μέρες μας παρά τις αντιρρήσεις όλων των μεταστροφών της ιστορίας. Και αναπτύχθηκε πρώτα και κύρια σε περιόδους ειρήνης και ευημερίας”.

Αλληλοβοήθεια στη Νότια Αφρική

Η αλληλοβοήθεια είναι κάτι με το οποίο μεγαλώνει ο καθένας σε μια οικογένεια ή μια κλειστή κοινότητα. Μέλη οικογενειών, συνήθως, βοηθούν ο ένας τον άλλον χωρίς να περιμένουν την ίδια ανταπόδωση. Σε μικρές αγροτικές κοινότητες σε παγκόσμιο επίπεδο ,η αλληλοβοήθεια αποτελεί ακόμα κοινή πρακτική όχι μόνο ανάμεσα σε μέλη οικογενειών αλλά ακόμα και ανάμεσα σε γειτόνους. Σε αρκετά μέρη του κόσμου και ειδικά στη Νότια Αφρική, μπορούμε να γίνουμε μάρτυρες της αλληλοβοήθειας σε πιο ευρεία πολιτιστική έκταση. Υπάρχει ακόμα μια ειδική ορολογία για την αλληλοβοήθεια καθώς εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο εφαρμογής μέσω νέων μορφών εξαιτίας κυρίως των δύσκολων συνθηκών ζωής.
Ο Κροπότκιν είχε ήδη γράψει για την αλληλοβοήθεια ανάμεσα στους Bushmen (10) στην περιοχή Kalahari για τους οποίους μιλούσε με θαυμασμό. Σύμφωνα με τον ίδιο, ζούσαν κάτω από “πρωτόγονο (11) κομμουνισμό” (δηλαδή κομμουνισμό αναπτυγμένο σε μια μη βιομηχανική κοινωνία). Όπως και άλλες πολλές ομάδες στην Αφρική (και τον κόσμο) οι Bushmen όχι μόνο εφάρμοζαν πρακτικά (12) την αλληλοβοήθεια και μοιράζονταν οτιδήποτε με τον καθένα – ακόμα και με ανθρώπους που δεν ανήκαν στην ομάδα τους – αλλά επιπλέον δεν είχαν αρχηγούς και έτσι μπορούν να θεωρηθούν “πρωτόγονοι αναρχικοί”. (13) Δεν εμπιστεύονταν τους αρχηγούς οι οποίοι προσπαθούσαν ν’ αποκτήσουν όλο και περισσότερα απειλώντας να καταστρέψουν τις πρακτικές εξισωτισμού. Ο Κροπότκιν έγραψε για τους Bushmen ότι “κυνηγούσαν από κοινού, και μοιράζονταν τη λεία χωρίς να φιλονικούν, ότι ποτέ δεν εγκατέλειπαν τους τραυματίες τους και επιδείκνυαν μεγάλη αφοσίωση στους συντρόφους τους” και “εάν δινόταν οτιδήποτε σε έναν Hottentont, αυτός αμέσως το μοίραζε ανάμεσα σε όλους τους παρευρισκόμενους (…) Δεν μπορούσε να φάει μόνος και, αν και πεινασμένος, καλούσε αυτούς που περνούσαν να το μοιραστούν”.

Ωστόσο, η αλληλοβοήθεια δεν υφίστατο μόνο ανάμεσα στους Bushmen στη Νότια Αφρική. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα αλληλοβοήθειας στη Νότια Αφρική που είναι γνωστά κάτω από διάφορες επωνυμίες και ορισμούς, αλλά όλα είναι το ίδιο. Επιπλέον, μπορούμε να διακρίνουμε πρακτικές αλληλοβοήθειας ανάμεσα σε όλες τις εθνικές ομάδες στη Νότια Αφρική.

Στη Νότια Αφρική η αλληλοβοήθεια βασίζεται συχνά στην ιδέα Ubuntu, η οποία, αν και λέξη της γλώσσας Ζουλού, χρησιμοποιείται κοινά από άλλες ομάδες σε όλη την Νότια Αφρική. Για την Ubuntu λέγονται και γράφονται πολλά, κυρίως στη Νότια Αφρική. Επίσης, συνδέεται συχνά και με την Εκκλησία. Δηλαδή, ενώ συγκεκριμένες παράμετροι της Ubuntu είναι παρόμοιες με αυτές τις μορφές αλληλοβοήθειας, υπάρχουν και αρκετές άλλες παράμετροι που οδηγούν τον κόσμο να δέχεται τη φτώχεια του τασσόμενος εναντίον της βελτίωσης των συνθηκών της ανθρώπινης ζωής. Είναι, λοιπόν, πολύ πιο ενδιαφέρον να μιλήσουμε για πρακτικές πραγματικής αλληλοβοήθειας που δεν συνδέονται με οποιαδήποτε θρησκεία.
Γενικά, το να βοηθά ο ένας τον άλλον στα χωράφια είναι πολύ κοινό στην επαρχιακή και αγροτική Αφρική. Κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του χρόνου τα χωράφια καλλιεργούνται από κοινού και ο άνθρωπος αυτός το χωράφι του οποίου καλλιεργείται τη μια μέρα παρέχει φαγητό και ποτό σε όποιον συμμετέχει στην όλη διαδικασία. Τα χωράφια καλλιεργούνται εκ περιτροπής και έτσι το χωράφι του καθένα θα δουλευτεί οπωσδήποτε και ο καθένας θα έχει τροφή κατά τη διάρκεια του θερισμού και της συγκομιδής.

Τις ίδιες κομμουνιστικές πρακτικές μπορούμε να συναντήσουμε σε όλη σχεδόν τη Ν. Αφρική σε περιπτώσεις που κάποιος πρέπει να χτίσει ένα σπίτι.
Επιπρόσθετα με τις πολιτιστικές πρατικές, έχουμε νέα παραδειγματα αλληλοβοήθειας που αναδύονται σε όλη τη Ν. Αφρική όταν οι άνθρωποι (ειδικά γυναίκες) συνεργάζονται για να σχηματίσουν όργανα ειδικών καθηκόντων, όπως για κηδείες, όπου βοηθούν ο ένας τον άλλον για να εξοικονομήσουν χρήματα για μια κηδεία και να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον σε περίπτωση θανάτου μέλους της οικογένειας. Τέτοια όργανα παρέχουν, επίσης, ηθική συμπαράσταση στους συγγενείς του νεκρού. Αλλά αυτές οι νέες μορφές αναδύθηκαν κυρίως ως αποτέλεσμα της φτώχειας.

Ένα άλλο νέο παράδειγμα στη Ν. Αφρική είναι τα stokvels (λαϊκές ομάδες που συλλέγουν χρήματα) όπου οι άνθρωποι βοηθούν ο ένας τον άλλον με το να αποταμιεύουν χρήματα που στο τέλος μιας προκαθορισμένης περιόδου μπορούν να δαπανηθούν για απαραίτητα προϊόντα του σπιτού (όπως ψυγεία).

Παιδικοί σταθμοί στις φτωχές περιοχές της Ν. Αφρικής που μια, έτσι κι αλλιώς, άνεργη γυναίκα φροντίζει τα παιδιά μιας εργαζόμενης γυναίκας, κάτι που είναι πολύ κοινό, με την πρώτη να λαμβάνει τροφή ως αντάλλαγμα.

Η αλληλοβοήθεια βασισμένη στην κουλτούρα

Ένα καλό παράδειγμα του πώς μόνο οι φύλαρχοι ή μια μειοψηφία ήθελαν να καθοδηγήσουν πολέμους και η πλειοψηφία ενός συγκεκριμένου πληθυσμού ήθελε να ζήσει ειρηνικά, είναι οι Ζουλού (Zulus), οι οποίοι έχουν θεωρηθεί αρκετά βίαιοι. Αλλά η αλληλοβοήθεια είναι κάτι πολύ κοινό ανάμεσα στους Ζουλού, κάτι παραπάνω απ’ ό,τι ανάμεσα σε άλλες εθνικές ομάδες στη Νότια Αφρική. Ενώ μερικοί φύλαρχοι των Ζουλού ήσαν προφανώς βίαιοι (όπως όλοι οι φύλαρχοι εξαιτίας της εξουσίας και της διαφθοράς) οι άνθρωποι ζούσαν ειρηνικά και πάντα υποστήριζε ο ένας τον άλλον. Σήμερα υπάρχουν αρκετά παραδείγματα αλληλοβοήθειας βασισμένα στην κουλτούρα των Ζουλού.

Γενικά, η κοινωνία των Ζουλού έχει οικοδομηθεί με βάση το λεγόμενο “umuntu ngumuntu ngabantu”, το οποίο μεταφράζεται ως “ένας άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος διαμέσου άλλων ανθρώπων”, που σημαίνει ότι κάποιος χρειάζεται ολόκληρη την κοινότητα για να προωθήσει την ατομικότητα του άλλου.

Η αλληλοβοήθεια είναι γνωστή με διάφορους όρους στη γλώσσα των Ζουλού. Ένας από αυτούς τους όρους είναι ο όρος ilimo που αναφέρεται στην κοινή εργασία στους αγρούς κάποιου κατά τη διάρκεια της περιόδου της σποράς και ο καθένας που συμμετέχει στην εργασία αυτή αμοίβεται με τροφή και παραδοσιακή μπύρα. Την βδομάδα που ακολουθεί θα οργωθεί το χωράφι κάποιου άλλου.

Η λέξη των Ζουλού για την κηδεία είναι masingcwabane και σημαίνει “ας θάψουμε ο ένας τον άλλον”. Οι άνθρωποι μιας κοινότητας προσφέρουν ένα συγκεκριμένο ποσόν κάθε μήνα. Τα χρήματα αυτά χρησιμοποιούνται για την κηδεία κάποιου που έχει προσφέρει στην κοινότητα. Αποσύρεται ένα συγκεκριμένο ποσόν από τον τραπεζικό λογαριασμό και δίνεται στην οικογένεια του νεκρού. Το ποσόν αυτό καλύπτει τα έξοδα της κηδείας, την αγορά φερέτρου, την ενοικίαση τέντας, καρεκλών κ.λπ.

Η λέξη των Ζουλού masakhane, η οποία σημαίνει “ας οικοδομήσουμε ο ένας τον άλλον” αναφέρεται στην από κοινού κατασκευή ενός σπιτιού.
Η φράση izandla ziyagezana (των Ζουλού) μεταφρασμένη σημαίνει “όταν πλένουμε τα χέρια του ενός, το ένα χέρι πλένει το άλλο” και το αντίστροφο. Κάθε χέρι βοηθά το άλλο για να πλυθεί. Οπότε, ο ένας άνθρωπος πρέπει να βοηθά τον άλλον όπως κάνουν και τα χέρια.

Στις κουλτούρες των Sotho και των Tswana η αλληλοβοήθεια είναι γνωστή ως letsema. Letsema, όταν οι άνθρωποι ενώνονται για έναν κοινό σκοπό και έχει ως αποτέλεσμα οφέλη υπέρ όλων εκείνων που συμμετέχουν σ΄ αυτήν. Αναφέρεται στη συνεταιριστική εργασία στο χωριό σε κοινά σχέδια, για παράδειγμα δημόσια έργα.

Μια άλλη κομμουνιστική πλευρά της κουλτούρας των Sotho και ακόμα της κουλτούρας των Pondo, είναι η κοινή ανατροφή των παιδιών που σημαίνει ότι πρέπει όλοι να συμμετάσχουν στο μεγάλωμα των παιδιών μιας κοινότητας. Με άλλα λόγια, ο καθένας βοηθά στην ανατροφή τους.
Στην κουλτούρα των Pedi η λέξη kobufedi αναφέρεται στην κοινή εργασία στα χωράφια κάποιου. Ο καθένας βοηθά στο φύτεμα δημητριακών και τη φροντίδα της σοδειάς επειδή η εργασία αυτή εξυπηρετεί ολόκληρη την κοινότητα.

Στην κουλτούρα των Xhosa η λέξη dibanisani σημαίνει “ας εργαστούμε μαζί για ένα καλύτερο μέλλον”. Είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται στη στιγμή που οι άνθρωποι συγκεντρώνονται και βοηθά ο ένας τον άλλον. Για παράδειγμα θρησκευτικές τελετές γίνονται οπουδήποτε κάθε χρόνο και οι άνθρωποι σε ένα μέρος πρέπει να είναι προετοιμασμένοι γι’ αυτό. Εάν κάποιο καλυβόσπιτο πιάσει φωτιά τότε ο ένας βοηθάει τον άλλο να ξαναφτιαχτεί. Στις κηδείες ή στους γάμους οι άνθρωποι βοηθιούνται μεταξύ τους, για παράδειγμα στο μαγείρεμα και το καθάρισμα.
Στην κουλτούρα των Venda η αλληλοβοήθεια είναι γνωστή ως uthusana που σημαίνει “βοηθώντας ο ένας τον άλλον”.

Στη Ζουαζιλάνδη η λέξη lilima είναι ο όρος των Swati για την αλληλοβοήθεια. Αναφέρεται στον γείτονα που βοηθά τον άλλον γείτονα.
Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα απ’ όλη τη Νότια Αφρική που δεν μπορούν να συμπεριληφθούν στο άρθρο αυτό, αλλά όλα είναι παρόμοια μεταξύ τους και εξακολουθούν να ισχύουν, δείχνοντας ότι παρά το υψηλό επίπεδο εγκληματικότητας (η οποία έχει άμεση σχέση με την τεράστια ανισότητα στη Νότια Αφρική) καθώς και το αντικοινωνικό έγκλημα, υπάρχει ήδη μια μεγάλη δυναμικότητα στην οποία μπορούμε να βασιστούμε για να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο κόσμο.

Η επικαιρότητα της αλληλοβοήθειας στη σημερινή κοινωνία

Αρκετές από τις πρακτικές της αλληλοβοήηθειας έχουν ξεχαστεί, κυρίως επειδή έχουν καταστραφεί από το Κράτος. Το Κράτος δεν θέλει να είναι ανεξάρτητοι οι άνθρωποι, να καλλιεργούν τη τροφή τους και να είναι αυτόνομοι απ’ αυτό, αλλά θέλει να ελέγχει τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι έχουν ακόμα ξεχάσει πώς να καλλιεργούν τη δική τους τροφή. Αν είναι τυχεροί γίνονται εργάτες, αλλιώς θα μείνουν άνεργοι εργάτες, η μόνη ευκαιρία των οποίων είναι να εκλιπαρούν για ελεημοσύνη ή να προχωρήσουν στο έγκλημα. Η ζωή στις πόλεις συχνά όχι μόνο καταστρέφει την κουλτούρα του καθένα, αλλά επίσης καταστρέφει την κοινωνία μας με το να προωθεί τον ατομικισμό και κάνοντας τους ανθρώπους να ξεχνούν την αλληλοβοήθεια. Ο Κροπότκιν το έδειξε αυτό όταν έγραψε ότι “ανάμεσα στους Hottentots αποτελούσε σκάνδαλο να φας χωρίς να καλεστείς μεγαλοφώνως τρεις φορές ακόμα και αν δεν υπήρχε κάποιος που ήθελε να μοιραστεί την τροφή. Το μόνο που ένας σεβαστός πολίτης πρέπει να κάνει τώρα είναι να πληρώνει φόρους και να αφήνει τους πεινασμένους να πεινούν”. (Kropotkin 2006 (1902): 188). Σε καιρούς κρίσης κάτι τέτοιο θα ήταν ολέθριο.
Σε αρκετές κωμοπόλεις βλέπουμε μερικούς ανθρώπους να διατηρούν κοινοτικούς κήπους και να μοιράζουν τα αγαθά. Τα παραδείγματα που παρατέθηκαν πριν αποτελούν δείγματα ζώσας και αυξανόμενης αλληλοβοήθειας επειδή οι άνθρωποι έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν ότι η λύση πολλών προβλημάτων μας είναι το να εργαστούμε από κοινού, να βοηθήσει ο ένας τον άλλον. Ο Κροπότκιν κατέστησε ξακάθαρο το πώς μπορούμε στη σημερινή κοινωνία και ειδικά στις πόλεις, να μάθουμε από παλαιότερες ανάλογες πρακτικές καθώς και από κάθε τι εξακολουθεί να είναι ζωντανό στην ύπαιθρο σε όλο τον κόσμο. Η αλληλοβοήθεια είναι ένας τρόπος επανάκτησης εκ μέρους μας μιας κάποιας ανεξαρτησίας μας από το Κράτος ή τους φλανθρωπικούς οργανισμούς. Είναι μια πλευρά στην οποία πρέπει να βασιστούμε για να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο κόσμο και στην οποία πρέπει να βασίζεται ένας καλύτερος κόσμος.

Σημειώσεις:
1. Δαρβινισμός: Θεωρία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους, η θεωρία της “επιβίωσης του δυνατότερου”.
2. Όταν γράφω για ανθρώπινη φύση αναφέρομαι στο διάλογο εάν οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους καλοί ή κακοί.
3. Διακρίσεις σε βάρος των γυναικών.
4. Διακρίσεις σε βάρος των ομοφυλόφιλων.
5. Διακρίσεις σε βάρος των ανθρώπων με αναπηρίες.
6. Εννοείται η μελέτη των κοινωνικών και πολιτιστικών πλευρών της ανθρωπότητας.
7. Kropotkin Peter, (2006 (1902)) Mutual Aid. A factor of Evolution. Mineola, New York: Dover.
8. Κοινωνίες που δεν έχουν γνωρίσει οποιαδήποτε μορφή διαμάχης, όπως οι Bushmen του Καλαχάρι.
9. Φιλανθρωπία μη περιορισμένη σε μια συγκεκριμένη θρησκεία όπως γίνεται άλλες μορφές φιλανθρωπίας.
10. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείτο κοινά την εποχή που έζησε ο Κροπότκιν, αλλά σήμερα είναι άχρηστος και χρησιμοποιούμε γενικώς τον όρο Bushmen. (Δική μας σημείωση: Συγγενική εθνικά ομάδα με τους Bushmen, ζούσαν στη Νότια Αφρική από τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Με την άφιξη των Ευρωπαίων το 1652, είχαν ήδη αναπτύξει εκτεταμένη κτηνοτροφία. Οι Ευρωπαίοι τους ονόμασαν Hottentots από τους ήχους του “χ” και το “τ” της γλώσσας τους Khoisan που μιλούσαν).
11. Ο όρος πρωτόγονος δεν χρησιμοποιήθηκε μειωτικά από τον Κροπότκιν.
12. Γράφω στο παρελθόν γιατί το μεγαλύτερο μέρος της κουλτούρας των Bushmen καταστράφημε από τον αποικισμό και τον καπιταλισμό.
13. Οι αναρχικές κοινωνίες έχουν μελετηθεί και παρουσιασθεί από διάφορους συγγραφείς, για παράδειγμα Barclay, Harold (1996): People Without Government. An Anthropology of Anarchy. London: Kahn & Averill.

• Πρώτη δημοσίευση στην αγγλική γλώσσα στο 10ο τεύχος του περιοδικού «Zabalaza: A Journal of Southern African Revolutionary Anarchism», Απρίλιος 2009, του Zabalaza Anarchist Communist Front (ZACF – Αναρχικό Κομμουνιστικό Μέτωπο Zabalaza). Στην αγγλική γλώσσα βρίσκεται επίσης στο http://www.anarkismo.net/article/12636 Ελληνική μετάφραση «Ούτε Θεός-Ούτε Αφέντης», Μάης 2009. Για περαιτέρω πληροφόρηση για το ZACF επισκεφθείτε το http://www.zabalaza.net

anarkismo.net/article/13290